Портал:Kozara i Potkozarje/21.-23. avgust 1941.
Napomena (ovdje)
21. avgusta 1941. godine Nijemci, ustaše i domobrani oko 7 sati počinju nastupanje na liniji Kozarac-Svodna prema planini Kozari. U neprijateljskim dokumentima piše: »Naše topništvo porušilo je i zapalilo veliki broj kuća u selima Palančište Veliko i Malo i jedan dio u Crnoj Dolini, kotar Prijedor. Akcija je vođena do 18 sati istog dana, kad se vojska povukla u Prijedor, ostavivši za sobom straže«. Tako je otpočela akcija čišćenja Kozare od »komunistićkih pobunjenika.«
Tokom idućih dana na tom sektoru vodile su se uporne borbe. Slične borbe vođene su prema Kostajnici i Dobrljinu.
22. avgusta 1941. godine oko 15 časova ustanici su kod sela Mrakodola razbili neprijateljske snage jačine oko jedne čete, koje su se poslije toga povukle u Kostajnicu.
22. avgusta 1941. godine četiri ustaška i domobranska bataljona, ojačana manjim njemačkim dijelovima, napadom iz Prijedora, Lješljana, Blagaja, Dobrljina, Kostajnice i Dubice probili su frontove kozarskih ustanika, zauzimali sela ispod Kozare i u njima izvršili brojna ubistva, pljačke i paljevine sa ciljem zastrašivanja stanovništva.
Ustanici su se prebacivali i napadali saobraćajnice kojim neprijatelj dovlači snage. Tako su noću između 22. i 23. avgusta 1941. godine u 1 čas odred sastavljen od boraca rudara Lješljana i Dobrljina sa Josipom Mažarom Šošom, u sadejstvu jedinica Banijskog odreda, napali stanicu Volinju u namjeri da uništi vijadukte, željeznički most preko Une i onesposobe prugu Sunja-Banja Luka, kao i vojničke magacine u Volinji. Oklopni njemački voz onemogućio je izvođenje ove zamisli. U borbi koja je vođena cijelu noć učestvovao je i odred njemačke vojske koji se nalazio u oklopnom vozu na željezničkoj stanici. Ranjena su tri domobrana i natporučnik.
23. avgusta 1941. godine grupa od 40 ustanika digla je željeznički most u vazduh i porušila dio željezničke pruge kod sela Ravnice na pruzi između Dobrljina i Novog Grada i tako onesposobili prugu.
23. avgusta 1941. godine mineri Milan i Ratko Stupar iz Prusaca i Ilija Garača iz Svodne, borci lješljanskog odreda, porušili su strižanski most na željezničkoj pruzi Dobrljin-Novi Grad. Saobraćaj je bio obustavljen 5 dana.
U borbama protiv ustanika u toku mjeseca avgusta 1941. godine oko područja Kozare okupator i domaći izdajnici koncentrisali su oko 10.500 ustaša, žandara, domobrana i Nijemaca. Od 18. avgusta borbe između ustanika i okupatora i izdajnika vođene su svakog dana. Većinom bi neprijateljska vojska iz garnizona napadala izjutra i napredovala do poslije podne, a uveče bi se povlačila na polazne položaje.
U toku 22. i 23. avgusta 1941. godine je došlo do jakih sukoba gotovo na svim ustaničkim položajima oko Kozare. Ustanici su se odupirali daleko nadmoćnijim neprijateljskim snagama i nanosili im gubitke, ali su se morali i povlačiti zajedno sa narodom prema grebenu Kozare. Starci, žene i djeca napuštali su kuće i sklanjali se u šumu jer su ustaše palile i ubijale sve odreda. Ustanici se nisu demoralisali. Neki ustanici sa konjem i sjekirama ostajali su na položajima iako je neprijatelj tukao topovima.