Pneumoretroperitoneum
Pneumoretroperitoneum medicinski je termin kojim se označava prisustvo gasova u retroperitonealnom prostoru. Retroperitonealni gas koji je ograničen na retroperitonealni prostor u dorzalnom abdomenu najbolje se vidi na bočnoj radiografiji.[1] Važnost razlikovanja između pneumoperitoneuma i pneumoretroperitoneuma na običnim abdominalnim filmovima ne može se minimizirati jer se retroperitonealni vazduh značajno razlikuje od pneumoperitoneuma po etiologiji, kliničkom toku i tretmanu pacijenta.[2]
| Pneumoretroperitoneum | |
|---|---|
| Specijalnosti | hirurgija |
Relevantna anatomija
urediRetroperitonealni prostor (retroperitoneum) je anatomski prostor (ponekad potencijalni prostor) iza (retro) peritoneuma. Nema specifične anatomske strukture koje ga ocrtavaju, pa su tako npr. organi retroperitonealni ako imaju peritoneum samo na prednjoj strani. Strukture koje nisu suspendovane mezenterijumom u trbušnoj duplji i koje leže između parijetalnog peritoneuma i trbušnog zida se klasifikuju kao retroperitonealne.[3]
Retroperitonealne strukture se razlikuje od organa koji nisu retroperitonealni, jer imaju peritoneum na zadnjoj strani i suspendovani mezenterijumom u trbušnoj duplji.
Retroperitoneum se dalje može podeliti na sledeće prostore:[4]
- Perirenalni (ili perinefrični) prostor
- Prednji pararenalni (ili paranefrični) prostor
- Zadnji pararenalni (ili paranefrični) prostor
Etiopatogeneza
urediRetroperitonealni gas u peritonealnom prostoru je neuobičajen i može biti uzrokovan, sledećim činiocima navedenim u donjoj tabeli:[5]
| Etiologija | Opis promena |
|---|---|
| Trauma | Uobičajene traume kod prodornih rana:nakon operacije, nakon dijagnostičkih procedura (kao što su barijumski klistir ili endoskopija), perforacija fragmenatima preloma karlice.[5] |
| Spontana perforacija debelog creva | Često uzrokovane perforacijom divertikula ili karcinoma debelog creva na uzlaznom ili silaznom kolonu (koji su retroperitonealni); ruptura sigmoidnog kolona unutar ili iza peritonealne šupljine.[5] |
| Prodor iz pneumomedijastinuma | Različiti zadnji i srednji otvori na dijafragmi koji obezbeđuju put za komunikaciju slobodnog vazduha u medijastinumu sa retroperitonealnim prostorom.[5] |
| Retroperitonealni apsces koji sadrži gas | Infekcija organizmima koji stvaraju gas i koja se javlja u bilo kom retroperitonealnom odeljku; komunikacija iz perirenalnog prostora može se javiti inferiorno u odnosu na prednji i zadnji pararenalni prostor;[5] ovaj tip može biti uzrokovan nedavnom operacijom leđa ili bubrega, pankreatitisom ili prodornom povredom |
Dijagnostika
urediRadiografske karakteristike
urediPneumoretroperitoneum se najbolje procenjuje pomoću CT-a, međutim, može se otkriti i običnom radiografijom abdomena, pa čak i transabdominalnim ultrazvukom. Generalno, vazduh se najčešće vidi oko bubrega u desnom i levom gornjem kvadrantu abdomena. Takođe kod pneumoperitoneuma može doći do gubitka senke normalnog mišića psoasa.[6]
Ultrazvuk
urediGranice između slobodnog vazduha i mekih tkiva izgledaju kao ehogene linije sa artefaktima zadnje reverberacije i zatamnjenjem struktura dalekog polja. U pneumoretroperitoneumu vazduh će se sakupljati oko sledećih struktura:[6]
- desnog bubrega - koji se naziva prikriveni znak desnog bubrega. On neće promeniti izgled sa ponovnim pozicioniranjem pacijenta, za razliku od slobodnog vazduha u pneumoperitoneumu.[6]
- velikih krvnih sudova - nestanak retroperitonealne donje šuplje vene i abdominalne aorte
- glave pankreasa
- žučne kese - retroperitonealni vazduh će se sakupljati pozadi žučne kese
- dvanaestopalačnog creva
Diferencijalna dijagnoza
urediNa običnoj radiografiji, razlika koje se javljaju u gasovima u drugim prostorima diferencijalnodijagnostički uključuje:[6]
- pseudopneumoretroperitoneum
- pneumoperitoneum
- potkožni emfizem
Iako na kompjuterizovanoj tomografiji radiolog ima malo poteškoća da ih razlikuje, ona igra ključnu ulogu u otkrivanju retroperitonealnog slobodnog vazduha.
Izvori
uredi- ^ Susanne M. Stieger-Vanegas, Paul M. Frank, Peritoneal Space Retroperitoneal Gas (Pneumoretroperitoneum) in Textbook of Veterinary Diagnostic Radiology (Seventh Edition), 2018.
- ^ Pinto, Antonio; Muzj, Carlo; Ruggiero, Giuseppe (2015), Romano, Luigia; Pinto, Antonio, ur., Pneumoretroperitoneum: Imaging Findings (na jeziku: engleski), Springer International Publishing, str. 85—90, ISBN 978-3-319-08192-2, doi:10.1007/978-3-319-08192-2_12, Pristupljeno 2023-01-31
- ^ Gray's Anatomy for Students, 2nd Ed. 2010. Pg. 251
- ^ Ryan, Stephanie; McNicholas, Michelle; Eustace, Stephen (2004). Anatomy for Diagnostic Imaging. Sydney: Saunders. p. 191.
- ^ a b v g d Beverly L. Harger, Richard Arkless, Abdomen Patterns, AB4 Pneumoretroperitoneum in Clinical Imaging (Third Edition), 2014
- ^ a b v g Jones, Jeremy. „Pneumoretroperitoneum | Radiology Reference Article | Radiopaedia.org”. Radiopaedia (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-01-31.
Spoljašnje veze
uredi- Extraluminal Air: Pneumoperitoneum & Pneumoretroperitoneum – Radiology | Lecturio - www.youtube.com (jezik: engleski)
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
