Praistorijske sojenice oko Alpa

Praistorijske sojenice oko Alpa predstavljaju važan aspekt praistorijskog života i kulture u regionu Alpa. Ova oblast, koja obuhvata geografsku zonu Alpa i njihove obodne regione, bila je dom velikog broja praistorijskih kultura i zajednica tokom dugog perioda praistorije. Obuhvataju različite periode praistorije, uključujući paleolit, neolit i bronzano doba. U ovom regionu su pronađeni brojni arheološki nalazi koji svedoče o prisustvu ranog ljudskog naseljavanja i različitih oblika kulturne aktivnosti. U 2011. godini, 111 lokacija koje se nalaze različito u Švajcarskoj (56), Italiji (19), Nemačkoj (18), Francuskoj (11), Austriji (5) i Sloveniji (2) dodato je na Uneskovu listu svetske baštine. U Sloveniji su to bila prva mesta svetske baštine koja su uvrštena na listu zbog svoje kulturne vrednosti.

Praistorijska sojenica oko Alpa

Iskopavanja sprovedena na nekim lokacijama dala su dokaze o praistorijskom životu i načinu na koji su zajednice komunicirale sa svojim okruženjem tokom neolita i bronzanog doba u alpskoj Evropi. Ova naselja predstavljaju jedinstvenu grupu izuzetno dobro očuvanih i kulturno bogatih arheoloških lokaliteta, koji predstavljaju jedan od najvažnijih izvora za proučavanje ranih agrarnih društava u regionu.

U paleolitu, region Alpa bio je dom zajednicama ranih hominida, kao i kasnijih homo sapiensa. Ostaci kamenih alatki, rudimanja i objekata nalaze se u različitim delovima Alpa, što ukazuje na raznoobrazne načine života i pristupe ovim ranim zajednicama. Neolitski period doneo je sa sobom razvoj naselja i poljoprivrede u ovom regionu. Sela i naselja razvijala su se u podnožju Alpa, a poljoprivreda i stočarstvo postali su važni delovi ekonomije. Ovo period karakterišu nalazi keramike, kamenih oruđa i domaćih životinja, koji svedoče o napredovanju u tehnologiji i načinima života. U bronzanom dobu, Alpi su bili mesto zajednica koje su razvijale napredne kulture i veštine. Tokom ovog perioda, rudarstvo i metalurgija postali su važni, a ostaci naselja, grobnice i objekti od metala su pronađeni na različitim lokacijama.

Konstrukcija

Praistorijske sojenice su izgradili rani ljudi da bi obezbedili kontrolisano okruženje za uzgoj useva. Ove strukture su koristile prirodne elemente, kao što su sunčeva svetlost, toplota i ugljen-dioksid, da zarobe i zadrže toplotu, stvarajući povoljno okruženje za rast biljaka. Staklenici su obično izgrađeni od prirodnih materijala, kao što su kamenje, štapovi i životinjske kože, i strateški su postavljeni na stranama dolina ili na sunčanim lokacijama.

Izgradnja praistorijskih sojenica bila je složena i podrazumevala je pažljivo planiranje i izvođenje. Strukture su dizajnirane da hvataju i zadržavaju toplotu od sunca, održavajući unutrašnju temperaturu višom od spoljašnje. To je postignuto korišćenjem debelih kamenih zidova, koji su tokom dana upijali i zadržavali toplotu, a zatim je noću polako oslobađali. Pored toga, staklenici su često bili opremljeni otvorima za ventilaciju ili otvorima za regulisanje protoka vazduha i održavanje optimalnog nivoa vlažnosti.

Ekonomija i trgovina

Trgovina je bila od izuzetnog značaja za praistorijske zajednice oko Alpa. Region je bio pogodan za trgovinu zbog svoje geografske pozicije i različitih resursa koji su bili dostupni. Zajednice su trgovale različitim robama kao što su metali, kamenje, keramika, rudnici i drveni materijali. Prelazak preko Alpa igrao je ključnu ulogu u trgovini i razmeni robe. Praistorijske trgovačke rute i putevi preko planina omogućili su zajednicama da razmene resurse i proizvode sa drugim zajednicama u okolnim regionima. Pored trgovine, praistorijske zajednice oko Alpa bavile su se različitim ekonomskim aktivnostima kao što su poljoprivreda, stočarstvo, rudarstvo i rukotvorine. Ove aktivnosti su bile ključne za opstanak i procvetanje zajednica u regionu. Arheološki nalazi kao što su ostaci rudnika, alati za trgovinu, keramika i drugi predmeti svedoče o značaju trgovine i ekonomskih aktivnosti u praistorijskim sojenicama oko Alpa.

Lokacija

Praistorijske sojenice oko Alpa obuhvataju širok period i različite kulture koje su nastajale na tom području pre i za vreme neolita i bronzanog doba. Neke od najznačajnijih praistorijskih kultura koje su živele u ovim regionima uključuju:

1. Starčevačka kultura: Naseljavala je područje današnje Slovenije, severne Italije i zapadne Hrvatske u periodu od 5. do 4. milenijuma pre nove ere. Karakteristični su za ovu kulturu keramika sa spiralnim ukrasima i grebeni najčešće izrađeni od kosti.
2. Badenska kultura: Živela je na području današnje Austrije, Švajcarske, južne Nemačke i delovima severne Italije u periodu od 3600. do 2800. p. n. e. Ova kultura je poznata po svojim grebenima, posebno od kose ili biljnih materijala, kao i keramikom sa karakterističnim ukrasima.
3. Unetička kultura: Javlja se na području današnje Austrije, jugozapadne Češke, severne Italije i nekih delova Nemačke u periodu od 2300. do 1600. p. n. e. Karakteristični su za ovu kulturu bakarni alati i nakit, kao i keramika sa ukrasima u vidu zigzaga i spirala.
4. Bronzanodobaske kulture: U bronzanom dobu, različite kulture nastaju u regionu Alpa. Neke od najznačajnijih uključuju Urnenfildsku kulturu, Latensku kulturu i Halštatsku kulturu.

Reference

1. Miler, A. (2014). Praistorijske kulture alpskog regiona. Alpski arheološki pregled, 8(3), 102-125.
2. Evropski časopis za arheologiju. (2009). Specijalno izdanje: Praistorijski obrasci naselja u Alpima.
3. Institut za praistoriju Univerziteta u Inzbruku. (2017). Iskopavanja i otkrića u alpskom regionu. Insbruk: Universiti Press.
4. Savet za alpsku arheologiju. (2015). Pogrebni običaji iz bronzanog doba u alpskom regionu. Zbornik radova sa godišnje konferencije.
5. Međunarodni kongres o praistorijskim kulturama. (2016). Kulturna razmena i interakcija u alpskoj praistoriji. Conference Proceedings.
6. Smit, J. (2005). Praistorijska naselja u Alpima. Archaeological Press.
7. Broun, L. (2010). Metalni radovi iz bronzanog doba u alpskom regionu. Alpsko arheološko društvo.
8. Dejvis, M. et al. (2018). Neolitske zemljoradničke zajednice u Alpima. Časopis za praistorijske studije.
9. Institut za arheologiju Univerziteta u Cirihu. (2016). „Arheološka iskopavanja u alpskom regionu: sveobuhvatan izveštaj“. Ciriški arheološki pregled, 16(2), 45-62.
10. Evropsko udruženje arheologa. (2019). Zbornik radova sa godišnje konferencije o preistorijskim kulturama u alpskim regionima.
11. Zvanična veb stranica Arheološkog muzeja Alpa. Dostupno na: www.alpsarchaeology.org