Crvenjaci
Crvenjaci su opanci i deo srpske narodna nošnje, koji su se pravili od kože, koja se kiselila - štavila u toploj vodi sa jovovom i brezovom korom, od kojih je poprimala crvenu boju, po kojima su i ovi opanci dobili ime.
Poreklo uredi
Pod uticajem iz Bosne već od 1850. godine u Užicu su se počeli izrađivati crveni opanci, čija se upotreba i izrada širila odavede u okolna mesta užičkog okruga, kao i ostale delove zapadne Srbije. Užice je u to vreme bio poznati zanatski i trgovački centar.[1]
Način izrade uredi
Crvenjaci ili crveni opanci izrađivali su se od kože koja se štavila u toploj vodi sa jovovom i brezovom korom, od kojih je poprimala karakterističnu crvenu boju. Šivenje opanaka radilo se kožnom oputom. Vrh opanka pravio se uzan i kratak, dok je na gornjem delu premet od šire sečene opute, kroz koji su provlačena dva do četiri reda prepleta. Imali su i šire sečene kaiše kojima su se vezali za nogu. Koža se štavila samo površinski, pa su pri nošenju brzo habali, za razliku od opanaka đonaša, koji su se pravili od dobro prerađene kože. Kožu za izradu presnih opanaka seljaci su dobijali od „poseka”, odnosno zaklane stoke za zimu. U nekim delovima Srbije koža seljaci su kupovali osušenu kožu za izradu opanaka od mutavdžija.[2]
Reference uredi
- ^ Bjeladinović, Jasna (2011). Narodne nošnje Srba u XIX i XX veku, knj. 2,. Beograd: Etnografski muzej. str. 237. ISBN 978-86-7891-059-3.
- ^ Šobić, Jerina (1955). Opanci i opančarski zanat u Srbiji sa osvrtom na muzejske zbirke, u: Glasnik etnografskog muzeja u Beogradu, Knj. 18. https://etnografskimuzej.rs/wp-content/uploads/2014/01/Glasnik-Etnografskog-muzeja-u-Beogradu-knjiga-18-godina-1955.pdf: Etnografski muzej u Beogradu. str. 27.