Haskala
Haskala (hebr. השכלה, obrazovanje, prosvećenje) je naziv je jevrejsko prosvetiteljstvo krajem 18. veka i u 19. veku.
Svoje poreklo haskala je imala u jevrejskom građanstvu Berlina, koja je bila pod uticaju francuskog prosvetiteljstva i koja je strahovala od dalje izolacije Jevreja naoči istorijskih i ekonomskih promena. Imala je važnu ulogu u posredovanju između hrišćanske većine i jevrejske manjine u Evropi.
Glavni ciljevi bili su sekularizacija, dakle odvajanje države i religije, i otvaranje judaizma u hrišćansku većinu institucionelnim kontaktima i približavanjem judaističkoj religiji. Međutim, time su nastali i konflikti sa tradicionalnim judaizmom i podela na liberalni odnosno reformistički judaizam sa jedne i ortodoksni judaizam sa druge strane. Sa buržuaskom revolucijom u Evropi bila je povezana nada u emancipaciju Jevreja, istovremenom nastao je moderni antisemitizam.
