Црна топола
Crna topola (lat. Populus nigra) vrsta je topole koja pripada familiji vrba (lat. Salicaceae) i podklasi Dilleniidae.[1]
| Crna topola | |
|---|---|
| |
| Crne topole u Poljskoj | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Sekcija: | |
| Vrsta: | P. nigra
|
| Binomno ime | |
| Populus nigra | |
| |
| Rasprostranjenost vrste | |
Opis uredi
Crna topola je dvodomo listopadno drvo, srednje veličine. Dostiže visinu 20-35 metara, retko 40. Stablo u prečniku dostiže debljinu od 1,5 metar, ali može biti i šire, do 3 metra. Prepoznaje se po ispucaloj kori, koja ima karakterističnu pepeljastosivu boju. Retko se sreće manje-više glatka kora. Stablo na vrhu obrazuje široku, veoma razgranatu krošnju. Ona retko može imati piramidalan izgled. Na golim i sjajnim granama se uočavaju krupne lenticele. Pupoljci su sa smolastom prevlakom, kupasto zašiljeni.[2][3]
Listovi su pojedinačni, obodom celi, trouglastog ili rombičnog oblika i na vrhu zašiljeni. Pri osnovi su klinasto prošireni. Sa lica (abaksijalne strane) su sjajno zelene boje. Listovi se nalaze na lisnim drškama, koje mogu biti i do 7cm dugački. Raspored listova je naizmeničan (spiralan). Listovi dok su mladi imaju blago crvenkasu nijansu.[3][2]
Biljka je dvodoma. Muški i ženski cvetovi se obrazuju na različitim individuama. Crna topola se oprašuje vetrom (anemofilno). Zbog toga formira sitne, neugledne cvetove, koji su grupisani u cvasti rese. Period cvetanja je od marta do maja. Muški cvetovi grade cvast resu, u kojoj svaki cvet ima do 35 prašnika. Za crnu topolu su karakteristične antere prašnika, koje su izrazito crvene boje. Cvast dostiže dužinu do 7,5cm. Ženske rese su kraće od muških, obično duge 4-5cm. Tučak formira žigove koji su povijeni unazad i žute boje. Plodnik se sastoji od dva oplodna listića (karpele).[2]
Kao plod se javlja čaura sa mnogo semenih zametaka. Čaura je jajastog ili eliptičnog oblika i zelenosmeđe je boje. Semena se, nakon što izađu iz čaure, raznose vetrom (anemohorija). Na semenima se obrazuje veliki broj dugih, tankih dlačica, koje olakšavaju njihovo raznošenje vetrom. Period plodonošenja je maj mesec i tada je često da se semena nalaze u vazduhu u velikom broju. Crna topola ima veliki alergeni potencijal.[3]
Rasprostranjenost i ekologija uredi
Crna topola se javlja u Evropi, jugozapadnoj i centralnoj Aziji i severozapadnoj Africi. To je jedna od najčešćih vrsta topole kod nas. Često se nalazi zajedno sa belom topolom (lat. Populus alba) i belom vrbom (lat. Salix alba), koje takođe pripadaju familiji vrba. Pored toga, može se naći i u šumama hrasta i graba. Obično raste u nižim predelima, na vlažnom zemljištu. Česta je u ritskim šumama. Raste u srednjoj, istočnoj i zapadnoj Evropi, zapadnom Sibiru i u zapadnoj i centralnoj Aziji. U Srbiji je veoma rasprostranjena.[2][3]
.jpg)
Reference uredi
- ^ Tatić, Budislav; Blečić, Vilotije (2002). Sistematika i filogenija viših biljaka. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- ^ a b v g Josifović, Mladen (1972). Flora Srbije. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti. str. 417.
- ^ a b v g Igić, Ružica (2012). Alergijske biljke. Novi Sad: Prirodno-matematički fakultet, Departman za biologiju i ekologiju. str. 104.
Literatura uredi
- Rushforth, K. (1999). Trees of Britain and Europe. Collins. ISBN 978-0-00-220013-4.
- Josifović, Mladen (1972). Flora Srbije. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti.
- Tatić, Budislav; Blečić, Vilotije (2002). Sisitematika i filogenija viših biljaka. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- Igić, Ružica (2012). Alergijske biljke. Novi Sad: Prirodno-matematički fakultet, Departman za biologiju i ekologiju.
Spoljašnje veze uredi
