Hertvisi
Tvrđava Hertvisi (gruz. ხერთვისის ციხე) je jedna od najstarijih tvrđava u Gruziji, a bila je funkcionalna tokom gruzijskog feudalnog razdoblja. Nalazi se u južnoj Gruziji, u regiji Mešketiji na visokom stenovitom brdašcu u uskom kanjonu na ušću reke Kure u Paravani. Prvi put je građena u 2. veku nove ere. Crkva je sagrađena 985. godine, a sadašnji zidovi 1354. godine. Prema legendi, Hertvisi je uništio Aleksandar Veliki.
U 10. i 11. veku bio je središte regije Mešketije. Tokom 12. veka postaje gradom. U 13. veku ga uništavaju Mongoli, a do 15. veka gubi svoju moć. U 15. veku u vlasništvu je mešketskih zemljoposednika i kuće Džakeli. U 16. veku u južnu Gruziju provaljuju Turci, te je u periodu od narednih tristo godina u njihovim rukama.
Krajem 19. veka gruzijska i ruska vojska vraćaju izgubljena područja i Hertvisi postaje vojna baza ruskoj i gruzijskoj vojsci.
