Teodor Prodrom Mlađi

Teodor Prodrom — nazvan Mlađi (grčki: Θεόδωρος Πρόδρομος; oko 1100. - oko 1166), bio je vizantijski pisac poezije iz epohe Komnina.

Dva Teodora Prodroma

Istraživači vizantijske istorije utvrdili su da su u ovom periodu srednjovekovne helenske kulture delovala najmanje dva lica po imenu Prodrom. Obojica su imala dosta zajedničkih crta u svom životu. Mada su gotovo bili savremenici, ipak pripadaju različitim epohama vizantijske istorije 12. veka. Prvi deluje uglavnom tokom vladavine cara Jovana II Komnina (1118-1143), a drugi tokom vladavine njegovog sina Manojla I Komnina (1143-1180). Karl Krumbaher nije poznavao istraživanja o problemu ličnosti Teodora Prodroma te je uvek govorio o pesniku kao o jednoj osobi.

Biografija

Pojedini istoričari verovali su da je pravo ime Teodora Prodroma Mlađeg bilo Ilarion i da je on možda bio sin Teodora Prodroma Starijeg. O njegovom životu poznato je manje nego o životu Teodora Prodroma Starijeg. Takođe je rođen u uglednoj vizantijskoj porodici u Carigradu krajem 11. veka. Ništa se ne zna o njegovom životu pre 1140. godine kada stupa u službu sevastokratora Andronika, mlađeg sina Jovana II Komnina. Na tom položaju zadržao se do Andronikove iznenadne smrti 1142. godine. Posle tog događaja, Prodrom je stupio u službu Andronikove udovice Irine te sa njom odlazi u progonstvo 1144. godine. Ubrzo se vraćaju u Carigrad. Kada je sevastokratorisa Irina otišla u Serdiku 1151. godine, gde se nalazio njen sin Jovan, Prodrom takođe polazi sa njom. U poodmaklim godinama, Prodrom se zamonašio u manastiru Svetog Georgija Manganskog. U više mahova molio je intervenciju cara Manojla i sevastokratorise Irine. U carigradski manastir ušao je 1156. godine gde je i umro, verovatno 1166. godine.

Delo

Književna zaostavština Teodora Prodroma Mlađeg znatno je skromnija od opusa njegovog starijeg imenjaka. Njegovi stihovi sačuvani su uglavnom u jednom grčkom kodeksu biblioteke Svetog Marka u Veneciji. To su pesme koje su najvećim delom posvećene sevastokratorisi Irini. Pored navedenih spisa, postoji i niz dela u stihovima, poema, koje govornim, narodnim jezikom opisuju neke momente iz svakodnevnog carigradskog života. Teško je reći kome od dva istoimena pesnika pripadaju. Pesme donose važne i zanimljive podatke o pohodima Manojla Komnina protiv Raške. Pošto su i oni sačuvani u biblioteci Svetog Marka u Veneciji, verovatno potiču iz pera Teodora Prodroma Mlađeg. Prodrom opisuje ratovanje Manojla Komnina protiv raškog arhižupana Uroša II, bitku na Tari iz 1150. godine, kao i oduzimanje vlasti uzurpatoru Desi i vraćanju Uroša II na raški presto.

Vidi još

• Teodor Prodrom Stariji

Izvori

• Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, tom 4, Vizantološki institut, Beograd (1971), str. 172-4