Плес са вуковима
Ples sa vukovima (engl. Dances with Wolves) je američki epski vestern film iz 1990. godine, koji je režirao i producirao Kevin Kostner, koji je i tumačio glavnu ulogu. Zasnovan je na istoimenom romanu Majkla Blejka, koji govori o poručniku vojske Unije, Džonu Danbaru, koji putuje do američke granice da zauzme svoj punkt, gde se sreće sa plemenom Lakota.
| Ples sa vukovima | |
|---|---|
 Filmski poster | |
| Režija | Kevin Kostner |
| Scenario | Majkl Blejk |
| Producenti | Džim Vilson Kevin Kostner |
| Glavne uloge | Kevin Kostner Meri Makdonel Grejam Grin Rodni A. Grant |
| Muzika | Džon Bari |
| Producentska kuća | Orion Pictures |
| Godina | 1990. |
| Trajanje | Bioskopska verzija: 181 minuta Režiserska verzija: 236 minuta |
| Zemlja | SAD |
| Jezik | engleski lakota |
| Budžet | 22 miliona dolara[1] |
| Zarada | 424,2 miliona dolara[1] |
| IMDb veza | |
Kostner je razvio film sa početnim budžetom od 15 miliona dolara.[2] Veliki deo dijaloga u filmu se govori na jeziku Lakota sa engleskim titlovima. Film je sniman od jula do novembra 1989. u Južnoj Dakoti i Vajomingu, a prevela ga je Doris Lider Čardž,[3] sa odeljenja za studije Lakota jezika na Univerzitetu Sinte Gleska.
Film je dobio pozitivne kritike kritičara i publike, koji su pohvalili Kostnerovu režiju, glumu, scenario i scenografiju. Bio je hit i na bioskopskim blagajnama, zaradivši preko 424 miliona dolara širom sveta, što ga čini četvrtim filmom sa najvećom zaradom 1990. godine. Bio je nominovan za dvanaest Oskara, a osvojio je sedam: za najbolji film, najbolju režiju, najbolji adaptirani scenario, najbolju montažu, najbolju fotografiju, najbolju originalnu muziku i najbolji miks zvuka. Takođe je osvojio nagradu Zlatni globus za najbolji dramski film.
Film se smatra glavnim uticajem na revitalizaciju vestern žanra filmskog stvaralaštva u Holivudu. Godine 2007, Kongresna biblioteka je izabrala Ples sa vukovima za čuvanje u Nacionalnom registru filmova Sjedinjenih Država zbog „kulturnog, istorijskog ili estetskog značaja”.[4][5]
Radnja uredi
Godine 1863, poručnik Džon Dž. Danbar je ranjen u bici kod Sent Dejvids Filda u Tenesiju. Odabravši smrt u borbi umesto amputacije noge, on uzima konja i jaše do i duž linija Konfederacije. Snage Konfederacije pucaju na njega u više navrata i promašuju, a vojska Unije koristi ovo odvlačenje pažnje da izvede uspešan napad. Danbar dobija i odlikovanje za hrabrost i medicinsku negu koja mu omogućava da sačuva nogu. Kasnije je nagrađen Siskom, konjem koji ga je nosio tokom samoubilačkog pokušaja, i dobija mogućnost biranja sledećeg položaja. Danbar traži prebacivanje na zapadnu granicu, kako bi mogao da je vidi pre nego što nestane.
Danbar biva premešten u Fort Hejz, utvrđenje kojim komanduje major Fambro, koji prezire Danbarov entuzijazam. On pristaje da pošalje Danbara na najdalju ispostavu pod njegovom jurisdikcijom, Fort Sedžvik, i nedugo zatim izvršava samoubistvo. Danbar putuje sa Timonsom, snabdevačem mazgi. Pronalaze utvrđenje napuštenim. Uprkos pretnji obližnjih domorodačkih plemena, Danbar odlučuje da ostane i sam obavlja svoju dužnost.
Počinje da obnavlja utvrđenje i da preferira samoću, beležeći mnoga zapažanja u svom dnevniku. Timonsa ubija indijansko pleme Pauni na povratku u Fort Hejz. Smrti Timonsa i Fambroa sprečavaju druge vojnike da saznaju za Danbarov zadatak, te nijedan drugi vojnik ne stigne da pojača položaj.
Danbar susreće obližnje Sijukse kada pokušaju da mu ukradu konja i zastraše ga. Odlučujući da ne bude njihova meta, on kreće da potraži logor Sijuksa i pokuša da uspostavi komuniciju. Na svom putu nailazi na Stoji sa Pesnicom, belu usvojenu ćerku plemenskog lečitelja Udarajuće Ptice, kako se ritualno sakati dok tuguje za svojim pokojnim mužem. Danbar je vraća kod Sijuksa da se oporavi. Iako je pleme u početku neprijateljski nastrojeno, neki članovi ubrzo počinju da ga poštuju.
Na kraju, Danbar uspostavlja odnos sa Udarajućom Pticom, ratnikom Vetrom u Njegovoj Kosi i mladićem Mnogo se Smeje, u početku se međusobno posećujući. Jezička barijera ih frustrira, a Stoji sa Pesnicom služi im kao prevodilac, iako sa poteškoćama. Ona se seća samo malo engleskog iz svog ranog detinjstva pre nego što je ostatak njene porodice ubijen tokom napada Paunija.
Danbar otkriva da su priče koje je čuo o plemenu netačne, i razvija sve veće poštovanje i uvažavanje njihovog načina života i kulture. Naučivši njihov jezik, Sijuksi ga prihvataju kao počasnog gosta nakon što im priča o migrirajućem krdu bizona i učestvuje u lovu na njih. U Fort Sedžviku, Danbar se sprijatelji sa vukom kojeg naziva „Dve Čarape” zbog njegovih belih prednjih šapa. Posmatrajući Danbara i Dve Čarape kako se jure, Sijuksi mu daju ime „Ples sa Vukovima”. Za to vreme, Danbar takođe uspostavlja ljubavnu vezu sa Stoji sa Pesnicom i pomaže u odbrani sela od napada rivalskih Paunija. Danbar na kraju dobija odobrenje Udarajuće Ptice da oženi Stoji sa Pesnicom, nakon čega napušta Fort Sedžvik.
Zbog rastuće pretnje od Paunija i Sjedinjenih Država, poglavica Deset Medveda odlučuje da preseli pleme u svoj zimski logor. Danbar odlučuje da ih prati, ali prvo mora da uzme svoj dnevnik iz Fort Sedžvika, pošto shvata da bi to vojsci omogućilo da pronađe pleme. Kada stigne, pronalazi utvrđenje koje je ponovo okupirala američka vojska. Zbog njegove Sijuks odeće, vojnici otvaraju vatru, ubijajući Siska i hvatajući Danbara, zarobljavajući ga kao izdajnika.
Dva oficira ga ispituju, ali Danbar ne može da dokaže svoju priču, pošto je jedan kaplar pronašao njegov dnevnik i zadržao ga za sebe. Pošto je odbio da služi kao prevodilac, Danbar je optužen za dezerterstvo i prevoze ga nazad na istok kao zarobljenika. Vojnici na putu pucaju u Dve Čarape kada vuk pokuša da prati Danbara, uprkos Danbarovim pokušajima da interveniše.
Na kraju, Sijuksi napadaju konvoj, ubijajući vojnike i oslobađajući Danbara. U zimskom logoru, Danbar odlučuje da ode sa Stoji sa Pesnicom jer bi njegovo prisustvo ugrozilo pleme. Dok odlaze, Mnogo se Smeje mu vraća dnevnik, koji je našao tokom napada na konvoj, a Vetar u Njegovoj Kosi viče Danbaru, podsećajući ga da je njegov prijatelj, što je u suprotnosti sa njihovim prvim susretima gde je on neprijateljski vikao na Danbara.
Američke trupe pretražuju planine, ali ne mogu da lociraju Danbara ili pleme, dok vuk samotnjak zavija u daljini.
Epilog kaže: „Trinaest godina kasnije – njihovi domovi su uništeni, a njihovi bizoni nestali – poslednja grupa slobodnih Sijuksa potčinjena je beloj vlasti u Fort Robinsonu, Nebraska. Velika konjska kultura ravnica je nestala, a američka granica će uskoro preći u istoriju”.
Uloge uredi
| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Kevin Kostner | poručnik Džon Danbar / Ples sa Vukovima |
| Meri Makdonel | Stoji sa Pesnicom |
| Grejam Grin | Udarajuća Ptica |
| Rodni A. Grant | Vetar u Njegovoj Kosi |
| Flojd Red Krou Vesterman | poglavica Deset Medveda |
| Tantu Kardinal | Crni Šal |
| Nejtan Li Čejsing His Hors | Mnogo se Smeje |
| Čarls Roket | poručnik Eldžin |
| Robert Pastoreli | Timons |
| Lari Džošua | narednik Bauer |
| Toni Pirs | Spivi |
| Tom Everet | narednik Peper |
| Mori Čejkin | major Fambro |
| Ves Studi | najjači Pauni |
Nagrade uredi
Osvojene nagrade:
- Oskar za najbolji film — Andreas Nordbe Džim Vilson i Kevin Kostner
- Oskar za najbolju režiju — Kevin Kostner
- Oskar za najbolji adaptirani scenario — Majkl Blejk
- Oskar za najbolju fotografiju — Din Semler
- Oskar za najbolju montažu — Nil Travis
- Oskar za najbolji zvuk — Rasel Vilijams II, Džefri Perkins, Bil V. Benton i Gregori H. Votkins
- Oskar za najbolju originalnu muziku — Džon Bari
- Zlatni globus za najbolji igrani film (drama) — Džim Vilson i Kevin Kostner
Nominacije:
- Oskar za najboljeg glavnog glumca — Kevin Kostner
- Oskar za najboljeg sporednog glumca — Grejam Grin
- Oskar za najbolju sporednu glumicu — Meri Makdonel
- Oskar za najbolju scenografiju — Džefri Bikroft i Lisa Din
- Oskar za najbolji dizajn kostima — Elza Zampareli
Zarada uredi
- Zarada u SAD - 184.208.848 $
- Zarada u inostranstvu - 240.000.000 $
- Zarada u svetu - 424.208.848 $
Reference uredi
- ^ a b „Dances with Wolves (1990)”. Box Office Mojo. Pristupljeno 29. 7. 2015.
- ^ "Dances with Wolves: Overview" (plot/stars/gross, related films), allmovie, 2007, webpage: amovie12092
- ^ Miller, Steve (19. 2. 2001). „Lakota teacher Leader Charge dies”. Rapid City Journal. Pristupljeno 22. 5. 2021.
- ^ „Librarian of Congress Announces National Film Registry Selections for 2007”. Library of Congress. Pristupljeno 2020-06-04.
- ^ „Complete National Film Registry Listing”. Library of Congress. Pristupljeno 2020-06-04.
Spoljašnje veze uredi
- Ples sa vukovima na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Ples sa vukovima na www.boxofficemojo.com
