Svetski trgovinski centar (1973—2001)
Svetski trgovinski centar (STC) u Njujorku je bio kompleks sedam zgrada oko centralnog trga, blizu južnog kraja Menhetna. Dve velike kule bliznakinje (završene između 1970. i 1972. godine) projektovao je Minoru Jamasaki (1912-1986). Sa 417 i 415 m visine predstavljale su najviše zgrade na svetu, dok ih 1973. godine nije nadmašila kula Sirs u Čikagu. Kule su bile prepoznatljive po jednostavnim svetlosnim ukrasima u kombinaciji sa podzemnom konstrukcijom. Godine 1993, bomba koju su podmetnuli teroristi eksplodirala je u podzemnoj garaži, i tada je poginulo nekoliko ljudi, a povređeno oko hiljadu. Mnogo veći napad dogodio se 11. septembra 2001. godine, kada je prvo zgrada broj jedan, a zatim i zgrada broj dva Svetskog trgovinskog centra pogođena otetim putničkim avionom koji su uleteli u njih. Ubrzo nakon toga dve oštećene kule su se, zajedno s okolnim zgradama, srušile i pretvorile u gomilu ruševina dok su preostalih pet oštećene do nepopravljivosti. Zgrada Svetski trgovinski centar sedam se takođe srušila. Napadi su - najsmrtonosniji teroristički napadi u istoriji - odneli 2.996 života, a na hiljade ljudi je povređeno.[5]
| Svetski trgovinski centar | |
.jpg) | |
| Prethodna zgrada | Empajer stejt bilding |
| Premašena od | Vilis tauer |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Njujork, SAD |
| Koordinate | 40° 42′ 42″ N 74° 00′ 45″ W / 40.71167° S; 74.01250° Z |
| Status | srušena |
| Sagrađena | 1966—1973 |
| Otvaranje |
|
| Srušena | 2001 |
Visina
| |
| Visina | 417 |
| Broj spratova | 110 |
| Strukturni inžinjer |
Vortington, Skiling, Hel & Džekson,[2] |
| Reference: [3][4] | |
|
*Potpuno nastanjiv objekat, potporan, od glavnog ulaza do strukturnog ili arhitektonskog vrha; pogledati spisak najviših zgrada na svetu za druge tipove lista. | |
Dizajn, konstrukcija i kritika uredi
Projektovanje uredi
Dana 20. septembra 1962, Lučka uprava je objavila izbor Minoru Jamasakija za glavnog arhitektu i Emeri Rot & Sans za pomoćne arhitekte.[6] Jamasaki je osmislio plan za inkorporaciju kula blizanaca. Njegov prvobitni plan predviđao je da tornjevi budu visoki 80 spratova,[7] ali da bi se ispunili zahtevi Lučke uprave za 10.000.000 sq ft (930.000 m2) poslovnog prostora, svaka zgrada bi trebala da bude visoka po 110 spratova.[8]
Jamasakijev projekat Svetskog trgovinskog centra, predstavljen javnosti 18. januara 1964. godine, zahtevao je kvadratni plan dimenzija približno 208 ft (63 m) sa svake strane.[7][9] Zgrade su projektovane sa uskim kancelarijskim prozorima širine 18 in (46 cm), što je odražavalo Jamasakijev strah od visine kao i njegovu želju da se stanari zgrada osećaju sigurno.[10] Njegov dizajn obuhvatao je fasade zgrada presvučene aluminijumskom legurom.[11] Svetski trgovinski centar bio je jedna od najupečatljivijih američkih primena arhitektonske etike Le Korbizjea i predstavljao je izraz Jamasakijevih gotičkih modernističkih tendencija.[12] Takođe ga je inspirisala arapska arhitektura, čije je elemente inkorporirao u dizajn zgrade, jer je prethodno sa Saudijskom grupom Binladin dizajnirao međunarodni aerodrom Dahran u Saudijskoj Arabiji.[13][14]
Zgrade Svetskog trgovinskog centra uredi
- Svetski trgovinski centar 1 (Severna Zgrada)
- Svetski trgovinski centar 2 (Južna Zgrada)
- Meriot STC hotel (Svetski Trgovinski Centar 3)
- Svetski trgovinski centar 4
- Svetski trgovinski centar 5
- Svetski trgovinski centar 6 (Zgrada carine SAD)
- Svetski trgovinski centar 7
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „The city's newest hotel, the Vista International, officially opened...”. UPI. 1. 7. 1981. Pristupljeno 23. 5. 2018.
- ^ „Twin Towers Engineered To Withstand Jet Collision”. Seattle Times. 27. 2. 1993. Arhivirano iz originala 10. 7. 2011. g. Pristupljeno 11. 3. 2015.
- ^ Svetski trgovinski centar (1973—2001) na sajtu Emporis
- ^ „History of the Twin Towers”. Port Authority of New York and New Jersey. 1. 6. 2014. Arhivirano iz originala 28. 12. 2013. g. Pristupljeno 17. 8. 2015.
- ^ „Man's death from World Trade Center dust brings Ground Zero toll to 2,753”. NY Daily News. Associated Press. 18. 6. 2011. Arhivirano iz originala 13. 12. 2019. g. Pristupljeno 1. 9. 2011.
- ^ Esterow, Milton (21. 9. 1962). „Architect Named for Trade Center” (PDF). The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331.
- ^ a b Huxtable, Ada Louise (19. 1. 1964). „A New Era Heralded”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331.
- ^ Gillespie (1999), str. 49.
- ^ NIST NCSTAR 1-1 (2005), str. 7.
- ^ Pekala, Nancy (1. 11. 2001). „Profile of a lost landmark; World Trade Center”. Journal of Property Management.
- ^ Huxtable, Ada Louise (29. 5. 1966). „Who's Afraid of the Big Bad Buildings” (PDF). The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331.
- ^ Darton (1999), str. 32–34.
- ^ Grudin, Robert (20. 4. 2010). Design And Truth. Yale University Press. str. 39. ISBN 978-0-300-16203-5. Arhivirano iz originala 27. 5. 2016. g. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ Kerr, Laurie (28. 12. 2001). „Bin Laden's special complaint with the World Trade Center.”. Slate Magazine. Arhivirano iz originala 19. 9. 2015. g. Pristupljeno 12. 10. 2015.
Literatura uredi
- Šablon:Cudahy-Hudson
- Darton, Eric (1999). Divided we stand : a biography of New York's World Trade Center. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-01727-0.
- Dixon, W.W. (2004). Film and Television After 9/11. Southern Illinois University Press. ISBN 978-0-8093-2556-6.
- Gillespie, Angus K. (1999). Twin Towers: The Life of New York City's World Trade Center
. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-2742-0. - Glanz, James; Lipton, Eric (2003). City in the Sky. Times Books. ISBN 978-0-8050-7691-2.
- Goldberger, Paul (2004). Up from Zero: Politics, Architecture, and the Rebuilding of New York . Random House Publishing Group. ISBN 978-1-58836-422-7.
- Langmead, Donald (2009). Icons of American Architecture: From the Alamo to the World Trade Center. Greenwood icons. Greenwood. ISBN 978-0-313-34207-3. Pristupljeno 1. 3. 2018.
- „World Trade Center Building Performance Study”. Federal Emergency Management Agency. maj 2002. Arhivirano iz originala 30. 4. 2011. g. Pristupljeno 21. 8. 2019.
- Design and Construction of Structural Systems. Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center. National Institute of Standards and Technology (NIST). septembar 2005.
- Fanella, David A.; Derecho, Arnaldo T.; Ghosh, S.K. (septembar 2005). Design and Construction of Structural Systems (NIST NCSTAR 1-1A) (PDF). Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center. National Institute of Standards and Technology (NIST).
- Lew, Hai S.; Bukowski, Richard W.; Carino, Nicholas J. (septembar 2005). Design, Construction, and Maintenance of Structural and Life Safety Systems (NIST NCSTAR 1-1) (PDF). Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center Disaster. National Institute of Standards and Technology (NIST).
- Gross, John L.; McAllister, Therese P. (septembar 2005). Structural Fire Response and Probable Collapse Sequence of the World Trade Center Towers (NIST NCSTAR 1–6) (PDF). Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center Disaster. National Institute of Standards and Technology (NIST).
- Sivaraj Shyam-Sunder; Gann, Richard G.; William L. Grosshandler; Lew, Hai S.; Richard W. Bukowski; Fahim Sadek; Gayle, Frank W.; John L. Gross; McAllister, Therese P. (septembar 2005). Final Report of the National Construction Safety Team on the Collapses of the World Trade Center Tower (NIST NCSTAR 1) (PDF). Federal Building and Fire Safety Investigation of the World Trade Center Disaster. National Institute of Standards and Technology (NIST).
- Evans, David D.; Richard D. Peacock, Erica D. Kuligowski; W. Stuart Dols; Grosshandler, William L. (septembar 2005). Active Fire Protection Systems (NCSTAR 1–4). National Institute of Standards and Technology.
- Doig, Jameson W. (2001). „Chapter 1”. Empire on the Hudson . Columbia University Press. ISBN 0-231-07676-2.
- Levinson, Leonard Louis (1961). Wall Street. New York: Ziff Davis Publishing. str. 346.
- Koch, Karl III (2002). Men of Steel: The Story of the Family That Built the World Trade Center. Three Rivers Press. str. 173. ISBN 1-4000-4950-4.
Spoljašnje veze uredi
sestrinskim projektima:
- Slike Njujorka - Svetski trgovinski centar
- Wired New York — Svetski trgovinski centar 3
- Pogled na gradove — Svetski trgovinski centar, Njujork Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. januar 2006)
- World Trade Center – Silverstein Properties
- World Trade Center (1997) - World Trade Center (2001) – Port Authority of New York & New Jersey
- World Trade Center na sajtu Curlie
- Building the Twin Towers: A Tribute – slideshow by Life magazine
- New York: A Documentary film Архивирано на сајту Wayback Machine (10. avgust 2017) features the construction and destruction of the World Trade Center in the seventh and final episode of the series directed by Ric Burns.
- Historic video with scenes of World Trade Center under construction in 1970
- Historic American Buildings Survey (HABS) No. NY-6369, "World Trade Center Site", 103 photos, 21 data pages, 8 photo caption pages
Slike uredi
- Svetski trgovinski centar — Minoru Jamasaki — Great Buildings Online
- Pogledi sa vrha STC
- Slike
- Svetski trgovinski centar u Njujorku: Živa arhiva
Ostale spoljašnje veze uredi
- Trodimenzionalni Svetski trgovinski centar
- Vrh sveta Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. mart 2006)
- Ponovna izgradnja Svetskog trgovinskog centra Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. jun 2004)
- The Sonic Memorial Project