Nikita Nižnjetaglinski
Episkop Nikita Nižnjetaglinski (rođ. Tedor Petrovič Delektorski; 22. decembar 1876, Pokrov, Vladimirska gubernija — 19. novembar 1937, poligon Butovo, Lenjinski okrug, Moskovska oblast) — episkop Ruske pravoslavne crkve, episkop Nižnjetagilski[1].
| Nikita Nižnjetaglinski | |
|---|---|
.jpg) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 22 decembar 1876 |
| Mesto rođenja | Pokrov, Pokrovski okrug, Vladimirska oblast, Ruska imperija, |
| Datum smrti | 19 novembar1937 (60 g.) |
| Mesto smrti | Butovski okrug, Moskovska oblast, RSFSR, SSSR, |
| Svetovni podaci | |
| Kanonizacija | 2000. od strane Ruska pravoslavna crkva |
| Praznik | 6. (19.) jun |
Kanonizovan za svetitelja Ruske pravoslavne crkve u avgustu 2000. godine.
Biografija
urediRođen je 22. decembra 1876. godine u gradu Pokrov, Vladimirska gubernija, u porodici sveštenika Petra Dmitrijeviča Delektorskog, sveštenika hrama Pokrova Presvete Bogorodice u gradu Pokrov[2].
Godine 1897. završio je Vladimirsku bogosloviju u drugoj kategoriji, nakon čega je poslat za nastavnika Zakona Božijeg u Južnojsku školu u selu Juža, Vjaznikovski okrug (danas Ivanovska oblast)[3].
Godine 1898. oženio se Antoninom Florinskom, ćerkom katedralnog protojereja grada Aleksandrova.
3. avgusta 1898. godine rukopoložen je u sveštenika pri hramu Sveto-Nikolajevskog metoha u gradu Pereslavlju.
Od 1901. do 1907. služio je kao predsednik revizijske komisije u Pereslavskoj bogoslovskoj školi.
Od 1903. do 1907. godine služio je kao nastavnik zakona u crkvenoj školi Nikolajevskog metoha i bio starešina i učitelj zakona u Uspenskoj parohijskoj školi u gradu Pereslavlju.
Godine 1907. brak se zapravo raspao zbog odlaska njegove žene. U braku je rođena ćerka Lidija[4].
22. avgusta 1909. na zahtev štaba je razrešen dužnosti i 31. avgusta iste godine postaje dobrovoljac na Moskovskoj bogoslovskoj akademiji. 16. oktobra 1910. godine potvrđen je za studenta[4].
Godine 1915. diplomirao je na Moskovskoj bogoslovskoj akademiji u drugoj kategoriji sa kandidatom bogoslovije za esej „Starozavetni proroci kao pastiri“, koji je dobio visoke pohvale recenzenata[5].
1. oktobra 1915. godine postavljen je za pomoćnika sekretara saveta i odbora Moskovske bogoslovske akademije.
17. jula 1916. godine odlikovan je kamilavkom za naročite podvige u ratnim prilikama.
27. decembra 1916. godine napustio je Moskovsku duhovnu akademiju i na poziv episkopa permsko-kungurskog Andronika (Nikolskog) postavljen za rektora Petropavlovske katedrale u Permu i nastavnika teorije književnosti i istorije sv. strana književnost u Permskoj eparhijskoj ženskoj školi.
Godine 1919. uzdignut je u čin protojereja i iste godine odlikovan je zlatnim naprsnim krstom od Više privremene crkvene uprave Sibira, na čelu sa arhiepiskopom Silvestrom (Olševskim).
U vezi sa odlukom o monaškom postrigu, podneo je molbu za razvod Episkopu permskom Silvestru (Bratanovskom), koji je presudio: „S obzirom na nepoznato odsustvo Antonine Delektorske 15 godina i razvod braka protojereja Teodor Delektorskaja sa njom na građanskom sudu, crkveni blagoslov od nje kako se tajna ukida da bi se pružila prilika protojereju Teodoru Delektorskom da se u potpunosti posveti služenju Svetoj Crkvi u monaštvu“.
Godine 1922. vratio se u Vladimirsku guberniju i 14. juna episkop pereslavski Damjan (Voskresenski) je postavljen za nastojatelja Saborne crkve Hristovog rođenja u gradu Aleksandrovu, sa dodeljivanjem dužnosti dekana gradskih crkava, zauzevši mesto g. njegov upokojeni rođak protojerej Aleksandar Delektorski. Blizu Aleksandrova, u selu Stara Sloboda, oktobra 1923. godine, mlađi brat protojereja Teodora Vladimir Delektorski je počeo da služi kao sveštenik[6].
Početkom 1924. teško se razboleo; 1. februara, zbog bolesti, bio je prinuđen da odbije da služi u Sabornoj crkvi Rođenja. Od privremenog administratora Vladimirske eparhije episkopa zvenigorodskog Nikolaja (Dobronravova) dobio je 7. aprila razrešenje dužnodti.
Episkopska služba
urediDana 7. maja 1924. godine, Patrijarh moskovski i cele Rusije Tihon i Privremeni Patrijaršijski Sinod, sastali su se u Donskom manastiru u Moskvi, „saslušavši molbu verujućih pastira i pastve grada Bugulme, Samarske eparhije, za otvaranje sufraganske arhijerejske katedre u gradu Bugulmi i za imenovanje u nju kvalifikovanog kandidata, odlučili su: u gradu Bugulmi, Samarska eparhija, da otvore katedru sufraganskog episkopa, na koju su postavili protojereja Hristovog. Saborna crkva grada Aleksandrova, Vladimirska eparhija, Teodor Delektorski, sa monaškim postrigom. Postavljenje i rukopoloženje protojereja Teodora Delektorskog, po postrigu u monaštvo, obaviće se u Moskvi.“.
9. maja u hramu Valaamskog podvožja u Moskvi (2. Tverska-Jamska, 52) mitropolit Nižegorodski Sergije (Stragorodski) postriže ga u monaštvo sa imenom Nikita. Sutradan je uzveden u čin arhimandrita.
Dana 29. aprila (12. maja) iste godine, u hramu Devet mučenika Kizičkih u gradu Moskvi, hirotonisan je za episkopa bugulmskog, vikara Samarske eparhije. Hirotoniju su izvršili: Patrijarh moskovski i cele Rusije Tihon, Mitropolit Nižegorodski Sergije (Stragorodski), Mitropolit Tverski Serafim (Aleksandrov) i mitropolit Kruticki Petar (Poljanski).
Po dolasku u Bugulmu, uhapsio ga je OGPU pod optužbom da je imao veze sa Belim Česima tokom građanskog rata. Istražitelji nisu mogli da dokažu ovu optužbu. Episkop Nikita, koji je proveo mesec dana u zatvoru, pušten je na slobodu.
Godine 1925. ponovo je uhapšen zbog vršenja bogosluženja bez dozvole lokalnih vlasti kao episkop potčinjen Patrijarhu Tihonu i obeležavanja njegovog imena za vreme službe, dok su oni priznavali samo obnovitelje kao legitimnu versku organizaciju. Posle mesec i po dana u zatvoru u gradu Melekesi, pušten je na slobodu.
Avgusta 1926. godine postavljen je za episkopa novoosnovanog Orehovsko-zujevskog vikarijata Moskovske eparhije[7]. Služio je u Orehovo-Zuevu do 3. septembra 1927.
16. septembra 1927. godine postavljen je za episkopa Nižnjetagiljskog, vikara Sverdlovske eparhije.
Odlikovao se nepohlepnošću i blagorazumljem. Ponekad je odlazio u Moskvu i onda boravio kod nekih pobožnih ljudi koji su primali strance.
1930-1933 služio je kaznu na izgradnji Dnjeparske hidroelektrane, gde je radio kao čuvar i konjušar.
Godine 1934. vratio se u Orekhovo-Zuevo, živeo u krajnjem siromaštvu, ponašao se kao bezuman. Obraćali su mu se kao pronicljivom starcu.
Za njim se traga od 1935. godine. Živeo je tako što je predavao staro gvožđe, koje je skupljao gde god je mogao da ih nađe. 1936-1937, skrivajući svoj čin i ime, proveo je noć kod policajca Krasnova (ili Kraskova), koji je bio prožet simpatijama prema beskućniku. Policajac ga je pustio da prenoći u policijskoj kasarni i „ponekad mu dao i čaj“. Politički instruktor je znao za to i rekao je Krasnovu: „Ovaj starac je dobar, bezopasan, ali pazi da ne zaspiš sa njim.[8]“
Dobivši naređenje da započnu masovne represije u leto 1937. godine, vlasti Orehov-Zueva počele su da prikupljaju informacije preko obnovitelja koji su služili u Orehovsko-zujevskom hramu o svom sveštenstvu koje živi u njihovom gradu, a posebno o episkopu Nikiti. Vlasti su uhapsile regenta Orehovsko-Zujevskog hrama S. G. Andreeva samo zato što je, prema glasinama, održavao kontakt „sa lutajućim episkopom Delektorskim“. S. G. Andreev je osuđen na smrtnu kaznu i streljan 27. septembra 1937. na poligonu Butovo.
Vladika Nikita je 18. oktobra 1937. godine po četvrti put uhapšen. Tiho je stavio novčanik sa dokumentima na prozor grobljanske crkve kod koje je uhapšen. Meštani su ga doneli u policijsku stanicu. Prevezen je u Moskvu u zatvor u Tagansku. Obnoviteljski sveštenici su bili svedoci u njegovom slučaju: jedan iz Orehova-Zueva, drugi iz Zagorska. Oni su episkopa Nikitu okarakterisali kao monarhistu i reakcionara koji je klevetao sovjetski režim. U optužnici je navedeno da je „F.P. Delektorski bio ilegalni lutajući episkop, aktivista Istinske ruske pravoslavne crkve. Izvodio je antisovjetsku agitaciju i bavio se kontrarevolucionarnim aktivnostima. Trojka NKVD-a je 17. novembra osudila episkopa na smrt[8].
Streljan 19. novembra 1937. na poligonu Butovo kod Moskve; Tog dana tamo je streljano 190 ljudi. Sahranjen u nepoznatoj zajedničkoj grobnici[9].
Kanonizacija i poštovanje
urediKanonizovan kao sveti novomučenik i ispovednik Ruski na Jubilarnom Arhijerejskom Saboru Ruske Pravoslavne Crkve u avgustu 2000. godine za opštecrkveno poštovanje. On se poštuje kao prvi od novomučenika Orehovo-Zujevskog.
Patrijarh Kiril je 19. novembra 2009. godine dao blagoslov za izgradnju kapele kod crkve Novomučenika i ispovednika na poligonu Butovo. Pošto se na današnji dan proslavlja sećanje na sveštenomučenika Nikite (Delektorskog), odlučeno je da se kapela osvešta u njegovu čast. Kapela je podignuta 2010. godine i postala je treća crkvena zgrada parohije. Njegovo osvećenje je obavljeno 8. avgusta 2010. godine.
Izvori
uredi- ^ „Nikita (Delektorskiй), Orehovo-Zuevskiй: žitie, ikonы, denь pamяti”. azbyka.ru (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2024-07-12.
- ^ Gulяev, Vitaliй (2020-06-15). „The Beginning of the Ministry of Metropolitan Bartholomew (Gorodtsov) at the See of Novosibirsk and Barnaul (1943-1947)”. Cerkovnый istorik (2(4)): 196—213. ISSN 2658-4476. doi:10.31802/ch.2020.4.2.012.
- ^ Romanova, E.N., ur. (2022). DNEVNIK UČAЩEGOSЯ ЯKUTSKOЙ DUHOVNOЙ SEMINARII ALEKSEЯ NIKIFOROVA: 1901–1903 gg. Novosibirsk: Sibirskoe otdelenie RAN. ISBN 978-5-6047888-5-1.
- ^ a b Sergia (2016-11-19). „Svящennomučenik Nikita (Delektorskiй) v gorode Aleksandrove | Uspenskiй ženskiй monastыrь” (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2024-07-12.
- ^ „Vыpuskniki Moskovskoй duhovnoй akademii”. www.petergen.com. Pristupljeno 2024-07-12.
- ^ Sergia (2016-11-19). „Svящennomučenik Nikita (Delektorskiй) v gorode Aleksandrove | Uspenskiй ženskiй monastыrь” (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2024-07-12.
- ^ „O pervonačalьnom ustroenii novago kamennago hrama | Letopisь | Nikitskiй Bыvalinskiй ženskiй monastыrь”. nikita-byvalino.ru. Pristupljeno 2024-07-12.
- ^ a b „Butovo - Russkaя Golgofa - Svящennoslužiteli i mirяne, postradavšie v Butovo”. web.archive.org. 2017-03-27. Pristupljeno 2024-07-12.
- ^ „Butovo - Russkaя Golgofa - Denь pamяti svящennomučenika Nikitы (Delektorskogo)”. web.archive.org. 2017-03-27. Pristupljeno 2024-07-12.