Википедија

Crteži doline Valkamonika

Valkamonika (ili Val Kamonika) dolina je u nižem delu alpskog dela Lombardije, u okrugu Breša u severnoj Italiji. To je zapravo gornja dolina reke Oljo, uzvodno od jezera Izeo.

Crteži na stenama Valkamonike
Svetska baština Uneska
Mesto Italija
Koordinate46° 01′ 26″ S; 10° 21′ 00″ I / 46.0239° S; 10.35° I / 46.0239; 10.35
Uključuje
  • Cemmo National Archaeological Park
  • Parco Nazionale delle Incisioni Rupestri di Capo di Ponte/ Riserva Naturale delle Incisioni Rupestri di Ceto, Cimbergo e Paspardo
  • Parco archeologico comunale di Seradina-Bedolina
  • Parco archeologico comunale di Sonico
  • Parco comunale archeologico e minerario di Sellero
  • Parco comunale delle incisioni rupestri di Luine Edit this on Wikidata
KriterijumiKulturno dobro: iii, vi
Referenca94
Upis1979 (-1976. sednica)
Ugroženostne
Valkamonika na karti Italije
Valkamonika
Valkamonika
Dolina Valkamonika na karti Italije
Karta doline Valkamonika za arheološkim lokalitetima

U njoj se nalazi najveći kompleks praistorijskih crteža na stenama u Evropi, s oko 300.000 petroglifa koje su nacrtali pripadnici plemena Kamuni na stotinama stena, a datiraju od mlađeg paleolita (oko 6000. p. n. e.) pa sve do 19. veka.[1] Ove figure povezane s poljoprivredom, navigacijom, ratovanjem i vračanjem predstavljaju izvanrednu slikovni dokumentaciju praistorijskih običaja i svesti. Sistemsko tumačenje, tipološka klasifikacija i hronologija proučavanja praistorije, sociologije i etnologije. Zbog toga su 1979. godine crteži uvršteni na UNESKO-v spisak Svetske baštine u Evropi kao prva Svetska baština u Italiji.[2]

Istorija uredi

U području doline Kamonika prepoznato je nekoliko razdoblja nastanka petroglifa koja odgovaraju evoluciji kamunijskog društva:

  • Mlađi paleolit (od oko 8000. p. n. e.) — prizori lova i rane kulture;
  • Neolit (4000—3000. p. n. e.), pred kraj ledenog doba — prvi verski prizori, figure ljudi postaju obavezne i javljaju se prikazi svakodnevnice, vrhunac umetnosti Kamunija;
  • Eneolit (3000—2000. p. n. e.) —kvalitetniji narativni prizori s detaljnim prikazima ljudi i seoskog života te važnih ženskih inicijacijskih rituala;
  • Vreme mešanja kulture (od oko 1000. p. n. e.) — prizori bitaka, koliba, kola, žetvi i oružja. Od tada slabi praksa stvaranja petroglifa.

Od 6. veka p. n. e. do 476. godine ovu dolinu su kontrolisali Kelti, a potom Rimljani koji su ostavili rudnike čelika s radionicama. Nakon čestih upada varvara, kulturu Kamunija osvajaju Germani Heruti, a potom Ostrogoti koji su je gotovo potpuno uništili 542. godine. Od 568. do 774. godine njima vladaju Langobardi, a potom Franci koji podstiču Benediktince da u dolinu izgrade manastire i crkve. Negde oko 1000. godine ponovo se javlja potreba za osamostaljenju i samoupravom, te se stvaraju samostalne zajednice, tzv. vicini (le vicinie). One 1164. godine carskom dozvolom postaju opštine (komune), a od 1428. godine pripadaju Mletačkoj republici, te se zbog nje od tada spore Venecija i Milansko Vojvodstvo.

Zahvaljujući uspešnim manastirima koji su podsticali rudarstvo, stočarstvo i proizvodnju vune, dolina je bila privredno jako uspešna. Kada je 1769. godine Breša pala u ruke Francuske, dolina je nazvana Cantone della Montagna i podeljena je na sedam župa. Tokom Napoleonove vladavine propadale su poljoprivreda i stočarstvo. Austrija je dolinu pripojila svojoj regiji Serđo 1815. godine, kada je započela strašna glad i dolinu poharala kuga koja je potrajala do 1818. godine kada je osnovana Kraljevina Italija, 52 opštine doline Valkamonika su pripale oblastima: Breno, Edolo i Pisagone.

Najpoznatije crteže je otkrio Valter Leng, geograf iz Breše, 1909. godine na dve stene Pian delle Greppe u blizini Kapo di Ponte. Od 1950ih, prikazi s površine hiljadu stena su kategorisani u velikom projektu ”Prevod i klasifikacije“ koji još uvek traje.[3]

Parkovi uredi

Svetska baština, UNESKO-va lokacija n° 94

Broj Originalno ime (link sa galerijom slika) Opština Koordinate Petroglifi
1. Parco nazionale delle incisioni rupestri di Naquane Kapo di Ponte 46° 01′ 32″ N 10° 20′ 57″ E / 46.02556° S; 10.34917° I / 46.02556; 10.34917
2. Parco archeologico nazionale dei Massi di Cemmo Kapo di Ponte 46° 01′ 52″ N 10° 20′ 20″ E / 46.03111° S; 10.33889° I / 46.03111; 10.33889
3. Parco archeologico comunale di Seradina-Bedolina Kapo di Ponte 46° 02′ 00″ N 10° 20′ 29″ E / 46.03333° S; 10.34139° I / 46.03333; 10.34139
4. Parco archeologico di Asinino-Anvòia Osimo 45° 57′ 19″ N 10° 14′ 47″ E / 45.95528° S; 10.24639° I / 45.95528; 10.24639
5. Parco comunale delle incisioni rupestri di Luine Darfo Boario Terme 45° 53′ 20″ N 10° 10′ 46″ E / 45.88889° S; 10.17944° I / 45.88889; 10.17944
6. Parco comunale archeologico e minerario di Sellero Selero 46° 03′ 26″ N 10° 20′ 29″ E / 46.05722° S; 10.34139° I / 46.05722; 10.34139
7. Parco archeologico comunale di Sonico Soniko 46° 10′ 7″ N 10° 21′ 20″ E / 46.16861° S; 10.35556° I / 46.16861; 10.35556
8. Riserva naturale Incisioni rupestri di Ceto, Cimbergo e Paspardo Četo (Nadro)
Čimbergo
Paspardo 		46° 01′ 6″ N 10° 21′ 10″ E / 46.01833° S; 10.35278° I / 46.01833; 10.35278

Reference uredi

  1. ^ Archeocamuni, 13. januar 2009.
  2. ^ Crteži na stenama Valkamonike na zvaničnoj stranici UNESKO-a
  3. ^ „Il ciclo istoriativo camuno” [Restoration cycle] (na jeziku: Italian). Archeocamuni.it. Pristupljeno 10. 09. 2009. 

Spoljašnje veze uredi

 
Crteži doline Valkamonika na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Цртежи_долине_Валкамоника&oldid=27048471”