Преодница (list 1873)
Preodnica: književni list je časopis koji je izlazio u Beogradu od 1873. do 1874. godine. Urednik je bio Petar Perinović.[1]
 Preodnica, prvi broj, 15. septembar 1873. | |
| Tip | književni časopis |
|---|---|
| Format | 23 cm |
| Vlasnik | Petar Perinović |
| Glavni urednik | Petar Perinović |
| Osnivanje | 1873. |
| Jezik | srpski |
| Ukidanje | 1874. |
| Sedište | Beograd |
Istorijat uredi
Preodnica je književni časopis koji je izlazio od 15. septembra 1873. do 5. aprila 1874. godine.[2] Izlazila je na jednom tabaku (16 strana) u osmini. Godine 1873. publikovana su samo dva broja, a sledeće još osam. Za nepunih sedam meseci objavljeno je samo deset brojeva. Izdavači su sve brojeve vodili pod jednim godištem iako je list izlazio dve kalendarske godine.[3] Ovo je prvi časopis socijalističkog pravca u Srbiji koji je pokrenut u cilju obogaćivanja literarnog polja i socijalističke književne periodike. Za ovaj list ke karakteristično da nije sakrivao svoje političke tendencije.[4] Karakteristično za ovaj časopis je da je list izlazio u ime grupe studenata socijalista na Velikoj školi u Beogradu.[2]
Literarni aspekt uredi
Preodnica je interesantan književni list jer se temeljio na programskim načelima Svetozara Markovića. Imao je decidiran podnaslov književni list i prema sadašnjim standardima bio je časopis.[5] Pokrenut je u vreme kad je u Srbiji izlazio samo jedan čisto književni časopis Letopis Matice srpske. Program je bio da se časopis posveti književnoj raspravi, objektivnoj kritici, poeziji i zabavi.[3] Udeo proze i proznih tekstova u odnosu na pesničke istaknut je u Preodnici, kao i u listovima Mlada Srbadija, Rad.[6]
Izdavač i odgovorni urednik uredi
Petar Perinović je bio praktično nepoznat u književnosti. Književni istoričari smatraju da je pokretač i glavni urednik bio Milovan Glišić u čijem stanu se i nalazila redakcija, u ondašnjoj Visokoj ulici broj 7.
Periodičnost izlaženja uredi
List je izlazio tri puta mesečno i to 5. 15. i 25. svakog meseca.[1]
Tematika uredi
U listu su bili zastupljeni originalni i prevedeni prilozi. List se bavio i bibliografijom.[3] Postoji nesrazmera u prevedenim prilozima u odnosu na originalne naših autora. To može i da se objasni da je bio ograničen broj saradnika, ali i suženošću leterarne tematike. Pošto je časopis deklarisan kao socijalistički, mnogi autori nisu ni želeli da pišu za ovaj list. Dva renomirana pesnika, Jakšić i Zmaj nisu pisali za Preodnicu. Zmaj je bio skeptičan prema socijalističkim listovima i njihovom pogledu na književnost. [5]
- Pripovetke[7]
- Prevodi
- Poezija
- Bibliografija
Bibliografija uredi
Bibliografija je objavljivana u brojevima: prvom, drugom, trećem i šestom. Spiskovi knjiga su bili podvedeni pod rubrikom Nove knjige i Književni pregled. Ukoliko se radi o Književnom pregledu dat je opis jedne jedinice kao duži prikaz knjige što i jeste karakteristika ove rubrike. Odrednica nije naglašena jer urednik nije znao za nju. Opis dela je počinjao kompletnim naslovom sa navođenjem celog podnaslova. Beležio se autor i prevodilac. U impresumu su bili mesto i godina izdanja. Izdavači i štamparija su izostavljani. U ovom radu je izuzetno zanimljiva napomena, beleška, anotacija. Ovaj deo bibliografskog opisa je ispunjen zapažanjima priređivača. Sve knjige, koje su popisane, uklapaju se u programsku ideju (socijalistička kritika društvenog morala, vaspitanju naroda, razbijanju sujeverja).[3] U poslednjoj bibliografiji urednik se odrekao tih principa. Imamo deset obrađenih knjiga (Pesme Laze Kostića, Antigonu Sofokla, Pesme Đure Jakšića).[3]
Saradnici uredi
Fototipsko izdanje uredi
Fototipsko izdanje Preodnice je objavljeno prema brojevima iz Narodne biblioteke Srbije. Njen značaj je što je dragocen izvor za proučavanje Markovićevog pokreta kao glasilo njegovih istomišljenika.[5]
Reference uredi
- ^ a b Preodnica : književni list / izdaje i odgovara Petar Perinović. - God. 1, br. 1 (15. sep. 1873)-10 (5. apr. 1874). - Beograd : Petar Perinović, 1873-1874 (Beograd : Štamparija Petra Perinovića). - 24 cm
- ^ a b Kisić, Milica; Bulatović, Branka (1996). Srpska štampa : 1768-1995. : istorijsko-bibliografski pregled. Štampa i srpsko društvo 19. i 20. veka. Beograd: Medija centar. str. 80. ISBN 86-82827-01-8.
- ^ a b v g d Panković, Dušan (2006). Srpske bibliografije: 1851-1879. godine / Tom prvi. Novi Sad: Matica srpska. str. 400—403.
- ^ Kisić, Milica; Bulatović, Branka (1991). „Bibliografija beogradske štampe od 1835. do 1991”. Novinarski letopis. 4, broj 4 (Jubilarno izdanje): 24.
- ^ a b v Milorad Najdanović: "Preodnica" u svome vremenu i danas. - U: Preodnica : književni list / odgovorni zastupnik urednika Petar Perinović. - God. 1(1873)- 1874. - Beograd : SANU ; Narodna biblioteka Srbije, 1873-1874. - 23 cm. - Reprint, Beograd. - Knj. 1 sadrži : Dodatak reprintu : pogovor,bibliografiju,autorski i stučno-tematski registar
- ^ Dragana Vukićević: Specifičnosti književnih oblika u periodici epohe realizma. - U: Žanrovi u srpskoj periodici : zbornik radova / uredila Vesna Matović. - Beograd : Institut za književnost i umetnost ; Novi Sad : Matica srpska, 2010 (Beograd : Čigoja štampa). - 135-136 str. ; 24 cm. - (Serija Istorija srpske književne periodike / Institut za književnost i umetnost, Odeljenje za književnost i jezik, Beograd [i] Matica srpska ; 20)
- ^ a b Bibliografija Milovana Glišića. - U: Srpski književni glasnik, 2. januar 1905, strana 220.
