Stefan Alfred Forbs
Stefan Alfred Forbs (29. maj 1844 – 13. mart 1930) je bio prvi šef Prirodnjačkog istraživanja u Ilinoisu [1], osnivač nauke o vodenim ekosistemima i dominantna figura u razvoju američke ekologije. Njegove publikacije su upečatljive po spajanju opsežnih terenskih opservacija sa konceptualnom pronicljivošću. Forbs je verovao da je ekološko znanje fundamentalno za ljudsko blagostanje. Forbs je bio važan za razvoj ekološke teorije. Nacionalna akademija nauka ga je priznala kao "osnivača nauke o ekologiji u Sjedinjenim Državama".[2]
| Stefan Alfred Forbs | |
|---|---|
 Stefan Alfred Forbs | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 29. maj 1844. |
| Mesto rođenja | Silver Krik, Ilinois, SAD |
| Datum smrti | 13. mart 1930. (85 god.) |
| Mesto smrti | Urbana, Ilinois, SAD |
| Obrazovanje | Državni institut Ilinois, Medicinski koledž Raš |
| Naučni rad | |
| Polje | entomologija, ekologija, geologija |
| Institucija | Univerzitet Ilinoisa |
Iako je već bio poznat kao ekonomski entomolog, Forbs je preduzeo studije o ogromnoj smrtnosti ribe u jezeru Mendota u Viskonsinu. Pokazao je vezu cvetanja algi i fizike jezera sa ubijanjem riba i započeo je izvanredan istraživački program ekologije jezera i rečne ekologije. Mnoga od njegovih saznanja o ekologiji jezera prikupljena su u uticajnom radu „Jezero kao mikrokosmos“.[3] Značajan i po konceptualnoj kreativnosti i po upotrebi inovativnih kvantitativnih metoda, njegov rad je nagovestio koncept ekosistema, kao i moderne ideje bihejvioralne ekologije i dinamike mreže hrane. Povrh ovoga, Forbs je uveo koncept „zajednice interesa“.[4] Forbs je 1880. godine zagovarao ekološki pristup i kombinacije ponovnog oživljavanja primarnih štetočina, selekcije sojeva štetočina otpornih na insekticide i opšte kontaminacije životne sredine. Iako pojam upravljanja štetočinama izgleda nov u kontroli štetočina, on se zasniva na decenijama razvoja. Za Forbsa se kaže da je prvi radio na borbi protiv štetočina.
Forbs je pokazao važnost lokalnog znanja u ranoj istoriji ekologije u Sjedinjenim Državama.[5]
Biografija uredi
Rođen u pionirskoj porodici, škotskog i holandskog porekla,[6] svoju mladost je proveo u blizini Friporta, Ilinois, u okrugu Stivenson. Osim njegovog uobičajenog školskog obrazovanja do 14 godina, Forbsove jedine formalne studije na srednjem nivou bile su tri meseca tokom zimskog roka 1859–1860. na Akademiji Beloa u Viskonsinu, godinu dana na Medicinskom koledžu Raš u Čikagu nakon građanskog rata u Sjedinjenim Državama, i prolećnog semestra 1871. na Univerzitetu Normal, Normal, Ilinois.
Ubrzo nakon svog četrnaestog rođendana 1858. godine, mladi Forbs je bio svedok jedne od osam poznatih Linkoln-Daglas debata održanih širom Ilinoisa za mesto u američkom Senatu. Forbs je, očigledno ohrabren spornom atmosferom te prilike, osramotio svoju porodicu i sugrađane javno prekorivši Daglasa iz publike za ono što je on doživeo kao Daglasovu uvredu Linkolna. Sa 17 godina (1861.) Forbs će ući u vojsku Unije sa svojim bratom i služiti do kraja neprijateljstava 1865. Godine 1867. Forbs je investirao u farmu jagoda u Karbondejlu, Ilinois, što je, prema rečima njegove ćerke Etel, izazvalo Forbsovo interesovanje za floru južnog Ilinoisa.
Nakon godine medicinske škole na Raš koledžu, Forbs se bavio poljoprivredom i predavao u školi u južnom Ilinoisu. Za to vreme je započeo svoje prve studije prirodnih nauka u slobodno vreme. Njegovi prvi objavljeni radovi pojavili su se u American Entomologist and Botanist 1870. godine, a nova biljna vrsta, koju je on prvi opisao, nazvana je Saxifraga forbesii u njegovu čast.
Forbsov rad u oblasti prirodnjačke istorije privukao je pažnju Džona Veslija Pauela, tada kustosa muzeja Prirodnjačkog društva Ilinoisa u Normalu. Nakon Pauelovog odlaska iz države da bi nastavio studije na američkom zapadu, Prirodnjačko društvo Ilinoisa je raspušteno i transformisano u Državnu laboratoriju prirodnjačke istorije.
Forbs je 1877. imenovan za direktora nove Državne prirodnjačke laboratorije, a 1882. postao je i direktor Državne prirodnjačke laboratorije i državni entomolog. Forbs se preselio iz Normala u Urbanu 1885. da bi prihvatio poziciju na Industrijskom univerzitetu Ilinoisa (koji će uskoro postati Univerzitet Ilinois). Takođe je uspeo da dobije odobrenje od državnog zakonodavstva da prenese Državnu prirodnjačku laboratoriju i njeno osoblje, biblioteku i istraživačke zbirke u Urbanu. Godine 1917, Generalna skupština je spojila Državnu laboratoriju za prirodnjačku istoriju i Kancelariju državnog entomologa, u Prirodnjačko istraživanje u Ilinoisu. Forbs je postao direktor i bio na ovoj poziciji do svoje smrti 1930. godine.
U Nacionalnu akademiju nauka izabran je 1918. godine. Kao predsednik Ekološkog društva Amerike 1921. godine, zalagao se za praktičnu upotrebu osnovne ekološke nauke za boljitak čovečanstva. Forbsovo opsežno znanje nije bilo ograničeno na entomologiju, već je tokom svog života takođe proučavao i postigao odlikovanje u ihtiologiji, ornitologiji, biologiji reka i potoka i zagađenju i taksonomiji rakova.
Za Forbsa je reč „istraživanje” značila više od popisivanja organizama ili objavljivanja lista koje pokazuju njihovu distribuciju. Smatrao je da svaka studija treba da definiše odnose između živih organizama i njihovog okruženja - ekološko istraživanje. Ova teorija je preovladala u njegovom radu i podvukla rana istraživanja sprovedena u Prirodnjačkom istraživanju u Ilinoisu. Forbs je 1880. godine izjavio:
Prvi neophodan uslov je temeljno poznavanje prirodnog poretka — inteligentno sprovedeno istraživanje prirodnjačke istorije. Bez opšteg znanja koje bi nam takvo istraživanje dalo, sve naše mere moraju biti empirijske, privremene, neizvesne i često opasne.
Danas se Prirodnjačko istraživanje u Ilinoisu još uvek nalazi u kampusu Univerziteta Ilinois [7] i deo je Instituta za istraživanje prerije.[8]
Od 1884. do 1886. godine, dok je bio student na Univerzitetu u Ilinoisu, entomolog Čarls V. Vudvort bio je asistent Forbsu.
Forbs je 1873. oženio Klaru Šo Gaston i sa njom je imao petoro dece. Oboje su preminuli 1930, u razmaku od nekoliko nedelja.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Illinois Natural History Survey
- ^ Schneider, Daniel. Local Knowledge, Environmental Politics, and the Founding of Ecology in the United States. str. 682—689.
- ^ Forbes 1887
- ^ Forbes, S.A. 1887.
- ^ Schneider, Daniel W (2000). „Local Knowledge, Environmental Politics, and the Founding of Ecology in the United States: Stephen Forbes and "The Lake as a Microcosm" (1887)”. Isis. 91 (4): 681—705. JSTOR 236820. PMID 11284229. doi:10.1086/384945.
- ^ Ernest Browning Forbes (1930) "Stephen Alfred Forbes, His Ancestry, Education and Character", Pamphlets on Biography, Kofoid Collection
- ^ University of Illinois at Urbana
- ^ „About the Prairie Research Institute”. www.prairie.illinois.edu (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 05. 12. 2020. g. Pristupljeno 2017-04-11.
Literatura uredi
- Croker, R.A. 2001. Stephen Forbes and the Rise of American Ecology. Smithsonian Institution Press, Washington, D.C.
- Forbes, S.A. 1887. "The Lake as a Microcosm". Bulletin of the Scientific Association of Peoria, Illinois, pp. 77–87. Reprinted in Illinois Natural History Survey Bulletin 15 (9):537–550.
- Mills, Harlow B. "Stephen Alfred Forbes" Systematic Zoology. 63.2 (n.d.): 208-15. Oxford Journals. Web. 17 February 2014.