Srpska demokratska liga

Srpska demokratska liga u Osmanskoj carevini je prva politička stranka Srba u Osmanskom carstvu, a osnovana je u Skoplju od 10. do 13. avgusta 1908. godine na Prvoj srpskoj konferenciji odmah posle Mladoturske revolucije.

Manifest lige

Privremeni centralni odbor Organizacije osmanskih Srba, jul 1908.

Osnivanje

Odmah nakon izbijanja Mladoturske revolucije Srbi su odlučili da se organizuju na drugačiji način. Na Prvoj srpskoj konferenciji u Skoplju učestvovalo je 26 najuglednijih Srba u Osmanskom carstvu. Izabran je centralni odbor na čijem čelu je bio Bogdan Radenković. U sastav Centralnoga odbora ušli su: Bogdan Radenković, Đorđe Hadži-Kostić, Sava Stojanović, David Dimitrijević, Jovan Šantrić, Milan Čemerikić, Velimir Prelić, Vasa Jovanović i Gliša Elezović. Srbima u Osmanskom carstvu upućen je proglas, u kome se

• najavljuje napuštanje revolucionarne organizacije i najavljuje ustavno dozvoljen oblik političke akcije
• priznaje se celovitost Osmanskog carstva
• stvara se Srpska demokratska liga, sa ciljem političkoga, ekonomskoga i prosvetnoga napretka srpskoga naroda.

Skupština

Prva skupština Srba u Osmanskom carstvu održana je od 2.-11. februara 1909. u Skoplju. Na toj skupštini donesene su rezolucije o političkim, ekonomskim i crkvenoškolskom prilikama. Tražilo se da se poštuju zakoni, a posebno slobode i ravnopravnost građana i da se slobodno upotrebljava srpsko ime. Osudili su i aneksiju Bosne i Hercegovine. U drugoj rezoluciji tražili su da srpski mitropoliti dobiju privilegije kakve su dobili grčki mitropoliti. Zahtevali su i da Srbi imaju prava i u eparhijama u kojima nema Srba mitropolita i da se selima ostavi za pravo da prime srpskoga ili bugarskoga sveštenika po svojoj želji. U trećoj rezoluciji su tražili da se Srbima vrate oteta imanja, kao i da se seljacima omogući otkup imanja od veleposednika.

Izbori

Na izborima 1909. Srpska demokratska liga osvojila je 3 poslanika i jednoga senatora. Isti uspeh ponovila je 1911. godine.

Vidi još

• Srpska akcija u Makedoniji

Literatura

• Srpska demokratska liga u Otomanskoj carevini (Vikizvornik)
• Jagodić, Miloš (2008). „Nufusko pitanje: Problem zvaničnog priznavanja srpske nacije u Turskoj 1894-1910” (PDF). Istorijski časopis (57): 343—353. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 3. 2018. g. Pristupljeno 22. 8. 2017. 
• Jagodić, Miloš (2009). Srpsko-albanski odnosi u Kosovskom vilajetu (1878—1912). Beograd: Zavod za udžbenike. 
• Mikić, Đorđe (1983). „Pod mladoturcima”. Istorija srpskog naroda. knj. 6, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 330—348.