Hosroidska dinastija
Hosroidovska dinastija ili kraće Hosroidi je bila dinastija kraljeva, a kasnije i prinčeva rane gruzijske države Iberije, izvorno poznate kao Kartli od 4. do 9. veka. Porodica je prihvatila hrišćanstvo kao zvaničnu religiju oko 337. godine i manevrisajući između Vizantijskog carstva i sasanidskog Irana zadržavala određeni stepen nezavisnosti. Nakon ukidanja Iberijskog kraljevstva od strane Sasanida oko 580. godine, dinastija je preživela u vidu svoje dve blisko povezane, a nekad i konkurentne kneževske grane - starije Hosroidi i mlađe Guaramidi, sve do početka 9. veka, kada su se gruzijski bagratidi uspeli na iberijski presto.
Prema gruzijskim hronikama, prvi kralj iz ove dinastije bio je Mirijam III (Mirhan) koji je vladao od 284-361 godine. Na presto je došao posredstvom braka sa iberijskom princezom Abešurom, ćerkom poslednjeg gruzijskog kralja iz aršakidske dinastije, Aspagura I. Zaposeo je presto svoga oca, kojeg gruzijske hronike nazivaju "hosrojem", velikim kraljem Irana.[1] U to vreme Sasanidi su vladali Persijom, i smatra se da je iberijska dinastija mogla da bude povezana sa Sasanidima. Međutim, tačno srodstvo između ove dve dinastije ostaje nejasno. Naziv "Hosroj" nije korišćen od strane Sasanida prvobitno vreme, stoga ili gruzijske hronike greše u svezi imena Mirijamovog oca, ili je "hosroj" uopšteni termin koji označava kralja.
Još jedna srednjovekovna gruzijska hronika, Konverzija Kartli, je u suprotnosti sa "Životom kraljeva" iz Gruzijskih hronika, koja identifikuje Mirijana kao sina kralja Leva, naslednika kralja Aspagura I, nije potvrđena ni na jednom drugom mestu.[2] Prema nekim uglednim istoričarima, Hosroidi su ogranak mihranidske kneževske porodice, jedne od sedam velikih Domova Irana, koje su u daljnjim odnosima sa Sasanidima, i čije dve druge grane su zasele na presto Gugarka i Gardmana, dve kakvaske kneževine, gde bejahu izmešane tri nacije: Jermeni, Albanci i Gruzini.[3][4][5][6]
Gruzijski isotričan Giorgi Melikišvili, međutim sumnja i iransko poreklo Hosroida i smatra ih lokalnom dinastijom, koja je izmislila strano poreklo, što nije bilo neuobičajeno u feudalnim genealogijama. U svakom slučaju, gruzijska tradicija možda je preterala u Mirijanovom rodoslovlju, po kojem je on sin Velikog kralja Irana.[7]
Reference uredi
- ^ Thomson 1996, str. 74–5
- ^ Rapp 2003, str. 293–295
- ^ Kiril Tumanof. Chronology of the Early Kings of Iberia. Traditio 25 (1969). str. 22.
- ^ Yarshater 1983, str. 520.
- ^ Čarls Alen Barnli, Dejvid Maršal Leng (1971). str. 205.
- ^ Pourshariati 2008, str. 44.
- ^ M. Lordkipanidze, D. Mushelišvili (Red., 1988), Očerki istorii Gruzii. T.2: Gruziя v IV-X vekah. AN GSSR, In-t ist., arheol. i эtnografii - Tb. : Mecniereba: Tip. AN GSSR.
Literatura uredi
- Thomson, Robert W. (1996). Rewriting Caucasian History: The Medieval Armenian Adaptation of the Georgian Chronicles: The Original Georgian Texts and the Armenian Adaptation. str. 74—5. ISBN 978-0-19-826373-9.
- Rapp, Stephen H. (2003). Studies in medieval Georgian historiography: early texts and Eurasian contexts. Peeters. ISBN 978-2-87723-723-9.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
- Yarshater, Ehsan (1983). The Cambridge History of Iran. , Cambridge University Press. ISBN 978-0521200929.
