Crkva Svetog Vasilija Ostroškog u Leposaviću
Crkva Svetog Vasilija Ostroškog u Leposaviću sagrađena po projektu arhitekte Ljubiše Folića spada među retka zdanja ...koja zbog svoje likovne poetike zaslužuje dostojniju afirmaciju, budući da pri- pada malom broju kultnih objekata Srpske pravoslavne crkve u kojima je na kreativan način uspostavljen odnos s njenim drevnim nasleđem.[1] Posebna specifićmost ovog sakralnog objekta je i ta što je izgrađen na, po mnogo čemu, jedinstvenom području – Kosovu i Metohiji, na kome su prošlost, sadašnjost i budućnost u raznolikoj koliziji.[1]
| Crkvi Svetog Vasilija Ostroškog | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Osnivanje | 2000. |
| Mesto | Leposavić |
Crkva je posvećena Svetogm Vasiliju Ostroškom Čudotvorcu, velikom svetitelju i prosvetitelju srpskog roda, čiju slavu crkvene i lokalne vlasti i meštani Leposavića i okoline, slave 12. maja.[2] U porti ove crkve izgrađem je spomenik 44. nasledniku Svetog Save, Njegovoj svetosti Pavlu.
Položaj
urediCrkvi Svetog Vasilija Ostroškog se nalazi na prostorno-arhitektonskoj celini celinu neposredno uz ulicu „Vojske Jugoslavije” u Leposaviću (alb. Leposaviq, Leposaviqi ili Leposaviç, Leposaviçi, ili Albanik, Albaniku) u severnom delu Kosova i Metohije, gradskom naselju i sedištu istoimene opštine u Srbiji, u kome je prema proceni iz 2011. godine živelo 3.702 stanovnika. Crkva koja je u sastavu Eparhije raško-prizrenske Srpske pravoslavne crkve, administrativno pripada Kosovskomitrovačkom upravnom okrugu.
Istorija
uredi
Gradnja crkva Svetog Vasilija Ostroškog u Leposaviću započela je poslednje godine 2 milenijuma a azavršena prve godine trećeg milenijuma (tačnije 2000. godine).
Prvi spomenik nekom od počivših patrijarha Srpske pravoslavne crkve otkriven na Kosovu i Metohiji, izgrađen je u porti Crkve Svetog Vasilija Ostroškog u Leposeviću 2015. godine i posvećen je Njegovoj svetosti patrijarhu srpskom Pavlu koji se upokojio 2009. godine i sahranjen je u manastiru Rakovica kod Beograda.[3]
Arhitektura
urediOno što crkvu u Leposaviću čini posebnom u odnosu na većinu sakralnih objekata Srpske pravoslavne crkve podignute skraja 20. i s početka 21. veka na području Srbije jeste u tome što je:[1]
| „ | ...u pojedinim njenim segmentima, preciznije u zvonicima, kao svojevrsnoj dominanti tog zdanja, primenjen minimalizam, tj. strukturalizam, sa isticanjem luka kao osnovnog (i jedinog) elementa od koga je sačinjen. Pomenuta vrednost leposavićkog hrama, međutim, prečesto nije prepoznata ili je usled različitih predrasuda zanemarena, neadekvatno ocenjena ili pak pogrešno protumačena. Neretko se moglo čuti da je reč o zdanju koje se upravo zbog svojih zvonika ne uklapa u opšteprihvaćene okvire, uz komentar da je „srpskom oku kupola najmilija“...Drukčije rečeno, koncept zvonika leposavićkog hrama je načinjen od jednog od osnovnih kodova sakralnog graditeljstva vizantijskog sveta i njegovog duhovnog kruga.[1] | ” |
Zahvaljujući autoru arhitekti Ljubiši Foliću nastao je hram koji pripada malom broju kultnih objekata Srpske pravoslavne crkve podignutih u poslednje vreme
| „ | u kojima je na kreativan način uspostavljen odnos s njenim drevnim nasleđem, na poseban način doprinoseći razvoju sakralne umetnosti hrišćanskog sveta.[1] | ” |
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ a b v g d đ Zoran M. Jovanović: Između krize kriterijuma i novih vizija u sakralnom geaditeljstvu Srpeske pravoslavne crkve na primeru crkve u Leposaviću arh. Folića, U: Kosovo i Metohija u civilizacijskim tokovima, (knj. 3: Istorija, Istorija umetnosti) Filozofski fakultet Univerziteta u Prištini, Kosovska Mitrovica 2010. UDK 726.54(497.115)”20”
- ^ „Leposavić: Slava crkve Svetog Vasilija Ostroškog Čudotvorca | Srpska Pravoslavna Crkva [Zvanični sajt]”. www.spc.rs. Arhivirano iz originala 05. 07. 2020. g. Pristupljeno 5. 7. 2020.
- ^ Srpska, Radio Televizija Republike Srpske,. „Leposavić: Otkriven spomenik blaženopočivšem patrijarhu Pavlu”. DRUŠTVO - RTRS. Pristupljeno 5. 7. 2020.
Literatura
uredi- Folić, Ljubiša, Analiza arhitektonske forme, Beograd, 2005.
- Folić Radomir, Kurtović-Folić Nađa, „Konstrukcije zidanih lukova, svodova i kupola – pouke prošlosti“, u: Tradicija i savremeno srpsko crkveno graditeljstvo (ur. B. Stojkov, Z. Manević), Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije, Beograd, 1995 (Posebna izdanja / Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije; br. 24), 141–179.
- Oštrić, I., „Od kriznih ishodišta do krize identiteta“, u: Novija sakralna umjetnost, katalog izložbe u galeriji „Klovićevi dvori“, Zagreb, 2006, 9–16.
- Jovanović, Miodrag, Srpsko crkveno slikarstvo i graditeljstvo novijeg doba, Beograd, 2007.
- Janakova, M., Autori, dela, metodi u srpskoj arhitekturi na prelomu vekova (2006), katalog navedene izložbe na CD-u
Spoljašnje veze
uredi
Mediji vezani za članak Crkva Svetog Vasilija Ostroškog u Leposaviću na Vikimedijinoj ostavi