Spomen-obeležje žrtvama Glavnjače
Spomen-obeležje žrtvama Glavnjače je podignuto 1974. godine na mestu nekadašnje zgrade Uprave grada Beograda, poznate kao Glavnjača, koja je tokom čitavog svog postojanja od 1864. do 1953. godine služila kao zatvor za političke zatvorenike.
| Spomen-obeležje žrtvama Glavnjače | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Plato zgrade Hemijskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, (Studentski trg br. 12-16) |
| Opština | Stari grad, Beograd |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1974 |
Spomen-obeležje se nalazi na platou ispred zgrade Hemijskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, na adresi Studentski trg br. 12-16.
Istorijat uredi
Glavnjača uredi
Od 10. januara 1921. godine, u okviru Drugog odseka Odeljenja za državnu zaštitu je postojao pododsek koji se bavio komunistima i anarhistima.[1] Mnogo pripadnika ilegalne Komunističke partije Jugoslavije i drugih revolucionarnih organizacija je prošlo kroz Glavnjaču u tom periodu.
U zgradi Glavnjače je za vreme Drugog svetskog rata, bio je smešten Četvrti "antikomunistički" odsek Specijalne policije na čelu sa Božidarom Boškom Bećarevićem.
Glavnjača je oštećena u borbama za oslobođenje Beograda tokom oktobra 1944. godine, a nakon rata je u nju smešteno sedište Odeljenje za zaštitu naroda (OZNA). Zgrada je srušena 1953. godine i na njenom mestu je podignuta zgrada Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Beogradu.
Spomen-obeležje uredi
Spomen-obeležje je podignuto 1974. godine, povodom tridesete godišnjice oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu.
Zbog radova na zgradi fakulteta, spomen-obeležje je bilo izmešteno između oktobra 2012. i maja 2013. godine. U tom periodu, izvršena je rekonstrukcija i restauracija spomen-obeležja, koje su obuhvatale ponovno fragmentarno lepljenje i postavljanje mozaika uz dodavanje nedostajućeg dela, sanacija terena, čišćenje i pranje skulpture...[2]
Sredinom januara 2019. godine, nestao je bronzani cvet sa spomen-obeležja.[3]
Izgled spomen-obeležja uredi
Spomen-obeležje se sastoji od bronzane skulpture u obliku petolisnog cveta na mermernom postolju, kao i mozaika.
Zapis koji se nalazi na mozaiku kaže: „Na ovom mestu nalazio se zatvor Uprave grada Beograda Glavnjača. Hiljade komunista i boraca za slobodu zlostavljano je u njenim ćelijama. Zapaljena je i do temelja izgorela u borbama za oslobođenje Beograda 1944.“
Ispred postolja i bronzanog cveta, stoji natpis: „Gnjevna kost nikada ne plače, buntovna iz zemlje iskače.“
Galerija uredi
-
Deo mozaika: „Na ovom mestu nalazio se zatvor Uprave grada Beograda Glavnjača. Hiljade komunista i boraca za slobodu zlostavljano je u njenim ćelijama.“ -
Deo mozaika: „Gnjevna kost nikad ne plače, buntovna iz zemlje iskače.“ -
Deo mozaika: „Zapaljena je i do temelja izgorela u borbama za oslobođenje Beograda 1944.“ -
Spomen-obeležje žrtvama Glavnjače (15. avgust 2020)
