Википедија

Operacija Plešet

Operacija Plešet (hebrejski jezik מבצע פלשת, čitanje Mivtza Pleshet) je bila izraelska vojna akcija u blizini sela Ašdod i trajala je od 29. maja do 3. juna 1948. tokom arapsko-izraelskog rata 1948. godine. Ašdod je bio na izraelskom južnom frontu protiv egipatske vojske, a operacija je imala za cilj zauzimanje sela i zaustavljanje egipatskog napredovanja ka severu. Dok se samo angažmani od 2. do 3. juna zvanično nazivaju Operacija Plešet, događaji koji su neposredno prethodili istoriografski su joj pridruženi.

Operacija „Plešet“
Deo Arapsko-izraelski rat, 1948. godine

Satelitski snimak Ašdoda, 1935. god.'.
Vreme29. maj — 3. jun 1948.
Mesto
Ašdod
Ishod Egipatska taktička pobeda
Inicijativa je prešla na izraelsku stranu
Sukobljene strane
 Israel (IDF)
  Egipat
 Saudi Arabia (volunteers)
Sudan (dobrovoljci)
Komandanti i vođe
Lou Lenart
Šimon Avidan		 Muhamad Nagib
Uključene jedinice
(vazdušne snage) (Givati brigada) (2. brigada)
Jačina
1,150
6 aviona		 2,300
Žrtve i gubici
45 poginulih
50 ranjenih
5 zarobljenih		 7–15 ubijenih
18–30 ranjenih

Prethodni događaji su se sastojali od vazdušnog bombardovanja, praćenog malim izraelskim uznemiravanjem egipatskih linija, a kasnije i kopnenog napada (operacija Plešet). Prvobitni plan je bio da se napadne 1-2. juna, ali je ovaj otkazan zbog predstojećeg prekida vatre, a pokušaj je ponovo izvršen 2-3. juna. Izraelci su, pod krovnom komandom brigade Givati, napali u dve glavne snage: jednu sa severa (3 čete) i jednu sa juga (4 pojačane čete). Izraelci su imali malo obaveštajnih podataka o svom neprijatelju i bili su primorani da se povuku. Nisu uspeli da zauzmu teritoriju i pretrpeli su velike gubitke. Međutim, nakon operacije, Egipat je promenio svoju strategiju iz ofanzivne u defanzivnu, čime je zaustavio svoje napredovanje ka severu.

Postoje dve nerešene istoriografske debate koje se vrte oko operacije: da li su Egipćani nameravali da napreduju ka Tel Avivu, za šta se većina istoričara slaže da nije slučaj; i da li je operacija bila prekretnica na izraelskom južnom frontu. Tradicionalna izraelska istoriografija, podržana ranim arapskim izveštajima, tvrdi da je to bila prekretnica, dok kasniji arapski izvori i novi istoričari to osporavaju.

Šimon Avidan
Šimon Avidan, komandant brigade Givati
Muhamad Nagib
Muhamad Nagib, imenovani komandant egipatske 2. brigade
Mapa početnog izraelskog napada na Ašdod

Posledice i značaj uredi

Ukupno je ubijeno 45 Izraelaca, 50 je ranjeno, a 5 zarobljeno od strane Egipta.[1] Od toga je 29 poginulih i 34 ranjenih iz Žurove 54. čete. Egipatski izvori su izvestili o 15 poginulih i 30 ranjenih, iako to ne uključuje žrtve koje su pretrpela presretnuta pojačanja iz Majdala. Čak i pre nego što su se poslednje trupe u povlačenju vratile kući, komanda Givatija je izdala novo naređenje o operaciji, pozivajući na obnovu artiljerije i vazdušno bombardovanje Ašdoda, kao i na male operacije uznemiravanja. 57. bataljon, koji je stekao lošu reputaciju nakon neuspeha u Jibni i Ašdodu, izveo je nekoliko takvih uspešnih operacija, povrativši prestiž u brigadi.[2]

Dok su Izraelci pretrpeli veliki taktički poraz u operaciji Plešet, u Izraelu se generalno veruje da je strateški cilj operacije - zaustavljanje egipatskog napredovanja - postignut, a izraelska komanda u to vreme nije znala. Ovo je takođe omogućilo zauzimanje arapske Jibne, gde su preostali stanovnici očekivali da će ih egipatska vojska stići, i uglavnom su pobegli nakon bitke.[3] Pošto je plan Ujedinjenih nacija o podeli Palestine prolazio između Ašdoda i Jibne, ishod bitke je značio da Egipćani na obalskom pojasu nisu uspeli da pređu na teritoriju dodeljenu Državi Izrael.[4] Most preko reke Lakiš od tada je poznat kao Ad Halom („do sada“).[5]

Za razliku od tradicionalne izraelske istoriografije, arapski izvori uopšte ne vide to kao prekretnicu u ratu. Oni se slažu da su egipatske deklaracije o Tel Avivu kao glavnom strateškom cilju bile razmetljive, a ne operativne.[6] U svojoj knjizi 1948, Novi istoričar Beni Moris takođe se ne slaže sa tradicionalnim izraelskim stavom i navodi da je predstavljanje operacije kao katalizatora za zaustavljanje Egipta greška.[7] Međutim, u panelu istoričara od 15. marta 2007. Moris je rekao da je izraelski napad, barem u egipatskim ekspedicionim snagama, doveo do odluke da se zaustavi napredovanje.[8]

Reference uredi

  1. ^ Yitzhaki, Aryeh (1988). A Guide to War Monuments and Sites in Israel (naslov na engleskom jeziku), Volume 2 - South. Tel Aviv, Israel: Barr Publishers. (hebrejski jezik)
  2. ^ Ayalon, Avraham (1963). Givati Brigade against the Egyptian Invader. Israel: Ma'arakhot Publishing. (hebrejski jezik)
  3. ^ Israel Defense Forces (grupa autora) (1950). The Negev Brigade in the Campaign. Ma'arakhot Publishing. (hebrejski jezik)
  4. ^ Lorch, Netanel (1968). The Edge of the Sword: Israel's War of Independence, 1947-1949. Jerusalem: Massada.
  5. ^ Schiff, Ze'ev (1985). A History of the Israeli Army, 1874 to the Present. Macmillan. ISBN 0-02-607140-1.
  6. ^ Kabha, Mustafa. The Battle of Ashdod in Arab Sources (pp. 238–243)
  7. ^ Morris, Benny (2008). 1948. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12696-9.
  8. ^ Bar-On, Mordechai. Historians' Panel – Issues in the Historiography of the War of Independence (pp. 44–113)

Literatura uredi

  • Avnery, Uri (1950). In the Fields of Philistia. Tabersky Publishing. (hebrejski jezik)
  • Ayalon, Avraham (1963). Givati Brigade against the Egyptian Invader. Israel: Ma'arakhot Publishing. (hebrejski jezik)
  • Boyne, Walter J. (2002). Air Warfare: An International Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 1-57607-345-9. http://books.google.com/books?id=FW_50wm8VnMC&printsec=frontcover. Retrieved 2008-12-26.
  • Cohen, Avi (2004). The History of the Israeli Air Force in the War for Independence, Vol. 1. Ministry of Defense Publishing. ISBN 965-05-1245-4. (hebrejski jezik)
  • Gilad, Zrubavel ed. (1955). The Palmach Book. The United Kibbutz. (hebrejski jezik)
  • Givati, Moshe (1994). In the Path of Desert and Fire. Ministry of Defense Publishing. ISBN 965-05-0719-1. (hebrejski jezik)
  • Hashavia, Aryeh ed. (2005). Hither To: The Story of the 53rd Battalion. Ministry of Defense Publishing. ISBN 965-05-1304-3. (hebrejski jezik)
  • Israel Defense Forces General Staff Historiography Branch (1978) [Prvo izdanje iz 1959]. History of the War of Independence (20to izdanje). Israel: Ma'arakhot Publishing. S/N 501-202-72. (hebrejski jezik)
  • Israel Defense Forces (grupa autora) (1950). The Negev Brigade in the Campaign. Ma'arakhot Publishing. (hebrejski jezik)
  • Lorch, Netanel (1968). The Edge of the Sword: Israel's War of Independence, 1947-1949. Jerusalem: Massada.
  • Morris, Benny (2008). 1948. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12696-9.
  • Nordeen, Lon (1990-11-14). Fighters Over Israel: The Story of the Israeli Air Force from the War of Independence to the Bekaa Valley (1st ed.). Crown. ISBN 0-517-56603-6.
  • Rogan, Eugène L. and Shlaim, Avi ed. (2007). The War for Palestine (2. izdanje). Cambridge University Press. ISBN 0-521-69934-7.
  • Gerges, Fawaz A. Egypt and the 1948 War: Internal Conflict and Regional Ambition (pp. 150–175)
  • Schiff, Ze'ev (1985). A History of the Israeli Army, 1874 to the Present. Macmillan. ISBN 0-02-607140-1.
  • Schiff, Ze'ev (1982). IDF in Its Corps: Army and Security Encyclopedia, Volume 2 - Airforce. Revivim Publishing. (hebrejski jezik)
  • Shiran, Osnat ed. (2008). A War – Sixty Years After (naslov na engleskom jeziku). Ministry of Defense Publishing. ISBN 978-965-05-1457-0. (hebrejski jezik)
  • Shmuelevich, Aryeh ed. (2007). Battlefield: Decisive Battles in the Land of Israel. Tel Aviv: Ministry of Defense Publishing. ISBN 978-965-05-1346-7. (hebrejski jezik)
  • Wallach, Jehuda; Lorch, Netanel; Yitzhaki, Aryeh (1978). Evyatar Nur. ed. Carta's Atlas of Israel. Jerusalem, Israel: Carta. (hebrejski jezik)
  • Wallach, Jehuda ed. (2003). Battle Sites in Israel (naslov na engleskom jeziku). Jerusalem, Israel: Carta. ISBN 965-220-494-3. (hebrejski jezik)
  • Yitzhaki, Aryeh (1988). A Guide to War Monuments and Sites in Israel (naslov na engleskom jeziku), Volume 2 - South. Tel Aviv, Israel: Barr Publishers. (hebrejski jezik)

Vidi još uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Операција_Плешет&oldid=27105146”