Spomenik palim Šumadincima

Spomenik palim Šumadincima
Spomenik palim Šumadincima
	Spomenik palim Šumadincima
Opšte informacije
Mesto	Kragujevac
Država	Srbija
Vrsta spomenika	spomenik
Vreme nastanka	1932. god.; pre 92 godine
Tip kulturnog dobra	spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac

Spomenik palim Šumadincima se nalazi u centralnom delu Malog parka u Kragujevcu.^[1] Spomenik je podignut 1932. godine, i rad je vajara Antuna Augustinčića.^[2] Podignut je u spomen stradalim ratnicima Šumadije, u srpskim oslobodilačkim ratovima.^[2]^[3]

Izgradnja uredi

Ovaj monumentalni spomenik je rad jugoslovenskog i hrvatskog vajara Antuna Augustinčića, koji je odneo pobedu na konkursu raspisanom 1928.^[2] Augustinčić je spomenik izradio u saradnji sa Jozom Kljakovićem, koji je u to vreme bio profesor na Zagrebačkoj umetničkoj akademiji.^[2]

Izgled uredi

Rađen je na osnovi u obliku krsta; na stranama kamenog postolja nalaze se četiri reljefa, a na postolju su četiri grupe figura od bronze, koje predstavljaju četiri pokolenja i četiri istorijske epohe obeležene godinama: 1804, 1815, 1912. i 1914.^[3]

Na stubu od granita je u bronzi livena statua devojke, koja u ruci podignutoj iznad glave, drži krunu. Nakon Drugog svetskog rata, kruna je zamenjena lovorovim vencem, da bi ponovo bila vraćena tokom konzervatorskih radova 1990.^[4]

Spomenik kulture uredi

Spomenik palim Šumadincima utvrđen je za kulturno dobro-spomenik kulture odlukom Vlade Republike Srbije br. 633-6872/2001, 2001.godine.^[3]^[4]

U odluci je navedeno da "spomenik pored izuzetnih umetničkih vrednosti i naglašene patriotske simbolike ima i istorijski značaj kao prvi u nizu spomenika posvećenih oslobodilačkim ratovima u Srbiji".^[4]

Galerija uredi

Detalj
Detalj
Detalj
Detalj

Izvori uredi

^ Kragujevac, Kaldrmaš (2014-02-11). „Spomenik palim Šumadincima”. Kaldrmaš Kragujevac (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 25. 06. 2021. g. Pristupljeno 2021-06-25.
^ ^a ^b ^v ^g „Spomenik palim Šumadincima, Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac | Pretraživač kulturnog nasleđa”. kultura.rs (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 25. 06. 2021. g. Pristupljeno 2021-06-25.
^ ^a ^b ^v „Spomenik palim šumadincima”. www.kulturnonasledje.com. Pristupljeno 2021-06-25.
^ ^a ^b ^v „Odluka o utvrđivanju Spomenika palim Šumadincima za spomenik kulture” (PDF). Službeni glasnik. 46: 5. 27. 7. 2021 — preko nasledje.gov.rs. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

Literatura uredi

Adamec, Ana (1982). „Augustinčić u Gliptoteci JAZU u Zagrebu”. Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića (2): 13—30. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458
Augustinčić / [Tošo Dabac]. Zagreb: Republika, (Ljubljana : Mladinska knjiga). 1968. COBISS.SR 54449671
Bandula, Snježana (1983). „Monumentalna plastika Antuna Augustinčića; (diplomski rad).”. Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića (3): 21—65. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458
Vujčić, Davorin (2005). „Djevojka s bakljom/Genij prosvjete — novootkrivena javna plastika kipara Hinka Juhna”. Peristil : zbornik radova za povijest umjetnosti. Zagreb: Društvo povjesničara umjetnosti Hrvatske. 48 (1): 183—191. ISSN 0553-6707. COBISS.SR 21282
Gamulin, Grgo (1999). Hrvatsko kiparstvo XIX. i XX. stoljeća. Zagreb: Naprijed, (Čakovec : "Zrinski"). ISBN 953-178-110-9. COBISS.SR 186364679
Dimitrovski, Darko (2013). Turizam Šumadijskog okruga u kontekstu održivog razvoja (doktorska disertacija) (PDF). Beograd: [D. Dimitrovski]. COBISS.SR 45274383
Živanović, Milana (2019). Ruski grobni kompleksi u Srbiji u 20. veku : doktorska disertacija. Beograd: [M. V. Živanović]. COBISS.SR 530948503
Živanović, Milana (2020). I krst i petokraka : ruski grobni kompleksi u Jugoslaviji u 20. veku. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, (Beograd : Čigoja štampa). ISBN 978-86-7005-166-9. COBISS.SR 18590217
Ilić, Predrag (2014). „Podizanje spomenika palim Šumadincima u Kragujevcu 1932. godine”. u Kragujevac i Šumadija od 1914. do 1941. godine : zbornik radova sa naučnog skupa održanog 30. novembra 2012. godine u Kragujevcu / urednici Boriša Radovanović, Predrag Ilić; Šumadijski anali. Posebna izdanja ; knj. 3. Kragujevac: Istorijski arhiv Šumadije: 181—216. ISBN 978-86-80485-16-4. COBISS.SR 1025477005 COBISS.SR 211410444
Jugoslovenska skulptura : 1870-1950. : Muzej savremene umetnosti, Beograd, maj - septembar 1975 / [koncepcija i koordinacija Miodrag B. Protić ; katalog Dragana Vranić ; prevod Vuka Kovačević] (PDF). Beograd: Muzej savremene umetnosti, (Beograd : Beogradski izdavačko-grafički zavod). 1975. COBISS.SR 1931015
Kečkemet, Duško (1966). „Javni spomenici u Hrvatskoj do Drugog svjetskog rata” (PDF). Život umjetnosti. Zagreb: Institut za povijest umjetnosti (2): 3—17. ISSN 0514-7794. COBISS.SR 16392962
Kolešnik, Ljiljana (1992). „Realistička konstanta i socrealističke manifestacije u umjetnosti Antuna Augustinčića”. Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića (12): 49—73. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458
Kragujevac i Šumadija od 1914. do 1941. godine : zbornik radova sa naučnog skupa održanog 30. novembra 2012. godine u Kragujevcu / urednici Boriša Radovanović, Predrag Ilić. Kragujevac: Istorijski arhiv Šumadije, (Kragujevac : Inter print). 2014. ISBN 978-86-80485-16-4. COBISS.SR 211410444
Manojlović Pintar, Olga (2005). Ideološko i političko u spomeničkoj arhitekturi Prvog i Drugog svetskog rata na tlu Srbije : doktorska disertacija. Beograd: [O. Manojlović Pintar]. COBISS.SR 512801175
Manojlović Pintar, Olga (2014). Arheologija sećanja, spomenici i identiteti u Srbiji 1918 – 1989. Beograd: Udruženje za društvenu istoriju, Čigoja štampa. ISBN 978-86-531-0062-9. COBISS.SR 208226060
Obrenović, Violeta N. (2013). Srpska memorijalna arhitektura 1918—1955 (doktorska disertacija). Beograd: [V. N. Obrenović]. COBISS.SR 45401871
Pavičić, Snježana (2015). „Neka zapažanja o Spomeniku zahvalnosti Crvenoj armiji u Batinoj Skeli” (PDF). Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića. XXXII–XXXV (2012.—2015) (32—33/34—35): 249—260. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458
Pintarić, Snježana (1986). „Spomenik palim Šumadincima.”. Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića (6): 31—43. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458
Pintarić, Snježana (1988). „Javni spomenici Antuna Augustinčića do drugog svjetskog rata”. Peristil : zbornik radova za povijest umjetnosti. Zagreb: Društvo povjesničara umjetnosti Hrvatske. 31—32 (1): 363—369. ISSN 0553-6707. COBISS.SR 21282
Pintarić, Snježana (1992). „Javni i nadgrobni spomenici Antuna Augustinčića (magistarski rad)”. Zagreb: Galerija Antuna Augustinčića.
Рајчевић, Угљеша (2001). Затирано и затрто : оскрнављени и уништени српски споменици на тлу претходне Југославије. Књ. 1. Нови Сад: Прометеј, (Нови Сад : Прометеј). ISBN 86-7639-591-8. COBISS.SR 171852551
Ristić, Andrijana (2011). „Prezentacija umetnika u ilustrovanoj štampi u okviru kulturne politike Agitpropa 1945—1952” (PDF). Kultura. Beograd: Zavod za proučavanje kulturnog razvitka (131): 145—157.
Šimat Banov, Ive (1983). „Novi prilozi o Augustinčiću (III) : Monumentalna faza — grupa »Zemlja«”. Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića (3): 3—20. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458
Šimat Banov, Ive (1984). „Novi prilozi o Augustinčiću (IV) : Ratni i poslijeratni ciklus (1941 - 1974)”. Anali Galerije Antuna Augustinčića. Klanjec: Galerija Antuna Augustinčića (4): 3—30. ISSN 0352-1826. COBISS.SR 16083458

Spoljašnje veze uredi

[1] Kragujevac, Kaldrmaš (2014-02-11). „Spomenik palim Šumadincima”. Kaldrmaš Kragujevac (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 25. 06. 2021. g. Pristupljeno 2021-06-25.

[:1-2] v ^g „Spomenik palim Šumadincima, Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac | Pretraživač kulturnog nasleđa”. kultura.rs (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 25. 06. 2021. g. Pristupljeno 2021-06-25.

[:2-3] v „Spomenik palim šumadincima”. www.kulturnonasledje.com. Pristupljeno 2021-06-25.

[:0-4] v „Odluka o utvrđivanju Spomenika palim Šumadincima za spomenik kulture” (PDF). Službeni glasnik. 46: 5. 27. 7. 2021 — preko nasledje.gov.rs. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[1]

[2]

[3]

[4]