Tituš Brezovački
Tituš Brezovački (Zagreb, 4. januar 1757 — Zagreb, 29. oktobar 1805) je bio hrvatski književnik.[1] [2]Po završenim bogoslovskim studijama postao je sveštenik i služio kao kapelan po raznim mestima, krajem života u Zagrebu.
| Tituš Brezovački | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 4. januar 1757. |
| Mesto rođenja | Zagreb, Habzburška monarhija |
| Datum smrti | 29. oktobar 1805. (48 god.) |
| Mesto smrti | Zagreb, Austrijsko carstvo |
Najvažnije je i najlepše njegovo delo Matijaš grabancijaš dijak[2], komedija na kajkavskom narečju. Glavna ličnost komedije je đak Matijaš, koji je „svršio dvanaest škola i u trinaestoj, vilenjačkoj, grabanciju“ (od italijanske reči negromancija — čarolija). Pored njega tu je više ličnosti iz savremenog zagrebačkog društva, koje pokušavaju da iskoriste njegove čarobne sposobnosti za zadovoljenje svojih niskih prohteva, ali ih on sve nadmudruje, izobličava i kažnjava. Pod maskom đaka vilenjaka Brezovački oštro kritikuje naravi i običaje zagrebačkog društva i daje savete kako treba živeti. Kako su skoro sve kajkavske drame s kraja XVIII veka rađene prema nemačkim uzorima, nije isključeno da je i Brezovački radio ovu dramu po kakvom nemačkom originalu. Njemu se pripisuje i komedija Diogeneš[2], takođe s predmetom iz savremenog društva i verovatno opet prerada iz tuđe književnosti. Sluga „dveh zgubljeneh bratov“, koji žive pod istim krovom, ali se usled nespretnosti dugo nisu poznavali, Diogeneš je tip sluge obešenjaka sličan Bomaršeovu Figaru.
Brezovački je napisao i jednu dramu u stilu crkvenih prikazanja: Sveti Aleksij[2]. To je dramatizacija poznate hrišćanske legende o ovome svecu, koga hoćena silu da ožene i koji odlazi u pustinju, a potom se kao prosjak vraća u dom svoga oca, gde živi do smrti nepoznat od roditelja i od svoje nesuđene žene. U svemu podseća ova drama na deklamatorske isusovačke drame, pisane za mlade propovednike radi vežbe u retorici.
Brezovački je pisao i pesme, uglavnom prigodne. Dve je prigodnice pisao narodnim desetercima i lepim štokavskim narečjem, sasvim u duhu Kačićeva „Razgovora“. Značajna je i jedna njegova pesma na latinskom jeziku u kojoj pesnik ustaje protiv mađarskog jezika i napada neke hrvatske velikaše koji idu za Mađarima.
