Senahid Halilović
Senahid Halilović (Tuholj, Kladanj, 22. mart 1958 — Sarajevo, 24. april 2023[1]) bio je bosanskohercegovački lingvista. Studirao je u Beogradu, gde je i doktorirao 1990. Bavio se dijalektologijom i istraživao je istočnobosanski dijalekt, kao i hercegovačke govore Poneretvlja. Od 1980. do 2005. objavio je šest knjiga, dvadesetak naučnih radova i pedesetak stručnih radova iz područja jezičkog savetništva. Služio se ruskim, nemačkim i engleskim jezikom.
Senahid Halilović | |
|---|---|
| Datum rođenja | 22. mart 1958. |
| Mesto rođenja | Tuholj , FNR Jugoslavija |
| Datum smrti | 24. april 2023. (65 god.) |
| Mesto smrti | Sarajevo, Bosna i Hercegovina |
Pravopis bošnjačkog jezika uredi
Najpoznatiji je njegov rad na standardizaciji bošnjačkog jezika, u čemu su najznačajnija dela: „Pravopis bosanskoga jezika“, „Bosanski jezik“, kao i „Gramatika bosanskoga jezika“ (jedan od tri autora). Pionirsku ulogu je odigrao „Pravopis bosanskoga jezika“, prvi pravopisni priručnik čiji je autor Bošnjak, koji teži postavljanju pravopisne odredbe za bošnjački standardni jezik i pomaganju u njegovom razlikovanju od hrvatskog i srpskog jezika.
Karakteristike ovog pravopisa su ekvidistanca spram hrvatskog i srpskog u pravopisnim i morfološkim preskripcijama, kao i izrazi koji se smatraju karakterističnim za bošnjačku normu (ozvaničenje fonema „h“ u nekoliko reči specifičnih za govor Bošnjaka u nekoliko prethodnih vekova: mehko, lahko, kahva, mahrama, kao i geminacija u preslovljavanju imena islamske provenijencije: Allah, Muhammed). Većina pravila je ilustrovana tekstovima iz dela bošnjačkih pisaca 20. veka.
Kritike uredi
Neki hrvatski lingvisti za „Pravopis bosanskoga jezika“ smatraju da se radi o delu koje sledi „srpskohrvatski“ pravopis iz predratnog doba, ali takođe menja određen broj pravila zbog „sistematskog srbiziranja bošnjačkog jezika u prošlosti“, pa je njegovo delo i pokušaj ispravljanja tog „nasilja nad jezikom“ i povratkana uglavnom slobodnije normiran izraz bosanskohercegovačkih i bošnjačkih pisaca novijeg doba s naglaskom na predratne književnike (Muradbegović, Alić, Bašagić, Mulabdić i drugi).
Deo srpskih i hrvatskih lingvista osporava bošnjački jezik a postoji i spor o imenu jer se u bošnjačkom jeziku taj jezik naziva „bosanskim“ i bošnjački lingvisti smatraju da je to što se taj jezik u srpskom i hrvatskom naziva bošnjačkim neprimereno. Kritike načina standardizacije bošnjačkog jezika publikovanjem pravopisa, gramatike i rečnika argumentovano dolaze i od bosanskohercegovačkog lingviste Midhata Riđanovića.[2]
Postoje stavovi da će verovatno Halilovićev „Pravopis bosanskog jezika“ označiti početak novijeg bošnjačkog pravopisnog standarda, zajedno sa rečnikom književnika Isakovića i gramatikom Halilovića, Dževada Jahića i Ismaila Palića.
Bibliografija uredi
- Bosanski jezik, Baština, Sarajevo 1991.
- Pravopis bosanskoga jezika, Preporod, Sarajevo 1996.
- Bosanskohercegovački dijalektološki zbornik: Govorni tipovi u međuriječju Neretve i Rijeke dubrovačke - knjiga VII, Institut za jezik, Sarajevo, 1996.
- Gnijezdo lijepih riječi: Pravilno-nepravilno u bosanskom jeziku, Baština, Libris, Sarajevo 1996.
- Gramatika bosanskoga jezika, Dom štampe, Zenica 2000.[3]
- '"Govor grada Sarajeva", Slavistički komitet, Sarajevo, 2009.
Reference uredi
- ^ „Preminuo akademik Senahid Halilović, autor Pravopisa bosanskoga jezika”. fena.ba. Pristupljeno 2023-04-25.
- ^ Totalni promašaj, Midhat Riđanović ISBN 978-9958-41-091-8, Šahinpašić Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. jun 2009), pristupljeno 25. 4. 2013.
- ^ Gramatika bosanskoga jezika Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. novembar 2011), pristupljeno 25. 4. 2013.
