Svetichoveli
Hram Svetichoveli (gruz. სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი, doslovno Hram životvornog stuba) je saborni hram Gruzijske pravoslavne crkve smešten u drevnoj prestonici Gruzije, gradu Mcheti, 20 kilometara severoistočno od sadašnje gruzijske prestonice, Tbilisija. Druga je po veličini crkva u zemlji, a zajedno sa ostalim spomenicima Mchete nalazi se na UNESKO-vom spisku svetske baštine. Jedna je od najvećih svetinja Gruzijske pravoslavne crkve i Istočnog hrišćanstva u Zakavkazju.
| Svetichoveli სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Svetichoveli სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი |
| Mesto | Mcheta, Mcheta, Gruzija |
| Koordinate | 41° 50′ 32″ S; 44° 43′ 16″ I / 41.84228° S; 44.72105° I |
| Kriterijum | Kulturna: iii, iv |
| Upis | 1994. (18. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/708 |
Istorija uredi
Svetitskhoveli, poznat i kao mesto ukopa Hristovog plašta, dugo je bio glavna gruzijska crkva i do danas je jedna od najpoštovanijih bogomolja. Sadašnji saborni hram je građen od 1010. do 1029, a arhitekta je bio Arsukisdze. Mesto je verovatno još i starije, a datira u rani 4. vek. Okružen je brojnim legendama vezanih prvenstveno uz rane hrišćanske tradicije.
Prvobitna crkva izgrađena je u 4. veku za vreme vladavine Mirijana III. Sveta Nina je rekla da su izabrali ušće reka Mtkvari (Kura) i Aragvi kao mesto prve gruzijske Crkve. Prema gruzijskoj hagiografije, u 1. veku gruzijski Jevrejin iz Mchete po imenu Ilija je bio u Jerusalimu kada je Isus bio razapet. Ilija je kupio Isusovu haljinu od rimskog vojnika na Golgoti i doneo ju u Gruziju. Vrativši se u rodni grad, on je susreo svoju sestru Sidonu koja je nakon dodirivanja haljine odmah umrla od emocija unesenih u sveti objekat. Haljina nije mogla biti otrgnuta iz njenog stiska, pa je pokopana sa njim.[1] Mesto gde je Sidonija pokopana sa Hristovim plaštom čuva se u hramu. Kasnije, iz groba je naraslo ogromno drvo kedra. Naručeno je da se kedar poseče kako bi se izgradila crkva. Sveta Nina je imala 7 stubova od kojih su rađene osnove crkve. Sedmi stub se, međutim, čudesnim svojstvima sam od sebe digao u vazduh. Vratio se na zemlju, nakon što se sveta Nina molila čitavu noć. Rekla je da je iz sedmog stuba tekla sveta tečnost koja je lečila ljude od bolesti. Na gruzijskom "sveti" znači "stub", a "tskhoveli" znači "životvorni", te od tuda dolazi naziv sabornog hrama. Ikona koja prikazuje ovaj događaj se može videti na drugom stubu nadesno od ulaza. Reproducirana širom Gruzije, prikazuje Sidoniju sa anđelom kako diže stub na nebo. Sveta Nina je u prvom planu: kralj Mirijan i njegova supruga, kraljica Nana, su sa leve i desne strane.[1] Gruzija je i zvanično prihvatila hrišćanstvo kao državnu veru 319. godine.
Svetichoveli je mesto krunisanja ali i grobna crkva mnogih gruzijskih kraljeva, od kojih su desetoro njih u njoj sahranjeni. Do sad je pronađeno šest grobnica kraljeva, smeštenih u neposrednoj blizini svetilišta (oltara).
Saborni hram je oštećeno nekoliko puta tokom istorije, u vreme najezde Arabljana, Persijanaca i Timura, a potom i za vreme ruske vladavine, uključujući i sovjetsku. Zgrada je takođe bila oštećena u zemljotresu.
Dizajn uredi
Galerija uredi
-
Plan Svetitskhovelija -
presek sa strane -
presek od ulaza -
-
-
-
-
-
-
