Plivačko koleno
Plivačko koleno jedan je od oblika istezanja ligamenata u kolenom zglobu, koje nastaje nakon plivanja prsnim stilom, kada se posle savijanja kolena noge naglo isprave, kako bi se telo „odgurnulo” unapred.[1] Plivačko koleno se u literaturi poistovećuje sa sindromom prenaprezanja medijalnih struktura zgloba kolena. Anatomski gledano strukturu medijalne strane kolena čine unutrašnji kolateralni ligament i pripoj tetiva unutrašnje grupe fleksora kolena (lat. pes anserinus). Povreda ovih ligamenata nastaje usled preopterećenja mišićno tetivnog sistema; velikim brojem repetitivnih stereotipnih pokreta ili nepravilnim tehnikama plivanja.[2]
| Plivačko koleno | |
|---|---|
 | |
| Klasifikacija i spoljašnji resursi | |
| Specijalnost | Ortopedija |
Etiologija
urediMada postoji mišljenje da je sa aspekta povređivanja plivanje jedan od najsigurnijih sportova, i tokom plivanja moguće su povrede. Najčešće su povrede zglobova, među kojima četvrtinu čine povrede zgloba kolena.
Plivačko koleno nastaje tokom intenzivnog plivanja prsnim stilom, kada plivač posle maksimalnog savijanja kolena, noge naglo ispravi kako bi se „odgurnuo” u smeru plivanja. U tom momentu razvija se velika i neujednačena sila pritiska, izraženija sa unutrašnje strane kolena, koja dovodi do povrede medijalnog kolateralnog ligamenta kolenog zgloba.
Kao glavni uzrok ove povrede smatra se nepravilna tehnika plivanja. Naime zbog nepravilnih pokreta tela (pre svega nogu) nastaje previše izraženo pomeranje potkolenica u spoljnu rotaciju, što remeti statiku u kolenom zglobu, i dovodi do neravnomernog istezanja ligamenata.
Patofiziologija
urediKoleno je zglob koji ima veoma značajnu ulogu u čovekovim pokretima. Ništa manji značaj, zglob kolena, nema ni prilikom realizacije tehnika u plivanju. Poverde koje mogu nastati na zglobu kolena, su najčešće posledica specifičnih ponavljanih pokreta u ovom zglobu prilikom plivanja, i najčešće su povrede ligamenata koji okružuju i stabilizuju koleni zglob.[3]
Ligamenti zgloba kolena mehanički su najsloženiji delovi zgloba, a njihova fibrozno-kolagena vlakna obezbeđuju kompaktnost zgloba. Zglobna čaura je pojačana ligamentima sa prednje, zadnje i bočnih strana. Sa prednje strane zglobnu čauru ojačava čašična veza (lat. ligamentum patelle), sa zadnje strane dve zatkolene veze, kosa (lat. ligamentum popliteum obliquum), i lučna (lat. lig. popliteum arcuatum) koje se međusobno ukrštaju i povezuju kondile golenjače; jedne strane sa kondilima butne kosti suprotne strane. Sa bočnih strana, zglobnu čahuru ojačavaju spoljašnja bočna veza (lat. lig. collaterale fibulare) i unutrašnja bočna veza (lat. lig. collaterale tibiale) koja je srasla sa zglobnom čaurom i bazom unutrašnjeg meniskusa. U samoj zglobnoj šupljini, nalaze se prednja i zadnja ukrštena veza (lat. ligg. cruciata anterior et posterior) koje svojim zatezanjem onemogućavaju prekomernu fleksiju, ekstenziju i unutrašnju rotaciju u zglobu kolena.[4]
S obzirom na zahteve tehnike prsnog plivanja, gde se izvode specifični pokreti pri kojima je potrebna krajnja spoljašnja rotacija u savijenom zglobu kolena, nakon čega se iz tog položaja zglob isteže, prilikom ovakvih pokreta mogu nastati povrede kao rezultat prenaprezanja ligamentarnog aparata kolena, koje su uglavnom locirane na medijalnim strukturama zgloba (plivačko koleno).[5]
Povreda je uslovljena povećanom tenzijom u toku kretanja potkolenice od krajnje fleksije i spoljašnje rotacije ka krajnjoj ekstenziji u zglobu kolena. Ekstremne spoljašnje rotacija uz valgus položaj stopala čine mehanički stres koji se najvećim delom prenosi na unutrašnji kolateralni ligament (lat. collaterale tibiale), dok u slučaju čašice stvaraju preduslove za njenu dislokaciju. Ponavljanim pokretima zaveslaja nogama nakupljaju se mikrotraume na pomenutim strukturama, koje dovode do pojave sindroma plivačkog kolena.[6]
Klinička slika
urediSimptomi koji dominiraju kliničkom slikom plivačkog kolena su:
- Bol u kolenu koji je oštar i izraženiji prilikom pokreta
- Otok kolenog zgloba
Terapija
urediU akutnoj fazi lečenje plivačkog kolena sprovodi se krioterapijom (rashlađivanjem) a potom brojnim metodama fizikalne terapije.[7]
- Terapijska rehabilitacija
- Povređenom plivaču može se dozvoliti hod sa zaštitnom dinamičkom imobilizacijom.
- Posle 4-5 dana poštede može se početi sa izotoničnim vežbama. Program vežbi započinje se sa malim opterećenjem uz progresivno povećanje sve do dostizanja 50% od telesne težine na kvadricepsu i oko 60% na medijalnim fleksorima kolena.
- Pre povratka punoj aktivnosti, sportista bi trebalo da na izokinetičkom testu pokaže da nema gubitaka snage.
- Važno je program rehabilitacije nastaviti tokom cele sezone, kako se povreda ne bi ponovila.
Prevencija
urediPrevencija nastanka povrede medijalnih struktura zgloba kolena prvenstveno se sastoji u.
- kombinovanju vežbi na suvom sa treninzima koji se izvode u vodi.
- peridima izostavljanja rada nogu - koje se planira u makrociklusu trenažnog procesa,
- korekcije grešaka u tehnici plivanja (previše širok zaveslaj) znatno smanjuje broj povreda
- jačanje mišića aduktora natkolenice, medijalnog stegnenog mišić, kao i muskulaturu fleksora u zglobu kolena i kuka.
- vežbe jačanja mišića treba kombinovati sa vežbama rastezanja, posebno mišića primicača i fleksora natkolenice.
- veliku važnost ima i jačanje snaga mišića stabilizatora trupa.
Od pomoći plivačima može biti nošenje jednostavne neopren kolenice tokom plivanja jer ona sprečava neželjeni (intenzivan) pokret i delimično štiti koleni zglob od novog povređivanja.
Izvori
uredi- ^ Andrews, J. (2004): Priručnik za klupske lekare, Savremena poslovna obrada, St. Pazova
- ^ Banović, D. i saradnici (2006): Povrede u sportu, Medicinska knjiga, Beograd
- ^ Macura, M. (2007): Biologija razvoja čoveka (praktikum), Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Beograd
- ^ Bošković, M. (2005): Anatomija čoveka: deskriptivna i funkcionalna, Naučna KMD, Beograd
- ^ Jan, M. (2010): Plivanje, anatomija, Datastatus, Beograd
- ^ Ugarković, D. (2006): Biomedicinske osnove sportske medicine, Novi Sad
- ^ Rakić, S. i saradnici (1979): Sportska traumatologija, Beograd
Spoljašnje veze
uredi
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
