Osnovna škola
Osnovna škola je škola koju učenik pohađa kao prvu školu. Delatnost osnovnog školstva obuhvata vaspitanje i obavezno školovanje, druge oblike školovanja dece i omladine i školovanje odraslih osoba. Svrha osnovnog školstva je da učeniku omogući sticanje znanja, pojmova, umeća, stavova i navika potrebnih za život i rad ili dalje školovanje.[1][2]
Međunarodna standardna klasifikacija obrazovanja razmatra osnovno obrazovanje kao jednu fazu u kojoj su programi tipično dizajnirani da obezbede osnovne veštine u čitanju, pisanju i matematici i da uspostave čvrstu osnovu za učenje. Ovo je ISCED nivo 1: Osnovno obrazovanje ili prva faza osnovnog obrazovanja.[3]
Poređenje kohorti uredi
U svetu engleskog govornog područja postoje tri široko korišćena sistema za opisivanje uzrasta deteta. Prvi je „ekvivalentni uzrast“, zatim zemlje koje svoje obrazovne sisteme zasnivaju na „engleskom modelu“ koriste jednu od dve metode za identifikaciju grupe godina, dok se zemlje koje svoje sisteme baziraju na „američkom modelu K–12“ odnose na njihove grupe uzrasta kao „ocene”. Kanada takođe sledi američki model, iako se njeni nazivi za grupe uzrasta stavljaju kao broj posle razreda: na primer, „razred 1“ u Kanadi, umesto „prvi razred“ u Sjedinjenim Državama. Ova terminologija se koristi i u istraživačkoj literaturi.[4]
U Kanadi, obrazovanje je pokrajinska, a ne savezna odgovornost. Na primer, provincija Ontario je takođe imala „razred 13“, dizajniran da pomogne učenicima da uđu u radnu snagu, ili dalje obrazovanje, ali je to postepeno ukinuto 2003. godine.
| Ekvivalentni uzrasti | 4–5 | 5–6 | 6–7 | 7–8 | 8–9 | 9–10 | 10–11 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US (ocene) | Pre obd. | K | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| Irska | Mlađa dojenčad | Starija dojenčad | 1. klasa | 2. klasa | 3. klasa | 4. klasa | 5. klasa |
| Engleska (forme) | Prijem | Dojenčad | Vršna dojenčad | Junior 1 | Junior 2 | Junior 3 | Junior 4 |
| Engleska (godina) | R | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Engleska (ključna faza) | EYFS/FS | KS1 | KS1 | KS2 | KS2 | KS2 | KS2 |
| Jamajka | Pre obd. | K-1 | Razred 1 | Razred 2 | Razred 3 | Razred 4 | Razred 5 |
| ISCED nivo | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1[4] |
| Indonezija | TK A | TK B | SD Kelas 1 | SD Kelas 2 | SD Kelas 3 | SD Kelas 4 | SD Kelas 5 |
| Ekvivalentni uzrasti | 11–12 | 12–13 | 13–14 | 14–15 | 15–16 | 16–17 | 17–18 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| SAD (ocene) | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| Irska | 6. klasa | 1. godina | 2. godina | 3. godina | 4. godina | 5. godina | 6. godina |
| Engleska (forme) | Prvi | Drugi | Treći | Četvrti | Peti | Nižih šest | Gornjih šest |
| Engleska (godina) | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| Engleska (ključna faza) | KS3 | KS3 | KS3 | KS4 | KS4 | KS5 | KS5 |
| Jamajka (forme) | Prva | Druga | Treća | Četvrta | Peta | Nižih šest | Viših šest |
| Jamajka (ocene) | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| ISCED nivo | 2 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3[4] |
| Indonezija | SD Kelas 6 | SMP Kelas 7 | SMP Kelas 8 | SMP Kelas 9 | SMA Kelas 10 | SMA Kelas 11 | SMA Kelas 12 |
Osnovne škole uredi
U većini delova sveta, osnovno obrazovanje je prva faza obaveznog obrazovanja i obično je dostupno besplatno, ali ga mogu ponuditi i nezavisne škole koje naplaćaju naknadu. Termin gradirana škola se ponekad koristi u SAD, iako se i ovaj termin i elementarna škola mogu odnositi na prvih osam razreda, drugim rečima osnovno obrazovanje i niže srednje obrazovanje.[5][6][7]
Termin primarna škola je izveden iz francuskog école primaire, koji je prvi put upotrebljen u jednom engleskom tekstu 1802. godine.[8] U Ujedinjenom Kraljevstvu, „osnovno obrazovanje“ se predavalo u „osnovnim školama“ do 1944. godine, kada je predloženo besplatno osnovno obrazovanje za učenike starije od 11 godina: trebalo je da postoje osnovne osnovne škole i osnovne srednje škole;[a] one su postale poznate kao osnovne škole; škole i srednje škole.
- Primarna škola je preferirani termin u Ujedinjenom Kraljevstvu, Irskoj i mnogim zemljama Komonvelta, kao i u većini publikacija Organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESCO).[10]
- Elementarna škola je i dalje preferentni naziv u nekim zemljama, posebno u Sjedinjenim Državama i Kanadi.
Elementarne škole uredi
Iako se često koristi kao sinonim, „osnovna škola“ ima specifična značenja na različitim lokacijama.
- Elementarne škole poznate i kao internati su prvi put osnovane u Engleskoj i Velsu 1870. Forsterovim zakonom (Zakon o osnovnom obrazovanju iz 1870. godine).[11] Većina ovih škola su postale elementarne škole tokom kasnih 1940-ih, nakon istorijskog kompromisa u Zakonu o obrazovanju iz 1944. godine.
- Elementarna škola (Sjedinjene Američke Države): prvi put su promovisane 1647. u koloniji Masačusets Bej.[12] Danas trenutno postoji oko 92.858 elementarnih škola (68.173 javnih, 24.685 privatnih).[13] U Sjedinjenim Državama, elementarne škole obično imaju šest razreda sa učenicima uzrasta između 5 i 11 godina.[14] Zakon o osnovnom i srednjem obrazovanju iz 1965. je osmišljen da finansira osnovno i srednje obrazovanje.[15] Takođe je naglašen jednak pristup obrazovanju i uspostavljeni su visoki standardi i odgovornost.[16]
- Elementarne škole u Japanu su prvi put osnovane 1875. godine.[17] U Japanu se uzrast učenika u osnovnoj školi kreće od 6 do 12 godina, nakon čega učenici polaze u juniorsku srednju školu.
Teorijski okvir projektovanja osnovne škole uredi
Projektovanje školskih zgrada se ne dešava izolovano. Zgrada (ili školski kampus) obuhvata:
- Sadržaj nastavnog plana i programa
- Nastavne metode
- Troškovi
- Obrazovanje u političkim okvirima
- Korišćenje školske zgrade (takođe u okruženju zajednice)
- Ograničenja koja nameće sajt
- Filozofija dizajna
Svaka zemlja ima svojevrsan obrazovni sistem i prioritete.[18] Škole trebaju da prime učenike, osoblje, skladišni prostor, mehaničke i električne sisteme, pomoćno osoblje, i administraciju. Broj potrebnih prostorija može se odrediti iz predviđenog rasporeda škole i potrebne površine.
Prema standardima koji se koriste u Ujedinjenom Kraljevstvu, opšta učionica za 30 učenika prijemnog razreda ili bebe (ključna faza 1) treba da ima 62 m², odnosno 55 m² za juniore (ključna faza 2).[19] Dati su primeri o tome kako se ovo može konfigurisati za osnovnu školu od 210 mesta sa pripadajućim vrtićem od 26 mesta[20] i dvospratnu osnovnu školu od 420 mesta sa vrtićem od 26 mesta.[21]
Razredi i predmeti uredi
Prva četiri razreda učenike u većini predmeta podučava učitelj, koji je ujedno i razredni starešina. Predmeti su: srpski jezik, engleski jezik, matematika, svet oko nas (prvi i drugi razred), priroda i društvo (treći i četvrti razred), muzička kultura, likovna kultura, fizičko i zdravstveno obrazovanje, izborni predmet (veronauka ili građansko vaspitanje), drugi izborni predmet (treći i četvrti razred) (čuvari prirode, od igračke do računara ili narodna tradicija).[22]
Druga četiri razreda, učenici dobijaju novog razrednog starešinu i posebne nastavnike za svaki predmet. Predmeti su: matematika, srpski jezik, engleski jezik, biologija, geografija, istorija, likovna kultura, muzička kultura, tehnika i tehnologija, fizičko i zdravstveno obrazovanje, informatika i računarstvo, prvi izvorni predmet (veronauka ili građansko vaspitanje), drugi strani jezik, fizika (od 6. razreda), hemija (od 7. razreda).
Vidi još uredi
Napomene uredi
- ^ Secondary elementary school: A term already used by London County Council from 1921 to describe some 11–14 schools,[9] and term still in use in Florida, Ohio and Brazil.
Reference uredi
- ^ to-8-years „elementary education (4 to 8 years)” Proverite vrednost parametra
|url=(pomoć). Cambridgeshire County Council (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-21.[mrtva veza] - ^ Technology, Elcom. „Education system overview”. www.studyinaustralia.gov.au (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 30. 09. 2020. g. Pristupljeno 2021-02-21.
- ^ Annex III in the ISCED 2011 English.pdf Arhivirano 25 decembar 2018 na sajtu Wayback Machine Navigate to International Standard Classification of Education (ISCED)
- ^ a b v Ward, Ken. „British and American Systems (Grades)”. trans4mind.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 2017-03-31. g. Pristupljeno 30. 3. 2017.
- ^ „Definition of GRADE SCHOOL”. www.merriam-webster.com.
- ^ „Definition of ELEMENTARY SCHOOL”. www.merriam-webster.com.
- ^ „American Heritage Dictionary Entry”. Ahdictionary.com. Pristupljeno 2022-02-12.
- ^ „Online Etymology Dictionary”. Arhivirano iz originala 2. 7. 2017. g. Pristupljeno 9. 11. 2007.
- ^ „Hadow Report (1926)”. educationengland.org.uk. Arhivirano iz originala 25. 6. 2019. g. Pristupljeno 17. 4. 2019.
- ^ „Britannica Academic”. academic.eb.com. Arhivirano iz originala 14. 3. 2020. g. Pristupljeno 2019-11-01.
- ^ Gutek, Gerald L. (14. 12. 1994). A History of the Western Educational Experience: Second Edition. Waveland Press. str. 203. ISBN 978-1-4786-3010-4. Arhivirano iz originala 2. 9. 2019. g. Pristupljeno 16. 4. 2019.
- ^ „Historical Timeline of Public Education in the US”. Race Forward (na jeziku: engleski). 13. 4. 2006. Arhivirano iz originala 3. 7. 2018. g. Pristupljeno 2018-02-08.
- ^ „Digest of Education Statistics, 2001” (PDF). National Center for Education Statistics. Arhivirano (PDF) iz originala 9. 8. 2017. g. Pristupljeno 12. 8. 2017.
- ^ Snyder, Thomas D.; Hoffman, Charlene M. (2001). Digest of Education Statistics 2001 (PDF). Institute of Education Sciences, Washington: National Center for Education Statistics. str. 7, fig. 1. Arhivirano (PDF) iz originala 9. 8. 2017. g. Pristupljeno 19. 8. 2017.
- ^ „Secretary Riley Reignites the Math Wars”. hoover.org. Arhivirano iz originala 29. 3. 2018. g. Pristupljeno 28. 3. 2018.
- ^ ESEA. „No Child Left Behind Act”. www.k12.wa.us. Arhivirano iz originala 26. 3. 2018. g. Pristupljeno 28. 3. 2018.
- ^ „The Establishment of Elementary Schools and Attendance”. JAPAN'S MODERN EDUCATIONAL SYSTEM. Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology, Japan. Arhivirano iz originala 20. 12. 2017. g. Pristupljeno 12. 8. 2017.
- ^ Liew Kok-Pun, Michael (1981). „Design of secondary schools:Singapore a case study” (PDF). Educational Building reports. Voume 17: UNESCO. str. 37. Arhivirano (PDF) iz originala 2017-04-04. g. Pristupljeno 3. 4. 2017.
- ^ „Mainstream schools: area guidelines”. GOV.UK (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 18. 4. 2019. g. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ „Baseline design: 210 place primary school with a 26 place nursery”. GOV.UK (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 18. 4. 2019. g. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ „Baseline design: 420 place primary school with 26 place nursery”. GOV.UK (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 18. 4. 2019. g. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ „Obavezni nastavni predmeti”. Osnovna škola "Vuk Karadžić" Loznica (na jeziku: srpski). 2013-03-21. Pristupljeno 2023-04-12.
Literatura uredi
- India: A reference annual (53. izd.). New Delhi: Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India. 2009. ISBN 9788123015576. OCLC 302318204.
- Službeni glasnik Republike Srpske: Zakon o osnovnom i obrazovanju Republike Srpske
- Illeris, Knud (2004). The three dimensions of learning. Malabar, Fla: Krieger Pub. Co. ISBN 9781575242583.</ref><ref>Ormrod, Jeanne (2012). Human learning (6th izd.). Boston: Pearson. ISBN 9780132595186.
- Willingham, Daniel T.; Hughes, Elizabeth M.; Dobolyi, David G. (jul 2015). „The scientific status of learning styles theories”. Teaching of Psychology. 42 (3): 266—271. S2CID 146126992. doi:10.1177/0098628315589505.
- Pashler, Harold; McDaniel, Mark; Rohrer, Doug; Bjork, Robert A. (decembar 2008). „Learning styles: concepts and evidence” (PDF). Psychological Science in the Public Interest. 9 (3): 105—119. PMID 26162104. S2CID 2112166. doi:10.1111/j.1539-6053.2009.01038.x
. Arhivirano iz originala (PDF) 11. 11. 2020. g. Pristupljeno 17. 04. 2023. - D.C. Phillips; Soltis, Jonas F. (2009). Perspectives on Learning. Thinking About Education (5th izd.). Teachers College Press. ISBN 978-0-8077-7120-4.
- Silverman, Allan (9. 6. 2003). „Plato's Middle Period Metaphysics and Epistemology”. Ur.: Edward N. Zalta. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2014 izd.).
- Brain, Christine; Mukherji, Penny (2005). Understanding Child Psychology. Cheltenham: Nelson Thornes. str. 56–57. ISBN 0-7487-9084-5.
- Dearden, R. F. (2012). Theory and Practice in Education (RLE Edu K). Oxon: Routledge. str. 71. ISBN 978-0-415-69722-4.
- Sherman, Patrice (2012). John Locke: Philosopher of the Enlightenment. Huntington Beach, CA: Teacher Created Materials. str. 26. ISBN 978-1-4333-5014-6.
- Teaching for Transfer of Learning. Thomas, Ruth; National Center for Research in Vocational Education, Berkeley, CA.. 93 NCRVE, December 1992.
- Perkins, D. (1992). Transfer of Learning. International Encyclopedia of Education, 2. Retrieved March 23, 2015.
- Leonard, David (2002). Learning theories, A to Z. Westport, Conn: Oryx Press. ISBN 978-1573564137.
- Merriam, Sharan (2007). Learning in adulthood a comprehensive guide (3rd izd.). San Francisco: Jossey-Bass. ISBN 9780470229224.
- {{Cite web|url = https://www.goldlearners.com/preschooler%7Ctitle[mrtva veza] = Child Developmental Milestones by Age|website = Gold Learners|publisher = Gold Learners|archive-url = https://web.archive.org/web/20171227180314/https://www.goldlearners.com/preschooler%7Carchive-date = 27 December 2017|url-status = dead}
- „Child Development Ages & Stages”. Child Care Resource Center. Pristupljeno 2019-08-05.
- Doherty, J. and Hughes, M. (2009). Chapters 6 and 7. Child Development Theory and Practice 0-11. Essex: Pearson.
- Segal, Marilyn (1998). Your Child at Play: Three to Five Years
. New York. ISBN 1-55704-337-X. - Ward, Lauren (2018). How to Accompany Your Child. Newmarket Press.
Spoljašnje veze uredi
- Osnovne škole u Srbiji www.srednjeskole.edukacija.rs
- Državne osnovne škole u Srbiji www.srednjeskole.edukacija.rs
- Osnovne škole Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. januar 2016) www.gimnazije.com
- National Center for Education Statistics (NCES) (United States)
- Elementary Schools with Education and Crime Statistics (United States)
- Australian CensusAtSchool (Australia) Arhivirano 3 jul 2007 na sajtu Wayback Machine
- Canadian Education Statistics Council (CESC) (United States)
- Office for National Statistics (ONS) (United Kingdom)
- BB103_Area_Guidelines_for_Mainstream_Schools (2014) UK Arhivirano 25 maj 2017 na sajtu Wayback Machine
- National Center for Education Statistics (NCES) (United States)
- OECD Standardised designs (2011)