Pomorsko ministarstvo Ruske Imperije

Pomorsko ministarstvo Ruske Imperije (rus. Морское министерство Российской Империи) je bilo ministarstvo odgovorno za pomorsku upravu u Ruskoj Imperiji.

Istorijat

Ministarstvo je osnovano 1802. godine pod nazivom Ministarstvo pomorskih snaga (rus. Министерство морских сил). Naziv Pomorsko ministarstvo (rus. Морское министерство) je dobilo 1815. godine.

U početku, u sastavu ministarstva je bila osnovana Vojna kancelarija za mornaricu (1802) i Departman ministra pomorskih snaga (1803). Godine 1805, Glavna admiralitetska uprava je bila podijeljena na Admiralitetski kolegijum i Admiralitetski departman, koji su zatim bili prisajedinjeni ministarstvu. Ministar pomorskih snaga je bio po položaju predsjedavajući Admiralitetskog kolegijuma.

Godine 1804, bio je osnovan Generalni vojni sud za mornaricu, ali je bio uskoro ukinut. Njegove funkcije je preuzeo, između ostalih, opšti General-auditorijat za pomorske i kopnene oružane snage, u kojem su bili prisutni dvojica članova iz pomorskog resora. Godine 1812, osnovani su Auditorijatski departman i Glavna medicinska uprava pomorskog resora, za koju je bio zadužen general-štab-doktor s pomoćnikom, i general-štab-ljekar.

Godine 1821, u okvirima morskog resora, osnovana je Uprava načelnika štaba za pomorsku jedinicu.

Godine 1827. i 1828, Uprava morskog resora je bila podijeljena na dvije samostalne jedinice: Pomorski štab Njegovog imperatorskog veličanstva, s načelnikom štaba na čelu, koji je 1831. godine preimenovan u Glavni pomorski štab, i Pomorsko ministarstvo, potčinjeno ministru. Godine 1836, obe jedinice su bile sjedinjene u jednu ustanovu pod nazivom Pomorsko ministarstvo.

Od 1855, Pomorsko ministarstvo je bilo potčinjeno general-admiralu, kojem je pomagao upravnik Pomorskog ministarstva. Tada je nove nadležnosti dobio i Admiralitetski savjet, koji je ranije bio savjetodavni organ, a od tada je postao najviši samostalni organ za ekonomske poslove.

Godine 1860, utvrđeno je novo petogodišnje ustrojstvo ministarstva, koje se primjenjivalo sve do 1885. godine. Prema njemu, general-admiral je bio glavni načelnik mornarice i pomorskog nadleštva s pravima ministra, ali ekonomskom jedinicom je rukovodio upravnik Pomorskog ministarstva. U sastavu ministarstva se nalazila kancelarija, a zatim i inspektorski, brodograđevinski, komesarijatski i hidrografski departmani, brodograđevinski, tehnički i pomorski školski komiteti, artiljerijske, građevinske i medicinske uprave.

Godine 1867, bila je sprovedena nova reforma: general-admiral je postao rukovodilac samo pomorske uprave, a upravnik Pomorskog ministarstva je rukovodio ministarstvom s pravima ministra. S povećanjem vlasti glavnih komandira i lučkih uprava, funkcije centralnih ekonomskih organa su se umanjile; na osnovu toga, brodograđevinski i komesarijatski departmani, artiljersijske i građevinske uprave su bile ukinute i umjesto njih je osnovan Pomorski tehnički komitet, u čiji sastav su ušla prethodna tri ukinuta komiteta (brodograđevinski, tehnički i pomorski školski).

Godine 1884, otpočelo se s izradom nove uredbe o upravi pomorskog resora. Dana 3. juna 1885. godine bila je utvrđena nova uredba, koja je ostala na snazi do početka 20. vijeka. Na čelu ministarstva je stajao glavni načelnik mornarice i pomorskog resora (general-admiral), koji je imao sljedeća prava i dužnosti: bio je potčinjen neposrednom Njegovom carskom veličanstvu i predsjedavao je Admiralitetskim savjetom. Upravnik Morskog ministarstva, iako nije djelovao samostalno, imao je opšta prava ministra. Bio je potpredsjednik Admiralitetskog savjeta.

Godine 1905, poslije poraza u Rusko-japanskom ratu, bila je sprovedena reforma ministarstava. Dana 2. juna 1905, general-admiral je bio oslobođen dužnosti glavnog načelnika mornarice i morskog resora i 29. juna je bio imenovan pomorski ministar, koji je imao jednaka prava kao i svi drugi ministri. Aprila 1906, bio je obrazovan Pomorski generalni štab. Istovremeno je bila ukinuta operativna uprava pri Glavnom pomorskom štabu. Pomorski generalni štab je bio potčinjen ministru, ali njegov načelnik je imao pravo podnošenja izvještaja imperatoru u prisustvu pomorskog ministra.

Poslije 1917, boljševička vlast je ukinula Pomorsko ministarstvo.

General-admirali

Glavni članak: General-admiral (Ruska Imperija)

• veliki knez Konstantin Nikolajevič (1855—1881);
• veliki knez Aleksej Aleksandrovič (1881—1905).

Vidi još

• Vojno ministarstvo Ruske Imperije

Izvori

• Свод законов Российской Империи