Šarlota od Meklenburg-Štrelica
Sofija Šarlota od Meklenburg-Štrelica (Mirov, 19. maj 1744 — Kju, 17. novembar 1818) bila je supruga Džordža III, kraljica Velike Britanije i Irske (1761-1818) i kraljica Hanovera (1814-1818).[1] Bila je kćerka princa Karla Ludviga Fridriha od Meklenburg-Štrelica i princeze Elizabete Albertine od Saksen-Hildburghauzena. Bila je britanska kraljica sa najdužim stažom, koja je vladala 57 godina i 70 dana.
| Šarlota od Meklenburg-Štrelica | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 19. maj 1744. |
| Mesto rođenja | Mirov, |
| Datum smrti | 17. novembar 1818. (74 god.) |
| Mesto smrti | Kju, |
| Porodica | |
| Supružnik | Džordž III |
| Potomstvo | Džordž IV, Frederick, Duke of York and Albany, Vilijam IV, Charlotte, Princess Royal, Edward Augustus, Duke of Kent and Strathearn, Augusta Sophia of the United Kingdom, Elizabeth of the United Kingdom, Ernst Avgust, kralj Hanovera, Augustus Frederick, Duke of Sussex, Adolf, vojvoda od Kembridža, Mary, Duchess of Gloucester and Edinburgh, Sophia of the United Kingdom, Octavius of Great Britain, Alfred of Great Britain, Amelia of the United Kingdom |
| Roditelji | Karl Ludvig Fridrih od Meklenburga Elizabeta Albertina od Saks-Hildburghauzena |
| Dinastija | Hanover |
Šarlot je bila pokrovitelj umetnosti i botaničarka, a održavala je blizak odnos sa francuskom kraljicom Marijom Antoanetom.
Detinjstvo i život uredi
Sofija Šarlot je rođena 19. maja 1744. godine i bila je najmlađa ćerka vojvode Čarlsa Luja Fridriha, princa od Mirova i njegove supruge princeze Elizabete Albertine od Saksa.[2]
Meklenburg-Štrelic je bilo malo severnonemačko vojvodstvo u tadašnjem Svetom rimskom carstvu. Nije imala neko formalnije obrazovanje, već je imala samo osrednje obrazovanje iz botanike, istorije i jezika, već je bila fokusirana na upravljanje domaćinstvom i religijom. Tek nakon što je njen brat Adolf Fridrih nasledio vojvodski presto 1752. godine stekla je iskustvo u kneževskim dužnostima i dvorskom životu.
Brak uredi
Kada je Džordž III nasledio tron Velike Britanije nakon smrti svog dede Džordža II imao je 22 godine i bio je neoženjen. Tad su njegova majka, princeza Avgusta i njegovi savetnici krenuli da razmatraju opcije za njegovu ženu. Sedamnaestogodišnja princeza Šarlot im je privukla pažnju kao potencijalna buduća supruga delom i zbog toga što je odrasla u malom, beznačajnom severnonemačkoj vojvodstvu i verovatno ne bi imala ni iskustva, a ni interesovanja za politiku i političke igre.
Kralj je u julu 1761. godine, kako je procedura nalagala, saopštio svom Savetu svoju nameru da se venča princezom, nakon čega je pratnja, predvođena grofom Harkortom otputovala u Nemačku kako bi doveli princezu Šarlot u Englesku. 15. avgusta, dan nakon dolaska zvanične posete u Štrelic pratnju je primio Šarlotin brat, vojvoda Adolf, a bračni ugovor su potpisali on sa jedne strane i grof Harkort sa druge. Nakon toga su usledila tri dana javnih proslava, da bi posle ceremonija Šarlot sa pratnjom krenula u Britaniju. 8. septembra je pratnja stigla u palatu Sv. Džejms u Londonu gde su pratnju sačekali kralj i njegova porodica, što je bio prvi susret mlade i mladoženje. Tad joj je Džordž poklonio dijamantski prsten sa ispisanim datumom.[3]
Iste večeri se Šarlota udala za kralja Džordža III. Ceremoniju venčanja u Kraljevskoj kapeli palate Sv. Džejms je obavio nadbiskup kenterberijski Tomas Seker. Krunisanje kraljevskog para je održano u Vestminsterskoj opatiji dve nedelje kasnije, 22. septembra.[4]
Na dan venčanja Šarlot nije govorila engleski koji je kasnije naučila i govorila ga sa jakim nemačkim akcentom.
Manje od godinu dana nakon venčanja kraljica je 12. avgusta 1762. godine rodila svoje prvo dete, Džordža IV, princa od Velsa, a kraljevski par je imao ukupno 15 deteta, devet sinova i šest ćerki.[2]
Palata Sv. Džejms je funkcionisala kao zvanična rezidencija kraljevskog para, iako je kralj ubrzo posle venčanja kupio obližnje imanje, Bakingamsku palatu,[5] gde su se i preselili godinu dana kasnije.
Kralj je uživao u jahanju, lovu i ostalim aktivnostima na imanju gde je znatno više boravio nego u zvaničnoj rezidenciji, jer je favorizovao neformalni i opušteni kućni život bez strogog protokola karakterističnog za englesku aristokratiju u to vreme.[3]
Šarlot je preko kralja imala izvesnog uticaja na neka politička pitanja, iako nije bila previše zainteresovana za to. Zainteresovala se jedino za rat za bavarsko nasleđe 1778. godine i verovatno je zahvaljujući njenim naporima kralj podržao britansku intervenciju u sukobu između Jozefa II i Karla Teodora.[6]
Kada je kralj 1765. godine imao prvi napad koji je bio bolestica kasnije mentalne bolesti Šarlotina svekrva i lord Bjut nisu upoznali Šarlot sa time, pa ona nije ni bila svesna te situacije. Kraljeva kasnija fizička i psihička bolest, za koju se danas veruje da je bila porfirija[7] je 1788. godine uplašila kraljicu. Tad je insistirala da joj se dodeli spostvena spavaća soba. Ona je kasnije htela da ostane uz njega, ali su ona i njene ćerke odvedene u palatu Kju. Redovnu su ga posećivale, ali su posete umele i da budu neprijatne, jer je kralj imao tendenciju da ih zagrli i odbija da ih pusti.
Tokom 1788. godine je došlo do sukoba između kraljice i njenog sina, princa od Velsa jer je Šarlot sumnjala da je njen sin planirao da izdejstvuje da se kralj proglasi ludim uz pomoć doktora Vorena i da on preuzme regenstvo. Sa druge strane ljudi naklonjeni princu su sumnjičili kraljicu Šarlotu da planira da uz pomoć doktora Vorena planira da kralja proglasi zdravim kako bi mogao da nju postavi kao regenta ako se ponovo razboli, a zatim da ga proglase ludim kako bi ona preuzela regenstvo.
1789. godine, princ od Velsa je zvanično proglašen regentom ako kralj ostane trajno bolestan, ali je takođe sam kralj, njegov dvor, kao i ostalu maloletnu decu država stavila pod starateljstvo kraljice. Odnosi između Šarlot i njenog sina princa od Velsa su imali za posledicu ozbiljnu neslogu među njima, a pravi skandal je izazvala situacija kada je ona odbila da ga pozove na koncert organizovan povodom proslave oporavka kralja. Odnose su, na njenu inicijativu izgladili u martu 1791. godine.
Kako je kralj postepeno postajao trajno mentalno bolestan, kraljičina ličnost se promenila, razvila je užasnu narav, potonula u depresiju i više nije uživala da se pojavljuje u javnosti, čak ni na muzičkim koncertima koje je toliko volela, a njeni odnosi sa odraslom decom postali su zategnuti.
od 1804. godine kako je kralj sve više i više obolevao kraljica je spavala u zasebnoj sobi i zasebno imala obroke i izbegavala je da ga viđa samog.
Razonodu je nalazila u botanici, koju je izučavala u mladosti i sređivanju Kju gardena u sklopu rezidencije, a kolekciju bašte je obogaćivala zahvaljujući istraživačima kao što su Džejms Kuk i Džozef Benks, koji su kući neprestano donosili nove sorte i vrste biljaka.
Kraljica Šarlot je zaslužna i za uvođenje božićne jelke u Britaniju i njene kolonije. U početku je Šarlot ukrasila jednu granu, uobičajenu božićnu tradiciju u njenom rodnom Štrelicu, kako bi proslavila Božić sa članovima kraljevske porodice. 1800. godine je Šarlota postavila prvu poznatu božićnu jelku u Vindzorskoj rezidenciji i priredila veliku božićnu zabavu za decu svih porodica u Vinzdoru, a drvo je ukrasila šljokicama, staklom, slatkišima, voćem i igračkama, a svako dete je dobilo deo slatkiša sa drveta i igračku. Tako je praksa kićenja drveta postala popularna među ljudima britanskog plemstva, što se kasnije proširilo i na kolonije.
1809. godine kraljica je osnovala i prva sirotišta u Engleskoj i postala pokrovitelj Opšte bolnice, bolnice za buduće majke koja danas nosi naziv bolnica kraljice Šarlot i Čelsija. Takođe se dosta zalagala za obrazovanje žena, što u to vreme nije bilo uobičajeno.
Nakon početka kraljevog trajnog ludila 1811. godine on je stavljen pod starateljstvo svoje žene u skladu sa propisima i ostala je njegova podrška iako ga nije stalno posećivala. Njen sin, princ od Velsa ije imao kraljevsku vlast, a Šarlot je nastavila da obavlja ulogu prve dame.
Smrt uredi
Kraljica je umrla 17. novembra 1818. godine, u porodičnom odmorištu, palati Kju u prisustvu svog najstarijeg sina koji ju je držao za ruku dok je sedela u fotelji. Sahranjena je u kapeli Sv. Đorđa u zamku Vinzdor.[8]
Dan pre smrti kraljica je izdiktirala svoj testament sekretaru svog muža, ser Herbertu Tejloru, postavljajući njega i lorda Ardena za izvršioce. U trenutku njene smrti njena lična imovina, koju su većinom činili njeni dragulji je procenjena na 140.000 funti, što je u 2019. godini bio ekvivalent iznosu od 10 miliona funti.
Kraljica je testamentom zaveštala dragulje svom mužu, osim u slučaju da se on ne oporavi, onda bi pripali kući Hanover. Ostali dragulji i ostala nepokretna imovina bi trebalo da budu ravnomerno raspoređeni ćerkama.
Njen muž Džordž III je umro 14 meseci kasnije, a usled svoje ludosti nije ikada saznao za smrt svoje žene.
Porodično stablo uredi
| 16. Johann VII, Duke of Mecklenburg-Schwerin | ||||||||||||||||
| 8. Adolf Frederick I, Duke of Mecklenburg-Schwerin | ||||||||||||||||
| 17. Princess Sophie of Holstein-Gottorp | ||||||||||||||||
| 4. Adolphus Frederick II, Duke of Mecklenburg-Strelitz | ||||||||||||||||
| 18. Julius Ernest, Duke of Brunswick-Dannenberg | ||||||||||||||||
| 9. Maria Katharina of Brunswick-Dannenberg | ||||||||||||||||
| 19. Countess Marie of East Frisia | ||||||||||||||||
| 2. Karl Ludvig Fridrih od Meklenburga | ||||||||||||||||
| 20. Anton Günther I, Count of Schwarzburg-Sondershausen | ||||||||||||||||
| 10. Christian William I, Prince of Schwarzburg-Sondershausen | ||||||||||||||||
| 21. Countess Palatine Marie Magdalene of Birkenfeld | ||||||||||||||||
| 5. Princess Christiane of Schwarzburg-Sondershausen | ||||||||||||||||
| 22. Count Albert Frederick of Barby-Muhlingen | ||||||||||||||||
| 11. Countess Antoine Sybille of Barby-Muhlingen | ||||||||||||||||
| 23. Countess Sophie Ursula of Oldenburg | ||||||||||||||||
| 1. Šarlota od Meklenburg-Štrelica | ||||||||||||||||
| 24. Ernest I, Duke of Saxe-Gotha and Altenburg | ||||||||||||||||
| 12. Ernest, Duke of Saxe-Hildburghausen | ||||||||||||||||
| 25. Elisabeth Sophie of Saxe-Altenburg | ||||||||||||||||
| 6. Ernest Frederick I, Duke of Saxe-Hildburghausen | ||||||||||||||||
| 26. Georg Friedrich of Waldeck | ||||||||||||||||
| 13. Countess Sophie of Waldeck | ||||||||||||||||
| 27. Countess Elisabeth Charlotte of Nassau-Siegen | ||||||||||||||||
| 3. Elizabeta Albertina od Saks-Hildburghauzena | ||||||||||||||||
| 28. George Albert I, Count of Erbach | ||||||||||||||||
| 14. George Louis I, Count of Erbach-Erbach | ||||||||||||||||
| 29. Countess Elisabeth Dorothea of Hohenlohe-Waldenburg-Schillingsfürst | ||||||||||||||||
| 7. Countess Sophia Albertine of Erbach-Erbach | ||||||||||||||||
| 30. Philip Dietrich, Count of Waldeck-Eisenberg | ||||||||||||||||
| 15. Countess Amelie Katherine of Waldeck-Eisenberg | ||||||||||||||||
| 31. Countess Maria Magdalena of Nassau-Siegen | ||||||||||||||||
