Pozorišni reditelj
Pozorišni reditelj je profesionalac u pozorištu koji nadgleda i orkestrira postavljanje na scenu pozorišnog komada, opere, monodrame ili mjuzikla.
Uloga reditelja je da postavi kvalitetan komad i ispoštuje rokove produkcije, vodeći kreativne članove ekipe da ostvare svoju umetničku viziju. Reditelj sarađuje sa timom kreativaca i šire ekipe koja radi na svim aspektima produkcija, što uključuje tehnički i izvođački deo. Tehnički aspekti rada su: dizajn kostima, rekvizita, dizajn svetla, scenografija, dizajn zvuka, dok izvođački deo obuhvata glumu, ples, muziku, horske nastupe, scenske borbe i sav mizanscen.
Reditelj je često i autor teksta. Reditelji koriste širok dijapazon tehnika, različitih koncepta, interpretacija i filozofije pri postavljanju komada.[1][2]
Šire zatupljeno formalno obrazovanje za pozorišne reditelje je otpočelo u dvadesetom veku. U Republici Srbiji pozorišni reditelji se obrazuju na Fakultetu dramskih umetnosti.
IstorijaUredi
U antičkoj Grčkoj dramaturzi su ujedno bili i pozorišni reditelji a često su uzimali učešća i kao glumci. Pozorišni reditelji su se nazivali "didaskalos", što u prevodu znači "učitelj".[3]
U srednjem veku su uglavnom postavljane misterije ili mirakuli (od latinskog: miraculum - čudo). Ove sakralne drame su često imali veliki broj statista i prateće efekte. Uloga reditelja je bila značajna, tako da već 1460. u Francuskoj pronalazimo rane slikovne prikaze reditelja tokom rada.[4]
Od perioda renesanse do 19. veka, ulogu reditelja je uglavnom obavljao glumac-menadžer. Posao glumca-menadžer obavljali su uglavnom stariji glumci i bili su odgovorni za biranje repertoara, režiju kao i menadžment pozorišne trupe.
Posao pozorišnog reditelja kakvim ga znamo danas je potekao iz rada na produkciono i rediteljski zahtevnim pozorišnim spektaklima Meininger trupe kojoj je pokrovitelj bio vojvoda Gordž II.[5] Nemačka pozorišna scena je, zajedno sa ruskom i rediteljem Konstantinom Stanislavskim, bila ključna za uticaj i razvoj pozorišnog reditelja.
Francuska reč regisseur se nekada koristi da označi reditelja, uglavnom u baletu. Ustaljeniji termin za pozorišnog reditelja u Francuskoj je metteur en scène.
Posle Drugog svetskog rata, pozicija glumca-menadžera je počinjala de jenjava, dok se pozicija pozorišnog reditelja etablirala kao nezavisna umetnička pozicija u pozorištu. Originalna rediteljska vizija i koncept postali su norma. Značajne ličnosti za brendiranje pozicije pozorišnog reditelja i samu istoriju pozorišne režije su: Vladimir Nemirovič-Dančenko, Džordžo Streler, Mihael Čehov, Juri Ljubimov, Evgenije Vahtangov, Orson Vels, Piter Bruk, Piter Hol, Đorđo Strehler, Bertolt Breht i Franko Zefireli.
ReferenceUredi
- ^ „Director | AACT”. aact.org. Pristupljeno 2019-12-20.
- ^ „Introduction to Theatre -- The Director”. novaonline.nvcc.edu. Pristupljeno 2019-12-20.
- ^ Brocket, Oscar G.: History of the Theatre. 8th ed. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon, 1999, p. 24
- ^ Brocket, op.cit., p. 96
- ^ Russel Brown, John (ed.): The Oxford Illustrated History of Theatre. Oxford: Oxford University Press, 1995, p. 334
Spoljašnje vezeUredi
| Pozorišni reditelj na Vikimedijinoj ostavi. |