Ruj
Ruj (lat. Cotinus sp.) je rod listopadnih drvenastih biljaka iz porodice Anacardiaceae. Obuhvata 2 savremene vrste, jednu evroazijsku (Cotinus coggygria) i jednu severnoameričku (Cotinus obovatus). Naziv roda potiče od grčke reči kotinos, što je kod Teofrasta naziv za divlju maslinu[1].
| Ruj | |
|---|---|
| |
Naučna klasifikacija 
| |
| Carstvo: | Plantae |
| Kladus: | Tracheophytes |
| Kladus: | Angiospermae |
| Kladus: | Eudicotidae |
| Kladus: | Rosids |
| Red: | Sapindales |
| Porodica: | Anacardiaceae |
| Potporodica: | Anacardioideae |
| Rod: | Cotinus Adans. |
| Vrste | |
| |
Ranije se ovaj rod biljaka klasifikovao unutar srodnog roda Rhus.
Opis uredi
Biljke ovog roda su životne forme drveta ili žbuna, visine do 7 m (evroazijski ruj), odnosno 12 m (američki ruj). Korenov sistem je odlično razvijen, pa pruža zaštitu od erozije, delujući kao armatura. Kora menja boju od zelene do sive i smeđe sa ljuspama analogno starenju. Mladi izdanci sadrže velike lenticele. Pupoljci su crvenkaste boje, spiralno raspoređeni.[2]Listovi su celi, okruglog oblika, sa ravnim obodom, dužine 3—13 cm, smešteni su na drškama, spiralno raspoređeni, i na naličju listova se jasno uočava nervatura. Boja listova u jesen je crvena.[2] Cvetovi su sitni, veličine do 3 mm, petočlani, žućkaste boje, sakupljeni u vršne metličaste cvasti veličine do 30 cm. Ruj sadrži pet čašičnih i pet kruničnih listića. U cvasti postoje i sterilni cvetovi, sa dlačicama na svojim cvetnim drškama (otuda maglovit izgled cvasti). Biljke su jednodome, ponekad dvodome[1]. Plod je suva, sitna koštunica koja sadrži jedno seme, a na kojoj se zadržavaju čašični listići. Plod sazreva u periodu od maja do juna.
Areal rasprostranjenosti uredi
Autohtono raste na području Južne Evrope kao i Centralne i Zapadne Azije. Česta je na otvorenim i toplijim staništima. Najčešće se može sresti u listopadnim šumama do 1.600 m.[2]
Rasejavanje i razmnožavanje uredi
Rasejava se vetrom i insektima. Razmnožavanje se vrši semenom ili vegetativnim delovima biljke.
Uzgoj uredi
Vrste ovog roda, a naročito evroazijski ruj, su često korišćene kao ukrasni žbunovi. Uzgojen je veliki broj kultivara, od kojih su neki hibridnog porekla (nastali ukrštanjem dve vrste ruja).
Upotreba uredi
Listovi evroazijskog ruja sadrže oko 30% tanina, te su se koristili kao antiseptik i astringent[3]. Plod je otrovan, konzumacija dovodi do dijareje i povraćanja.[2] Iz drveta i lišća dobijaju se boje za kožu, vunu i svilu[1]. Drvo se koristi u stolarstvu.
Galerija uredi
-
Cotinus coggygria, cvet -
Cotinus coggygria, cvet -
Cotinus coggygria, cvet
Reference uredi
- ^ a b v Jovanović B. 1973. Rod Cotinus Adans.. U: Josifović M (ed.) Flora SR Srbije V. САНУ: Београд.
- ^ а б в г „Rujevina (Cotinus coggygria)”. Plantea (на језику: хрватски). 13. 07. 2015. Приступљено 17. 08. 2019.
- ^ Johnson T.: CRC Ethnobotany Desk Reference. CRC Press. 1999. ISBN 978-0-8493-1187-1. (str. 708)
Spoljašnje veze uredi
