Портал:Banja Luka/Istorija

• Istorija

za više o istoriji Banja Luke → Hronologija istorije Banje Luke

1224. Prvi put se pominje Vrbaški grad • 1287. Prvi put se pominje župa Zemljanik • 1404. Prvi put se pominje Zvečaj • 1446. Prvi put se pominje Bočac • 1494. (6. februara) Prvi put se pominje Banja Luka • 1521. Turci Osmanlije osvojili Banju Luku •

1579-1587. Ferhat-paša Sokolović izgradio čaršiju na ušću rijeke Crkvene u Vrbas • 1583. Banja Luka je postala sjedište Bosanskog pašaluka, što je bila sve do 1639. godine • 1617. Otvorena prva kafana u Banjoj Luci • 1639. Sjedište Bosanskog pašaluka premješteno iz Banje Luke u Sarajevo • 1688. Kratkotrajni upad austrijskih trupa u Banju Luku, poslije čega je spaljeno gradsko jezgro • 1732. Od epidemije kuge u gradu je umrlo oko 7.000 stanovnika • 1866. Izgrađen telegraf, koji je povezao Banju Luku sa Sarajevom i Bihaćem • 1869. Dozvoljena izgradnja samostana trapistima u Delibašinom selu • 1872. Trapisti izgradili veliki mlin na Vrbasu • 1873. (17. januara) Puštena u saobraćaj željeznička pruga Banja Luka – Dobrljin • 1876. Trapisti izgradili tvornicu piva • 1878. Banju Luku je okupirala Austrougarska • 1879. Izgrađena prva bolnica u gradu • 1888. Osnovana Fabrika duvana • 1895. Sa radom počela Realna gimnazija • 1895. Austrougarska vlast napravila prvi zvanični popis stanovništva prema kojem je u Banjoj Luci živjelo 13.566 stanovnika • 1907. Petar Kočić pokrenuo časopis Otadžbina • 1915. Počeo takozvani veleizdajnički proces koji je u Banjoj Luci vođen protiv 156 uglednih Srba • 1918. (11. novembra) Vojska Kraljevine Srbije oslobodila Banju Luku • 1929. (3. oktobra) Osnovana Vrbaska banovina sa sjedištem u Banjoj Luci • 1941. (aprila) Njemačka okupirala Banju Luku i pripojila je Nezavisnoj Državi Hrvatskoj • 1942. (7. februar) U banjolučkim naseljima Drakulić, Šargovac i Motike hladnim oružjem ubijeno oko 2.300 Srba • 1945. (22. aprila) NOVJ oslobodila Banju Luku • 1969. (26. i 27. oktobra) U snažnom zemljotresu poginulo 15 ljudi i porušen veliki broj zgrada u Banjoj Luci • 1992. (9. januara) Osnovana Republika Srpska (pod nazivom Srpska Republika Bosna i Hercegovina), a Banja Luka je postala njen najveći i de fakto glavni grad. (1. marta) Počeo rat na prostoru bivše Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine • 1995. (decembra) Potpisan Dejtonski sporazum, čime je okončan rat, a Republika Srpska postala jedan od dva ravnopravna entiteta u sastavu Bosne i Hercegovine •

• Kultura

Muzej Republike Srpske • Narodno pozorište Republike Srpske • Muzička škola „Vlado Milošević“ (Banja Luka) • Đurđevdanski festival • Gradsko pozorište Jazavac • Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske • RKUD "Pelagić" • Gimnazija Banja Luka • Univerzitet u Banjoj Luci • JNU Institut za zaštitu i ekologiju Republike Srpske, Banja Luka