Svetozar Tomić

Svetozar Tomić (Previš, 17. mart 1872 — Beograd, 21. maj 1954), profesor, istoričar, etnograf i geograf

Svetozar Tomić
Lični podaci
Datum rođenja	(1872-03-17)17. mart 1872.
Mesto rođenja	Previš, Šavnik, Osmansko carstvo
Datum smrti	21. maj 1954.(1954-05-21) (82 god.)
Mesto smrti	Beograd, FNR Jugoslavija
Mandati Šef „Crnogorskog Kontrakomitckog odseka“ pri Ministarstvu inostranih dela Kraljevine Srbije

Biografija

Svetozar je rodom iz plemena Drobnjaka u Crnoj Gori, po rođenju crnogorski državljanin. Rodio se 17. marta 1872. godine u selu Previš kod Šavnika. Školovao se u Šavniku (gde je pohađao osnovnu školu), Cetinju i Sremskim Karlovcima (u gimnaziji). Maturirao je gimnaziju u Beogradu 1894. godine. Završio je zatim Veliku školu u Beogradu 1894−1898. godine diplomiravši na istorijsko-geografskom odseku. Istoriju mu je predavao Ljubomir Kovačević, a geografiju Jovan Cvijić. Bio je asistent profesoru Cvijiću, kojeg je pratio na studijskim ekskurzijama po Drobnjaku (1895), kao i Staroj Srbiji i Makedoniji (1900).

Službovao je nekoliko godina kao profesor gimnazija u Skoplju (od 1898), Solunu (1905−1906) i Bitolju, a potom i u beogradskoj Bogosloviji Sv. Save (1907−1912). Zbog službovanja u Kraljevini Srbiji uzeo je državljanstvo Srbije. Predavao je u Trećoj beogradskoj gimnaziji do 1913. godine, kada je postavljen u Prištini za prosvetnog inspektora Kosovske oblasti. Nakon Prvog svetskog rata opet je kratko školski inspektor na Kosovu, pa od 1921. godine vraća se u Treću beogradsku gimnaziju sada kao njen direktor. Uz prosvetni rad bavio se istraživanjem i pisanjem stručnih radova. Bio je dugogodišnji saradnik Srpskog geografskog društva.

Zbog sukoba sa grupom oko Jovana Ćirkovića (tada konzularnim službenikom) dok je bio direktor gimnazije u Bitolju, smenjen je i premešten u Solun. U Makedoniji je bio izvesno vreme zastupnik direktora gimnazije u Skoplju (1903−1904) i niže gimnazije (1904−1905).

Krajem 1916. godine, biva u Solunu postavljen za šefa „Crnogorskog odseka“ pri Ministarstvu inostranih dela Srbije. Ovaj odsek trebalo ja da se bavi aktivnim propagiranjem ujedinjenja među Crnogorcima u izbjeglištvu. U avgustu 1917. godine u Solunu postaje član novoobrazovanog Kontrakomitckog Odbora za ujedinjenje Crne Gore i Srbije. Odbor usko je sarađivao sa Radovićevim odborom i rasturao list Ujedinjenje. Odbor i Tomić pratili su srpske trupe prilikom prodora preko Metohije i Crne Gore, i predstavljali su prve organe vlasti na oslobođenoj teritoriji. Odmah po oslobođenju Crne Gore osnovan je Centralni izvršni odbor za ujedinjenje Crne Gore i Srbije, čiji je zadatak bio da pripremi održavanje Skupštine o ujedinjenju. U ovom poslu Tomić kao izaslanik srpske vlade, je na organizaciji te skupštine koja se održala u Podgorici odigrao ključnu ulogu. Bio je u „oštrom sukobu” sa Andrijom Radovićem, predsednikom Crnogorskog odbora za narodno ujedinjenje. Evidentno je da mu je Pašić dao prednost u odnosu na Radovića, ali se ne može odgonetnuti da li iz praktičnih razloga što je išao sa srpskim trupama ili drugih.

Tomić je kasnije objavio nekoliko vrlo značajnih etnografskih i geografskih radova, a 1929. godine i polumemoarski rad Desetogodišnjica ujedinjenja Crne Gore i Srbije.

Imenovan je 1930. godine za člana Državnog saveta, a 1932. godine i za senatora Kraljevine Jugoslavije. On je 1935. godine predsednik Banovinskog odbora JNS za Crnu Goru. Umro je u Beogradu 21. maja 1954. godine, a njegova zaostavština se čuva u Arhivu SANU.