Википедија

Crveni krst Srbije

Za druge upotrebe, pogledajte Crveni krst (višeznačna odrednica).

Crveni krst Srbije je humanitarna, nezavisna i dobrovoljna organizacija i jedino nacionalno društvo u Srbiji, osnovano 1876. godine.

Crveni krst Srbije
OsnivačVladan Đorđević
Datum osnivanja6. februar 1876. god.; pre 148 godina (1876-02-06)
SedišteBeograd,  Srbija
Područje delovanjaSrbija
Članovi176.515
PredsednikDr Dragan Radovanović
Matična organizacijaMeđunarodna federacija društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca
Broj zaposlenih750[1]
Broj volontera69.000
Veb-sajtЗванична веб страница

Istorijat Crvenog krsta Srbije uredi

Osnivanje organizacije uredi

Dvadesetpetog januara, po starom kalendaru, odnosno 6. februara po novom, 1876. godine, na inicijativu dr Vladana Đorđevića, uglednog vojnog lekara, u Dvorani beogradske opštine, osnovano je Srpsko društvo Crvenog krsta. Za prvog predsednika izabran je mitropolit Mihailo Jovanović, a Upravu je činilo nekoliko uglednih građana tadašnje Srbije.


Nakon izbora, Glavni odbor obratio se Proglasom narodu, izlažući svoje ciljeve i dužnosti Društva, pozivajući građane da se upišu u članstvo i osnuju pododbore u celoj zemlji. Prvi zadatak novoosnovanog Društva bio je zbrinjavanje izbeglica koje su dolazile zbog Hercegovačkog ustanka. U godini osnivanja, Srpsko Društvo Crvenog krsta okupilo je oko 2000 članova i osnovalo je 35 pododbora u zemlji.

Iste godine, 24. marta na inicijativu Srpskog društva Crvenog krsta Kneževine Srbije pristupila je Ženevskim konvencijama. Kneževina Srbija visoko je cenila zalaganje Društva u pomoći ljudima, a osnovni zadatak tadašnjeg Crvenog krsta bio je pomoć vojnom sanitetu. Knez Milan Obrenović odlikovao je predsednika Crvenog krsta Velikim krstom Takovskog reda, a 11. juna 1876. godine Međunarodni komitet Crvenog krsta priznao je Srpsko društvo Crvenog krsta.

 
Dom društva Crvenog krsta
 
Amerikanke u Srbiji. Gospođica Mejbl Martini iz San Franciska koja stoji na levoj strani grupe obučila je sve ostale, Srpkinje, u radu Prve pomoći i pravljenju odevnih predmeta za stradale ljude nesrećne Srbije. Predsedavala je radnim prostorijama Američkog Crvenog krsta u Beogradu gde Srpkinje izrađuju bolničke odeće na američkim šivaćim mašinama koje su specijalno za ovaj posao donete u Srbiju.

Delovanje Organizacije kroz istoriju uredi

Rad Društva bio je usmeren na prikupljanje novčanih i materijalnih sredstava, organizovanje bolnica, obuku dobrovoljnih bolničarki, nabavku sanitetskog materijala, angažovanju lekara i pružao je veliku pomoć vojnom sanitetu.

Bez obzira na teškoće i uzastopne ratove, veliki broj ranjenika, izbeglica i sve teškoće kroz koje je prolazio narod na ovim prostorima, humana ideja Crvenog krsta se širila, tako da je 1885. godine Srpsko društvo Crvenog krsta imalo 105 pododbora. U Srpsko-bugarskim ratovima, Srpsko društvo Crvenog krsta obavljalo je evakuaciju i zbrinjavanje ranjenika sa svojih 45 sanitetskih vozila, 37 pokretnih bolnica i sanitetskim vozom. Srpsko društvo Crvenog krsta je izdejstvovalo da vrhovni komandant kralj Milan, dozvoli transporte evropskih društava Crvenog krsta preko Srbije kao pomoć za Bugarsku, sa kojom je Srbija bila u ratu, poštujući Ženevsku konvenciju.

Zakonskim odredbama iz 1896. godine Društvo je postalo autonomno, njegov amblem je zaštićen od zloupotreba, dobijene su povlastice na železnici, pravo na besplatno korišćenje telegrama, oslobođenje od carinskih dažbina, kao i od svih taksi od zemaljskih vlasti. Temelji Doma Crvenog krsta udareni su juna 1879. godine u Siminoj ulici u Beogradu, gde se Crveni krst Srbije i danas nalazi.

U Prvom svetskom ratu Društvo je delovalo u zemlji i inostranstvu. Naime, deo Srpskog Društva ostao je u Beogradu i Kruševcu, sedište se premestilo u Niš, deo se sa vojskom i Vladom evakuisao na Krf, a zatim preko Italije u Švajcarsku. Društvo je nastavilo rad 1918. godine i već 1920. godine imalo 40 pododbora i oko 30.000 članova. U to vreme veliku pomoć narodu preko Crvenog krsta, pružali su naši iseljenici. Srpsko društvo Crvenog krsta održalo je 25. decembra 1921. godine svoj poslednji godišnji skup i svoje tekovine prenelo je na svog naslednika - Društvo Crvenog krsta Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Crveni krst je i kasnije menjao ime u zavisnosti od imena države u kojoj je postojalo. Tokom Drugog svetskog rata Društvo je delovalo pod imenom Društvo Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije, a krajem 1944. godine u svim republikama osnovani su glavni odbori Crvenog krsta.[2]

 
Zlatna značka Crvenog krsta. Deo je zbirke „Istorija Leskovca od 1945. godine” Narodnog muzeja u Leskovcu.

U periodu raspada bivše Jugoslavije, Crveni krst Srbije nastavio je da ostvaruje svoje zadatke zbrinjavajući veliki broj izbeglica i raseljenih, distribuirajući pomoć od međunarodnih donatora, uglavnom od Međunarodnog komiteta Crvenog krsta, Međunarodne Federacije društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca, Visokog komesarijata za izbeglice Ujedinjenih nacija, od Svetskog programa hrane, Humanitarnog biroa Evropske unije, nacionalnih društava i donatora koji su pružali pomoć tokom devedesetih i početkom ovog veka, u količini od 650.000 tona.

Raspad SFRJ prouzrokovao je izdvajanje organizacija Crvenog krsta iz bivših jugoslovenskih republika, a Crveni krst Srbije i Crveni krst Crne Gore su nastavili sa radom kao Jugoslovenski Crveni krst. Avgusta 1993. godine Međunarodni komitet Crvenog krsta potvrdio je kontinuitet Nacionalnog društva Jugoslovenskog Crvenog krsta u neprekidnom trajanju od međunarodnog priznanja dva društva od 1876. godine.

Crveni krst Srbije danas uredi

Danas je Crveni krst Srbije Nacionalno društvo. Međunarodno priznanje mu je potvrđeno 21.9.2006. godine. Crveni krst Srbije sa 183 organizacije Crvenog krsta u gradovima i opštinama i 2 pokrajinske organizacije Crvenog krsta posebno se angažovao na prihvatu i zbrinjavanju izbeglih i prognanih lica sa prostora bivše Jugoslavije kojih je bilo i do sedamsto hiljada, kao i u zbrinjavanju privremeno raseljenih lica sa Kosova i Metohije, kojih je blizu 200.000.

Kroz različite socijalne programe Crveni krst Srbije pomaže i socijalno ugroženo stanovništvo u Republici Srbiji (preko 10% od ukupnog broja stanovnika). Redovnim distribucijama pomoći na Kosovo i Metohiju Crveni krst Srbije pomaže ugrožene kategorije stanovnika.

Organizacija Crvenog krsta Srbije i njegova misija uredi

Struktura Organizacije uredi

Crveni krst Srbije je nacionalno društvo i sastoji se od 2 pokrajinske organizacije, Crvenog Krsta Vojvodine i Crvenog krsta Kosova i Metohije, i 183 organizacije Crvenog krsta u gradovima i opštinama.

Svoje programske aktivnosti Crveni krst Srbije realizuje zahvaljujući pomoći 60.000 volontera i stručnom angažovanju 800 zaposlenih u mreži Crvenog krsta Srbije. Crveni krst Srbije u saradnji sa donatorima realizuje 64 različita programa.

Najviši organi Crvenog krsta Srbije su:

  • Skupština Crvenog krsta Srbije
  • Upravni odbor Crvenog krsta Srbije
  • Nadzorni odbor Crvenog krsta Srbije

Prvi član Statuta Crvenog krsta Srbije glasi: Crveni krst Srbije je humanitarna, nezavisna i dobrovoljna organizacija i jedino nacionalno društvo u Republici Srbiji.

Misija Organizacije uredi

Misija Crvenog krsta Srbije je da olakšava ljudsku patnju, sa zadacima: da pruža pomoć ugroženim licima u slučaju ratnih sukoba, prirodnih, ekoloških ili drugih nesreća, spasava ugrožene živote i zdravlje ljudi i širi znanja o međunarodnom humanitarnom pravu, da preventivno deluje i prosvećuje građane u oblasti zdravstvene i socijalne zaštite i unapređuje humanitarne vrednosti u društvu i, u slučaju stanja potreba, pruža socijalnu zaštitu i zbrinjavanje.

U obavljanju poslova usmerenih na ostvarivanju cilja i izvršavanje zadataka, nacionalno društvo deluje u skladu sa:

  1. Osnovnim principima, a to su:
  1. Ratifikovanim međunarodnim ugovorima i opšte prihvaćenim pravilima iz oblasti međunarodnog humanitarnog prava, a naročito ženevskim konvencijama i dopunskim protokolima
  2. Statutom Međunarodnog pokreta, Statutom Međunarodne federacije i drugim aktima i pravilima koje usvaja Međunarodni pokret
  3. Ciljevima i zadacima nacionalnog društva

U ostvarivanju navedenih ciljeva i zadataka, nacionalno društvo pomaže svim ljudima, bez bilo kakve neposredne ili posredne diskriminacije po bilo kom osnovu, a naročito zbog rase, boje, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja ili sličnog statusa, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti ili psihičkog ili fizičkog invaliditeta.

Ciljevi i zadaci Organizacije uredi

U ostvarivanju svojih ciljeva i zadataka, nacionalno društvo vrši javna ovlašćenja poverena Zakonom o Crvenom krstu Srbije i to:

  1. učestvuje u zaštiti i spasavanju stanovništva, materijalnih dobara i drugih dobara u slučaju ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća u miru i ratu.
  2. organizuje prikupljanje pomoći i raspoređuje pomoć primljenu od međunarodnih organizacija i drugih darodavaca žrtvama ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu.
  3. organizuje prikupljanje i prikuplja pomoć u Republici Srbiji i organizuje dostavljanje u inostranstvo pomoći koju državni organi, drugi organi i organizacije, preduzeća i druga pravna lica i darodavci iz Republike Srbije pružaju radi ublažavanja posledica ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu.
  4. učestvuje u prihvatanju i smeštaju evakuisanog stanovništva, izbeglica i raseljenih lica, pružanju pomoći i sprovođenju drugih mera koje mogu doprineti zbrinjavanju nastradalog i ugroženog stanovništva, izbeglica i raseljenih lica.
  5. pokreće, organizuje i sprovodi ili učestvuje u redovnim i vanrednim akcijama solidarnosti u Republici Srbiji za pomoć ugroženim licima i žrtvama prirodnih, ekoloških i drugih nesreća i oružanih sukoba i obezbeđuje, u skladu sa zakonom obuku ljudi, materijalna, finansijska i druga sredstva za te akcije.
  6. organizuje upoznavanje i upoznaje građane sa Ženevskim konvencijama i Dopunskim protokolima.
  7. obavlja i druge poslove koji proizlaze iz odredaba Ženevskih konvencija i Dopunskih protokola i drugih međunarodnim ugovorima preuzetih obaveza Republike Srbije koje se odnose na pružanje humanitarne pomoći.
  8. obavlja poslove službe traženja, radi prikupljanja i evidentiranja podataka o evakuisanim, izbeglim, raseljenim i nestalim licima usled ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu i radi traženja nestalih lica.
  9. osposobljava građane-pripadnike civilne zaštite na teritoriji Republike Srbije za pružanje prve pomoći u slučaju prirodnih, ekoloških i drugih nesreća, kao i oružanih sukoba.
  10. organizuje, obučava i priprema ekipe za prvu pomoć, higijensko - epidemiološku zaštitu, negu povređenih i obolelih, socijalni rad, psihološku pomoć stanovništvu i tehničku pomoć za izvršavanje zadataka u slučaju prirodnih, ekoloških i drugih nesreća kao i oružanih sukoba.
  11. učestvuje u zdravstvenom prosvećivanju stanovništva, obučavanju stanovništva u pružanju prve pomoći za slučaj ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu.
  12. populariše dobrovoljno davalaštvo krvi i, u saradnji sa službama i zdravstvenim ustanovama za transfuziju krvi, učestvuje u organizovanju akcija dobrovoljnog davanja krvi.

Program borbe protiv trgovine ljudima uredi

Crveni krst Srbije svoju ulogu u borbi protiv trgovine ljudima zasniva na misiji Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca koja određuje mandat nacionalnog društva da olakšava ljudsku patnju ma gde se ona pojavila. Aktivnosti Programa borbe protiv trgovine ljudima se sprovode u okviru članstva u Evropskoj mreži Nacionalnih društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca za borbu protiv trgovine ljudima.[3]

Opšti cilj Programa borbe protiv trgovine ljudima Crvenog krsta Srbije je smanjenje rizika od trgovine ljudima, odgovor na potrebe identifikovanih i potencijalnih žrtava i ublažavanje ljudske patnje izazvane ovom pojavom. Cilj se dostiže odgovorom mreže osposobljenih volontera Crvenog krsta da obuče pojedince i vršnjačke grupe da prepoznaju problem, njegove pojavne oblike i razviju sposobnost za odgovor i reagovanje u rizičnim situacijama. Takođe, Crveni krst Srbije sprovodi kontinuirane aktivnosti senzibilisanja i informisanja javnosti i pojedinaca koji se bave direktnim odgovorom na potrebe identifikovanih žrtava trgovine ljudima. Delovanje se ogleda i u obezbeđivanju prve i neposredne pomoći identifikovanim žrtvama u hrani, odeći i higijenskim sredstvima u skladu sa postojećim mogućnostima, kao i pomoći žrtvama u uspostavljanju veze sa nadležnim organizacijama da preduzmu potpunu i dugotrajnu brigu o žrtvama.[3]

Ciljne grupe Programa su:

  • žrtve trgovine ljudima koje su identifikovane i nalaze se u stanju socijalne potrebe;
  • potencijalne žrtve (marginalizovane i ranjive grupe koje mogu biti omladinci u školama, domovima za nezbrinutu decu, romskim naseljima, narodnim kuhinjama, kolektivnim centrima za izbegla i raseljena lica, migrante i azilante, omladina Crvenog krsta...);
  • profesionalci i studenti koji u svom radu ili budućem radu mogu doći u kontakt sa žrtvom trgovine ljudima (doktori i medicinsko osoblje, zaposleni u centru za socijalni rad, osoblje Crvenog krsta...);
  • volonteri Crvenog krsta- vršnjački edukatori koji sprovode aktivnosti Programa borbe protiv trgovine ljudima.[3]

U implementaciji Programa i sprovođenju aktivnosti, prema izveštajima, aktivno učestvuje 125 organizacija Crvenog krsta u gradovima i opštinama.[3]

Reference uredi

  1. ^ Red cross of Serbia Pristupljeno 17. 1. 2020.
  2. ^ Joksimović Hranislav M., Rad našeg Crvenog krsta u ratovima, u: V. Stanojević, Istorija srpskog vojnog saniteta = (L’histoire du service de santé de l’armée Serbe); Naše ratno sanitetsko iskustvo = (Notre expérience du service de santé pendant la guerre), Beograd 1992, str.830–846.
  3. ^ a b v g „Program borbe protiv trgovine ljudima”. Crveni krst Srbije. Pristupljeno 20. 10. 2017. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Црвени_крст_Србије&oldid=27365860”