OŠ „Predrag Devedžić” Vranjska Banja
Osnovna škola Predrag Devedžić je osmogodišnja osnovna škola u Vranjskoj Banji. Škola se nalazi u Ulici kralja Petra I Oslobodioca 44.
| Osnovna škola "Predrag Devedžić" | |
|---|---|
 OŠ „Predrag Devedžić” Vranjska Banja | |
| Tip | državna |
| Lokacija | Kralja Petra I Oslobodioca 44 Vranjska Banja |
| Država | Srbija |
| Veb-sajt | Osnovna škola "Predrag Devedžić" |
O školi uredi
Osnovna škola „Predrag Devedžić“ u Vranjskoj Banji je matična škola, kojoj kao njena izdvojena odeljenja, pripadaju škole u selima: Toplacu, Izumnu, Kumarevu, Bujkovcu, Levoj Reci, Slivnici, Starom Glogu, Babinoj Poljani i Prvoneku. Neke od ovih škola su zatvorene zbog nedostatka učenika dok su druge na ivici opstanka.
Ime i dan škole uredi
Od svog osnivanja škola je promenila nekoliko naziva. U početku, škola se jednostavno zvala - Škola u Banji. Krajem 19. veka, škola je nosila naziv Osnovna škola u Banji. Na početku 20. veka dobija naziv „Kraljica Draga“. U periodu između dva svetska rata škola nosi naziv Državna narodna škola „Car Dušan“. Nakon Drugog svetskog rata, škola je nastavila da radi kao četvororazredna škola pod imenom Državna narodna škola u Vranjskoj Banji. Od 1946. godine, osnovana je Progimnazija odnosno Nepotpuna gimnazija. Spajanjem sa osnovnom školom, 1950. godine, osnovana je „Osmoletka“ čime je Banja dobila potpunu osmogodišnju školu.
Današnje ime Osnovna škola „Predrag Devedžić“, škola je dobila 1958. godine po dečaku iz Vranjske Banje koji je tragično nastradao na Sremskom frontu. Datum njegovog rođenja, 19. mart, uzet je za Dan škole koji se obeležava svake godine. Dan škole počeo je svečano i organizovano da se obeležava od 1964. godine.
Istorijat škole uredi
Prema narodnom kazivanju, prvo odeljenje prvog razreda u Banji, počelo je sa radom 1874. godine u privatnoj kući a učitelj je bio priučeni crkvenjak iz Banjske crkve. Obaveza učenika ali i uslov za pohađanje škole, bila je da u slobodno vreme kopaju jame za drvored kestenova, koji je krasio prilazni put od Železničke stanice do centra Banje. U istorijatu škole, koji je pisan naknadno 1960. godine, navodi se da je prema kazivanju starijih ljudi, prva škola u Vranjskoj Banji osnovana odmah nakon oslobođenja od Turaka 1878. godine. Kako nije bilo zgrade za potrebe škole, nastava je izvođena u kući Stojana Nocića. Škola je imala jedno odeljenje prvog razreda sa oko 40-50 učenika.[1]
Neki sačuvani pisani izvori potvrđuju da u Banji škola nije postojala do 1878. godine. Tako Jovan Hadži Vasiljević u spisku mesta novih i postojećih škola moderne srpske nastave kao i u spisku škola manastirskog metoda (ukupno 102) škole, ne navodi Vranjsku Banju sa svojom školom. [1] U izveštaju Milorada Šapčanina, koji datira od 20.09.1878. godine, navodi se da se planira otvaranje škole u naselju Bujkovac u kojoj će ići deca iz naselja: Izumno, Banja, Ćukovac i Luka.[2]
Zvanično, prema dokumentima iz Arhiva Srbije, škola u Vranjskoj Banji je počela sa radom 1890. godine. Za prvog učitelja od strane ministra prosvete, imenovan je Stevan Stevanović. Veliki problem za otvaranje škole predstavljao je nedostatak adekvatnog školskog prostora. Upornost i borba meštana za odgovarajući školski prostor se isplatila, tako da je u tu svrhu adaptirana bivša opštinska sudnica u Vranjskoj Banji i u njoj privremeno otvorena škola, samo za školsku 1890/91. godinu. Za sledeću školsku godinu trebalo je izgraditi novu školsku zgradu.
Nakon dužih pregovaranja na relaciji Opština-Ministarstvo prosvete, doneta je odluka o izgradnji prve školske zgrade u Vranjskoj Banji. Izgrađena je 1892. godine i iste godine primila prve đake, sa prvim učiteljem Stevanom A. Stevanovićem. Ova školska zgrada bila je jedina za učenike iz susednih sela (Toplaca, Izumna, Kumareva, Bujkovca) sve do 1945. godine, kada se u njima otvaraju četvororazredne škole.
Od školske 1892/93. godine u Banji su radila dva učitelja u četvororazrednoj školi. 1896. godine u Banji je službovala poznata učiteljica, Natalija Domanović, žena Radoja Domanovića, najpoznatijeg satiričara u srpskoj književnosti.
Za vreme bugarske okupacije, tokom Prvog i Drugog svetskog rata, došlo je do prekida u radu škole. Bugari su otvarali svoju školu i nastava se izvodila na bugarskom jeziku. 1941/42. godine, pored osnovne škole, osnovana je Progimnazija „Car Simeon II“sa prvim, a odmah i sa ostalim razredima. Nakon Drugog svetskog rata, zbog povećanja broja učenika i nedostatka prostora, školi je ustupljen hotel „Grand“ na trajno korišćenje.
Godine 1946/47. otvorena je Nepotpuna gimnazija (Progimnazija) samo sa jednim odeljenjem prvog razreda. Godine 1950. Progimnazija je spojena sa četvororazrednom školom i formirana Osmoletka.
Otvaranjem osmogodišnje osnovne škole u Vranjskoj Banji proširuje se i rejon škole. Godine 1957. Osnovnoj školi u Vranjskoj Banji kao matičnoj, su pripojena, kao fizički isturena odeljenja, škole u Toplacu, Kumarevu, Bujkovcu, Izumnu i Levoj Reci (koje su bile samostalne četvororazredne škole). 1991. godine, školi u Vranjskoj Banji je pripojena i Osnovna škola „Radisav Jović“ iz Prvoneka (osmorazredna) sa svojim izdvojenim odeljenjima četvororazrednih škola u Starom Glogu, Babinoj Poljani i Slivnici.
Iako se rad škole odvijao u dvema zgradama, školski prostor je bio nedovoljan da primi sve učenike. Bilo je mnogo problema: nepovoljn uslovi za rad, problem održavanja higijene, problem sa organizovanjem nastave u staroj škoslkoj zgradi gde su bili smešteni niži razredi (1—4) – „donjoj školi“ i hotelu „Grand“ tzv. „gornjoj školi“ gde su bil smešteni viši razredi (5—8). Shvatajući ozbiljnost ovih problema, moralo se krenuti u izgradnju nove školske zgrade.
Odluka o izgradnji nove školske zgrade doneta je 1958. godine a avgustu 1963. godine, počela je izgradnja. Svečano otvaranje i predaja na upotrebu obavljena je 16. novembra 1968. godine.
Novi objekat koji se nalazi u sklopu školskog kompleksa, čija je izgradnja počela 1977. godine. a završena 1980. godine je đačka kuhinja. Kuhinja i danas funkcioniše. Opremljena je kompletnom kuhinjskom opremom za pripremanje hrane i prostranom trpezarijom, koja se ujedno koristi kao sala za đačke priredbe, prosleve i seminare.
Škola danas uredi
Ova u to vreme sagrađena zgrada je i današnja zgrada škole sa 18 učionica i svim pratećim prostorijama. Zgrada je dobila centralno grejanje pri čemu je korišćena voda sa termalnih banjskih izvora. Od tada kreće osavremenjivanje nastave kao i uslova za njeno izvođenje.