Simo Dubajić
Simo Š. Dubajić (Kistanje, kod Knina, 1. septembar 1923 — Beograd, 8. jul 2009) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i oficir JNA, poznat po učešću u likvidacijama zarobljenih kvinslinških snaga u Kočevskim šumama maja 1945. i kao prvi od učesnika tih događaja koji je o tome javno govorio.
Simo Dubajić | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1. septembar 1923. |
| Mesto rođenja | Kistanje, kod Knina, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 8. jul 2009. (85 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
Biografija uredi
Rođen je u Kistanju, kod Knina. U Šibeniku je završio gimnaziju i kao sedamnaestogodišnjak postao član SKOJ-a. Poslije proglašenja NDH priključio se ustanku, koji je podignut kao odgovor na ustaške zločine. Kraj rata dočekao je u činu majora, kao komandant Motomehanizovanog odreda 4. armije Jugoslovenske armije. Sredinom maja 1945. stigao je sa svojim odredom na jugoslovensko-austrijsku granicu, gdje mu je predato oko 30.000 zarobljenih ustaša i domobrana, pripadnika JVuO i slovenačkih bjelogardejaca. Dubajić je dobio zadatak da ih likvidira u Kočevskom rogu, što je zajedno sa svojim saborcima i učinio u periodu od 26. maja do 5. juna 1945. Tada je streljano oko 30.000 ljudi.[1] Dubajić je kasnije tvrdio da je sve vreme bio pijan, ali da je naredio da se u jame gde su bacani leševi dodatno baca eksploziv kako niko ne bi ostao živ.
Nakon što je napustio vojnu službu 1946, upisao se na Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu. Tamo se počeo interesovati za filmsku režiju. Asistirao je režiseru Branku Baueru na filmovima Sinji galeb (1953) i Ne okreći se, sine (1956). Samostalno je režirao tri kratka dokumentarna filma - Posljednja lubara (1954), Čelična karika (1954) i Krka (1955).[1] U trenutku kad je, sa 23 godine, trebalo da bude nagrađen generalskim činom,[traži se izvor] istupio je iz KPJ, vratio vilu na Dedinju i dao ostavku na službu u JNA. Zatim odlazi na Daleki istok gde se bavio filmom.
U Kistanjama se 1990. priključio srpskom nacionalnom pokretu u Hrvatskoj. U to vrijeme je u beogradskom nedjeljniku Svet priznao učešće u partizanskom masakru u proljeće 1945. godine. Preselio se u Beograd 1991, a 1993. hrvatske vlasti optužile su ga za terorizam, zbog uloge u odbrani Republike Srpske Krajine.[1]
Izdao je autobiografsku knjigu Život, greh i kajanje. Od Kistanja do Kočevskog roga (Beograd 2006), u kojoj je, između ostalog, opisao učešće u masakru 1945. godine, iznevši kako je u njemu učestvovala Deveta dalmatinska udarna brigada,[2] uključujući i buduću jugoslovensku premijerku Milku Planinc.[3] Za razliku od njegovog svjedočenja, prema britanskim procjenama iz 1945, bilo je ukupno 13.000 likvidiranih, na što se 2009. pozvalo i Županijsko odvjetništvo u Zagrebu, sa zahtjevom da se sprovede istraga. Ovo je prva istraga na teritoriji bivše Jugoslavije podignuta protiv partizana.[4] Istraga nije završena.
Umro je 8. jula 2009. godine u Beogradu a sahranjen je na Novom bežanijskom groblju.[5]
Reference uredi
- ^ a b v Enciklopedija Republike Srpske. 3, D-Ž. Banja Luka: Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. 2020. str. 469. ISBN 978-99976-42-37-0.
- ^ Knjiga o kojoj se ćuti - Simo Š. Dubajić, "Od Kistanja do Kočevskog roga" | Srpski list Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. јануар 2013), Приступљено 5. 4. 2013.
- ^ Simo Dubajić Milka Planinc in povojni poboji Архивирано на сајту Wayback Machine (2. decembar 2013), Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ Hrvatsko Tužilaštvo traži istragu protiv Sime Dubajića : Najnovije Vesti : Politika, Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ Umro Simo Dubajić, Pristupljeno 5. 4. 2013.