Nacionalistički pokret

Narodni ili nacionalistički pokret (originalni naziv: nem. Völkische Bewegung), je nemačko tumačenje populističkog pokreta, sa romantičarskim naglaskom na folklor i nešto "organsko", sa značenjem "prirodno razvijena zajednica u jedinstvu", okarekterisana metaforom jednog tela (Volkskörper) za celokupnu populaciju u periodu od kraja 19. veka do nacističke ere.

Značenje

Termin „Völkisch“ potiče od nemačke reči „Volk“ (srodne sa engleskom "Folk" ), što odgovara "etničkoj grupi" populacije i ljudi, u smislu da „to nešto pokreće narod“. Prema istoričaru Džejms Vebu, reč ima „prizvuk „nacije“, „rase“ i „plemena“...“ . Za termin „Völkisch“  nema ekvivalentnih termina u drugim jezicima, ali može biti smatran kao „etno-nacionalistički“, „rasno-nacionalistički“ ili „etno-rasistički“.

Naiconalistički „pokret“ nije bio jedinstveni pokret, već „kotao verovanja, strahova i nada koje su izražene u raznim pokretima i često izražene emotivnim tonom“. Petteri Pietikäinen, posmatrao je prateći „nacionalističke“ uticaje kod Karla Gustava Janga.

„Nacionalistički pokret“ bio je nesumnjivo najveća grupa u Konzervativnom Revolucionarnom pokretu Nemačke. Kao i „konzervativno-revolucionarni“ i „fašistički“, naconalistički je takođe kompleksan termin.

Uža definicija mogla bi da se koristi za označavanje samo grupa koje smatraju ljudsko biće suštinski predefinisanim krvlju, odnosno urođenim karakteristikama.

Ideja, oko koje se pokret vrteo, bila je „Volkstum“ ( značenje termina „Volkstum“ predstavlja spoj „folklora“ i „etnicizma“). „Volkstümlich“ bi u tom kontekstu imalo značenje „populistički“, „popularni“. 

Poreklo u 19. veku

Nacionalistički pokret svoje korene ima u romantičarskom nacionalzmu, kako su ga izražavali rani romantičari, kao što je Johan Gotlib Fihte u njegovom Obraćanju Nemačkoj Naciji (u originalu „Reden an die deutsche Nation“), objavljenom za vreme Napoleonovih ratova, od 1808. godine pa nadalje, posebno u osmom govoru, „Šta je Volk, u višem smislu tog izraza, i šta je ljubav prema otadžbini?“, gde je odgovorio na svoje pitanje šta garantuje nastojanje plemenitog pojedinca i „njegovu veru u večnost i besmrtnost njegovog rada“, dajući odgovor da je to jedino „posebna duhovna priroda ljudskog okruženja iz koje se čovek sam, sa svim svojim mislima i delovanjem uzdigao, odnosno ljudi od kojih je potekao i među kojima se formirao i razvio u ono što je sad“. 

Pokret je udružio sentimentalne patriotske interese u Nemački folklor, domaću istoriju i „back to the land“ anti-urbani populizam sa mnogim paralelama u spisima Vilijama Morisa. „Ova ideologija je delom pobuna protiv modernizacije“, primetio je Nikols. San je bio za samodovoljan život življen sa mističnim odnosom prema zemlji; to je bila reakcija na kulturno otuđenje usled Industrijske revolucije i „progresivnog“ liberalizma u kasnijem 19. veku i njegove urbane materijalističke banalnosti.

Slična osećanja su bila ispoljavana u  SAD-u tokom tridesetih godina 20. veka od strane populističkih pisaca grupisanih pod imenom Južnjački Zemljoradnici.

Nacionalistički pokret je tokom evolucije nekada kombinovao tajanstvenost i ezoterične aspekte folklornog okultizma zajedno sa „rasnim obožavanjem“ i , u nekim krugovima, sa tipom anti-semitizma povezanog isključivo sa etničkim nacionalizmom. Mnogi nacionalstički pokreti sadržali su anti-komunističke, anti-imigracione, anti-kapitalističke i anti-parlamentarne ideje. Vremenom, nacionalističke ideje „Nacionalne zajednice“ (Volksgemeinschaft) su sve više težile isključivanju Jevreja.

Pre i posle Prvog Svetskog Rata

Brojni nacionalistički-populistički pokreti koji su evoluirali tokom kraja 19. veka u Nemačkoj imperiji, pod utiskom nacionalnog romantizma, razvili su se uz propagandu nakon poraza Nemačke u Prvom Svetskom Ratu, i reč „narod“ postaje sve više politizovana.

Ista reč je korišćena kao zastava novih formi etničkog nacionalizma,  kao i od strane internacionalnih sociajlističkih partija kao sinonim za proletarijat na prostoru Nemačke. Sa levičarske strane elementi narodne kulture su se širili na srednje klase. Dok je kod levičara to označavalo proletarijat, desnica je to shvatala više kao „rasa“.

Iako je primarni interes Germanskog mističkog pokreta bio oživljavanje domaćih paganskih tradicija i običaja (uglavnom u kontekstu kvazi-teozofičkog ezoterizma), izražena preokupacija čistotom rase motivisala je svoje više politički orijentisane ogranke, kao što je Germanenorden (Teutonic Order), tajno udruženje osnovano u Berlinu 1912. godine koje je zahtevalo od kandidata da dokažu da ne poseduju „ne-arijsku“ krv i da nastoje da održe čisto nasledstvo. Lokalne grupe sekti okupljale su se da slave letnju dugodnevicu, značajan neopaganski događaj  u narodnim krugovima (a kasnije u nacističkoj Nemačkoj) , i da redovno čitaju Edde, kao i neke od germanskih mistika. Ova grana nacionalističkog pokreta je brzo razvila hiper-nacionalistički osećaj i udružila se sa anti-semitizmom, a zatim se uzdigla.

Još jedan od pokreta iz istog perioda je Tatkreis.

Džordž Mos je izučavao nacionalističku književnost i identifikovao neke od uglednijih i centrističkih tokova kroz koje su ovi senzibiliteti strujali: školski tekstovi koji su prenosili romantičarski pogled na „čistu“ germansku prošlost, prirodno orijentisan pokret mladih, i romani sa idejno nemilosrdnim nacionalističkim herojem, kao što je Herman Lonsov Der Wehrwolf (1910).

Nisu sve folklorne zajednice vezane za romantičarski nacionalizam bile locirane u Nemačkoj. Nacionalistički pokret je bio sila i u Austriji. Dok je zajednicu Monte Verita, koja se pojavila 1900. u Askoni, Švajcarska, kritičar Harald Sziman opisao kao najjužniju stanicu dalekosežne nordijske reforme načina života, koja je alternativni pokret. Obuhvatao je mešavinu anarhizma, slobodnog komunizma, raznih formi umetnosti boema i neopaganizma.

Uticaj na Nacizam

Nacionalističke ideologije su bile uticajne u razvoju Nacizma. Zaista, Jozef Gebels je javno izneo tvrdnju 1927. na mitingu u Nirnbergu da ukoliko je nacionalistički pokret razumeo moć i kako da izvede hiljade ljudi na ulice, da bi dobio političku moć 9. novembra 1918. godine (proboj Socijal-Demokratske partije vodio ka Nemačkoj revoluciji 1918-1919, kraj Nemačke monarhije). Adolf Hitler napisao je u knjizi Moja borba : „Osnovne ideje Nacional-Socijalističkog pokreta su populističke(nacionalističke) i populističke ideje su Nacional-Socijalističke“. Nacističko shvatanje rase bilo je formulisano nacionalističkim terminima, kada je Eugen Fišer kao nacistički rektor održao svoj pozdravni govor, The Conception of the Völkisch state in the view of biology (29. Jul 1933).

Društvo Tule osnovao je 17. avgusta 1918. godine Rudolf fon Sebotendorf sa originalnim nazivom Studiengruppe für Germanisches Altertum (Grupa učenjaka germanske antike),  i širila je anti-republikansku i anti-semitističku propagandu. Karl Harer, član društva Tule, koji je bio direktno uključen u osnivanje Nemačke radničke partije 1919. godine, bio je ostavljen po strani kada je Hitler izradio odredbe protiv zavereničkih krugova, i društvo Tule bilo je raspušteno nekoliko godina kasnije. Nacionalistički krugovi ostavili su značajno nasleđe Nacistima: 1919. godine , član Tule , Fridrih Kron napravio je originalnu verziju nacističke svastike.

U januaru 1919. godine , društvo Tule bilo je instrument u osnivanju Nemačke radničke partije (Deutsche Arbeit Partei , DAP), koja je kasnije postala Nacional-Socijalistička  Radnička partija, poznatija kao Nacistička Partija. Među ljudima koji su bili u neposrednom krugu partije pominju se Rudolf Hes, Alfred Rozenberg, Hans Frank, Gotfrid Feder, Ditrih Ekart i Karl Harer. Može se primetiti da Adolf Hitler nikada nije bio član Tule, a Rudolf Hes i Alfred Rozendberg su bili samo prolaznici ovog društva , pre nego što su se istakli u Nacističkom pokretu. Münchener Beobachter, čiji je vlasnik bio Sebotendorf, bio je list jedne manje nacionalističke partije , koji je kasnije postao Völkischer Beobachter. Društvo Tule nije imalo članove sa vrhovnih funkcija partije i Nacističkim zvaničnicima bila je zabranjena bilo kakva umešanost u tajnim društvima, tako da je povezanost nacionalističkih ideologija sa NSRP preuveličana.

Prema Nikolasu Gudrik-Klarku imaginativna mitologija se razvila na navodnom uticaju Tule unutar Nacističke partije.

Reference

• Dohe, Carrie b. Jung's Wandering Archetype: Race and Religion in Analytical Psychology.Italic text'London: Routledge, 2016.
• Goodrick-Clarke, Nicholas. 1985. The Occult Roots of Nazism: The Ariosophists of Austria and Germany 1890-1935. Wellingborough, England: Aquarian Press. id=ISBN 0-85030-402-4. (1992. The Occult Roots of Nazism: Secret Aryan Cults and Their Influence on Nazi Ideology. New York: New York University Press. id=ISBN 0-8147-3060-4)
• Kurlander, E. 2002. "The Rise of Völkisch-Nationalism and the Decline of German Liberalism: A Comparison of Liberal Political Cultures in Schleswig-Holstein and Silesia 1912–1924", European Review of History 9(1): 23-36. Abstract
• Mosse, George L. 1964. The Crisis of German Ideology: Intellectual Origins Of The Third Reich. New York: Grosset & Dunlap.
• Stern, Fritz. 1961, 1963. The Politics Of Cultural Despair: A Study In The Rise Of The Germanic Ideology. Berkeley: University of California Press.