Hadži Ruvim
Hadži Ruvim (Rafailo Nenadović/Nešković; Babina Luka, 8/19. april 1752 — Beograd, 1804) bio je arhimandrit manastira Bogovađe.
Hadži Ruvim | |
|---|---|
 Arhimandrit Hadži Ruvim (sedi) i iguman Hadži Đera | |
| Datum rođenja | 19. april 1752. |
| Mesto rođenja | Babina Luka |
| Datum smrti | 29. januar 1804. (51 god.) |
| Mesto smrti | Beograd |
Biografija
urediRođen je kao Rafailo u Babinoj Luci,[1] kod Valjeva od oca Nenada-Neška i majke Marije. Pretpostavlja se da je svoje prvo obrazovanje stekao u manastiru Dokmir, a zatim u manastirima Fruške gore i u Sremskim Karlovcima. Oženio se Marijom Simeunović i rukopoložen za sveštenika 1774. i služio u svom rodnom mjestu. Poslije njene smrti zamonašio se 1783. godine i dobio ime Ruvim. Otišao je 1784. na hadžiluk u Jerusalim i vratio se 1785. godine kada je postao igumana manastira Voljavče u kom je ostao do 1788. i početka Austrijsko-turskog rata. Tada je otišao u manastir Veliku Remetu na Fruškoj gori, a manastir Voljavču su Turci spalili. Vratio se u Beogradski pašaluk poslije Svištovskog mira 1791. godine i to u manastir Bogovađu koji je takođe bio spaljen. Postao je arhimandrit manastira Bogovađe 1795. godine.[2]
Učestvovao je u pripremi Prvog srpskog ustanka. Prilikom posjete mitropolitu Leontiju u Beogradu uhvatile su ga dahije. Strahovito mučen, pod sumnjom da je u ime obor-kneza Alekse Nenadovića pisao 1803. godine austrijskom zapovjedniku Mitezeru u Zemun i tražio pomoć za borbu protiv Turaka. Matija Nenadović u Memoarima piše da kada je Hadži Ruvim čuo da su u Valjevu pohapšeni knezovi, nije htio bježati preko Save nego ode u Beograd mitropolitu Lontiju, koji ga nije smio sakriti, nego javi Aganliji. Ovaj pošalje momke te ga na Varoš-kapiji posjeku, sedam dana nakon što su u Valjevu knezovi posječeni. Varošani su izmolili njegovo tijelo, pa su ga sahranili kod crkve.[3]
Bačen je u tamnicu i mučen, a prema pisanju V. St. Karadžića ... sječeno mu je meso sa grudi i ispod pazuha...[4], pa ne odajući nikog i ne priznajući ništa, pogubljen je 1804. godine u Beogradu u vrijeme čuvene „sječe knezova“. Sahranjen je u porti Saborne crkve u Beogradu.[5]
Hadži Ruvim razvio je značajnu slikarsku i rezbarsku djelatnost i bio je jedan od posljednjih velikih srpskih duborezaca i grafičara iz 18. vijeka. Njegova umjetnička djelatnost predstavlja spoj srpske tradicionalne i evropske kasnobarokne umjetnosti, i zato se može reći da je on odigrao značajnu ulogu u razvoju likovne kulture u Srbiji krajem 18. i početkom 19. vijeka. Radio je drvorez sa izgledom manastira Krušedola u Sremu i scenama iz života Hrista i Bogorodice, a ukrasio je i mnoge knjige svojim crtežima perom, između ostalih ktitora manastira Bogovađe na Kolubari knezova Pavla i Jovana Velimirovića. Njihove likove je rekonstruisao na osnovu fresaka iz 16. vijeka.
Predrag Savić je napisao roman o Hadži Ruvimu. Borivoje Marinković je napisao „Hadži Ruvim: pre celine, pre smisla. Zapisi s komentarima” u dvije knjige za periode: 1777—1790 (COBISS.SR 25614855) i 1791—1803 (COBISS.SR 25614087).
Vidi još
urediReference
uredi- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1849. godine
- ^ Vladimir Krivošejev: „Crtice za biografiju Hadži Ruvima Neškovića“, str. 72-73, u publikaciji „Glasnik 26-27“, Istorijski arhiv Valjevo, 1992. godine.
- ^ Nenadović, Matija (1947). Memoari. Beograd: Prosveta. str. 95.
- ^ Adži Ruvim, Srpska istorija našeg vremena, Beograd, 162. strana
- ^ „Časopis „Sabornik“, Aranđelovdan, 21. novembar 2015. godine” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 25. 10. 2020. g. Pristupljeno 21. 11. 2015.
Spoljašnje veze
uredi- Nedeljko Radosavljević: Arhimandrit Hadži Ruvim Nešković (1752-1804) - prilozi za biografiju, Istorijski časopis, broj 59, 2010. godine
