Разговор:Његошево (Бачка Топола)/Архива 1

Архива 1

Архива 2

Први поднаслов

3.1. Geomorfološke prilike i zemljište Atar naselja obuhvata lesnu zaravan, prostor nekadašnje pustare Teviškeš. Viši nivo zaravni sa nadmorskim visinama između 106 i 108 m ima slabo izraženu reljefnu energiju. Severno od naselja su prostrana plitka ulegnuća veoma nepravilnog oblika, dok se južno javljaju male predolice kružnog oblika u velikoj gustini. Istočno od naselja, na udaljenosti oko 1000-1500 m, jedna je lesna dolina, narod je naziva Sporednom dolinom, a po položaju mogla bi se nazvati Kinčtar, kod kote 107 m. usmerena je u pravcu jugoistok u dužini od oko 5 km, zatim se naglo okreće prema istoku u dužini od oko jednog kilometra, pa se spaja sa nižim nivoom zaravni. Dolina je skoro pravolinijska i široka je oko 100-150 m. Pedogenetski sastav zemljišta nastao je pod uticajem više faktora: geološkog sastava, vegetacije, mikroorganizama, živog sveta, klimatoloških, hidroloških i antropogenih faktora. Matični supstrat opštine B. Topola čini les i aluvijalne tvorevine. U zavisnosti od ovoga zemljište se deli na dva osnovna podtipa: inicijalno zemljište na lesu i inicijalno zemljište na aluvijalnim tvorevinama. Zemljište Njegoševa je veoma plodno-černozem sa znacima oglejavanja u lesu, tzv. Livadska crnica. Ovo zemljište pripada grupi interzonalnih hidrogenih tipova zemljišta. Formiralo se pod uticajem podzemnih voda na matičnomsupstratu (lesu) i tom prilikom dolazilo je do oglinjavanja lesa u vidu manjih ili većih plavičasto-zelenkastih fleka i riđocrvenkastih flekica. Na teritoriji opštine B. Topola na oko 700 m dubine nalaze se gnajsevi, kod Tomislavaca sun a 1 300 m, tu se nalaze i drobinski škriljci, na oko 600 m. Reljef je na čitavoj teritoriji opštine veoma raščlanjen.

3.2. Klimatske odlike

Temperatura vazduha Srednja godišnja temperatura u opštini B.Topola je 10,8 ºC, jul je najtopliji mesec sa 21,2 ºC. Najniža zimska temperatura se javlja u januaru ( -2,5 ºC), a ti uticaji niskih temperatura u ovom mesecu mogu se tražiti u uticaju geografske širine i u prodoru hladnih vazdušnih masa sa severa i istoka. Razlika između najhladnijeg i najtoplijeg meseca je 23,7 ºC. Analizom godišnjeg toka, kretanje temperature može se zaključiti da temperature od februara do jula postepeno rastu (u proseku 3,5 ºC mesečno). Od jula do septembra temperatura je ujednačena oko 20,6 ºC. Od septembra temperature opada sve do januara. Vetrovi Vetrovi na teritoriji Njegoševa najčešće dolaze iz pravca severozapada. Ovi vetrovi duvaju u toploj polovini godine. Na drugom mestu su vetrovi iz pravca jugoistoka sa čestinom 205,9 ‰, oni duvaju u zimskoj polovini godine, i najsnažniji je sa prosečnom brzinom preko 4 m/s. Tu još duvaju jugozapadni u leto, zatim severoistočni. Ostali su južni, zapadni, severni i istočni. Vetar je posebno koristan za oprašivanje i povećava isparavanje, a štetan zimi jer nosi štete usevima. Vlažnost vazduha Relativna vlažnost vazduha iznosi 78,3 %, a u proseku se kreće od 71,0 %-88,0 %. Godišnji tok relativne vlažnosti je u obrnutom odnosu prema toku temperature. Tokom zimskog dela godine vlažnost je veća, a tokom letnjeg dela godine ona je manja. Najveća relativna vlažnost je u decembru i januaru, a najmanja u julu, junu i maju. Oblačnost Za poljoprivrednu proizvodnju oblačnost je naročito značajna u prolećnim i jesenjim noćima, tada štiti zemljište od preterane radijacije. Prosečna oblačnot u Njegoševu iznosi 5,6 desetina. Najveća je u decembru 7,8/10, januaru 7/10 i novembru 6,8/10, a najmanja u avgustu 3,3/10 i septembru 4,3/10. Padavine Godišnja visina padavina u čitavoj opštini iznosi 592 mm, a najmanje je u martu i oktobru (31-32 mm). Leti se izlučuje najviše (190 mm ili 32%), tokom zime 142 mm ili 24 %, a najmanje u proleće i jesen (130 mm ili 22%). Za poljoprivredu je od velikog značaja za biljke, posebno u vegetacionom periodu. Kiša je uglavnom u vidu sipeće kiše i pljuskova. Dugotrajne kiše krajem maja i početkom juna dovode do poleganja pšenice i ječma, dok julske otežavaju žetvu, u zimskim mesecima padavine se javljaju u vidu snega. Prvi sneg se obično javlja početkom novembra, a poslednji u prvoj polovini marta. Prosečan broj dana sa snegom je 28. Najsnegovitiji je januar što štiti pšenicu.

3.3. Hidrografija

Na teritoriji sela nema površinskih tokova. Arteška izdan je na oko 14-15 m. Do početka Drugog svetskog rata u selu su bila 3 arteška bunara.

3.4. Biljni i životinjski svet Od biljnog sveta preovlađuiju kulturne biljke i žitarice, industrijsko bilje, povrće, voće, vinogradi…Gaje se kukuruz, pšenica, suncokret, šećerna repa, raž, ječam, soja. Od livadsko-pašnjačke zajednice najvažnije vrste su hajdučka trava, mlečika, zubača, lucerka. Životinjski svet je bogat dlakavom divljači: srna, zec, lisica, fazan, jarebice, prepelice. Od sitnih sisara: kućni pacov, poljski i kućni miš, hrčak, tvor, krtica, ježevi. Od ptica su zastupljene kukavice, ćuk-sova, detlić, čvorak, crna vrana, seoska lasta. Vodozemce predstavlja zelena žaba, insekte: krompirova zlatica, pčela, mravi, obični komarci, domaća muva, pauk krstaš. 4.1. Istorijat naselja Početak stvaranja ovog sela bio je dosta buran, 1924. godine u jesen, a proces naseljavanja i kolonizacije završio se krajem 1928. godine. Prvi kolonisti koji su došli u jesen 1924. godine živeli su u Molu ili na salašima Policera, a takvih porodica bilo je 14, većinom Optanti iz Mađarske i Rumunije. U to vreme tamo nije bilo ni jedne jedine kuće, niti je bila izvršena podela zemlje na placeve. To je tada bila utrina pod nazivom “Velika molska Jaroš”, a pripadala je opštini Mol. Zato i naselje do 1933. godine nosi naziv Velika Jaroš, a od te godine Njegoševo. Prva kuća napravljena je 1925. godine i bila je privremena brvnara koju je podigao Rade Škorić. Podela placeva obavljena je 1926.godine kada je podignuta i prva kuća od naboja, vlasnik je bio Vlado Podinić, kada počinje i glavno naseljvanje, koje ce biti masovno u toku 1927. i 1928, god. kada selo dobija i glavne konture proces daljeg razvoja sela od 1928. god. pa dalje tekao je dosta usporenim tempom. U prvom redu zbog, u to vreme dosta loše lokacije mesta bez druma, telefona, radija, udaljenosti od opstine Mol i dr. U toku 1933. god. osnovan je Fudbalski klub pod imenom “Čelik”, u toku 1936. god. podiže se Sokolski dom i formira se Sokolska četa kroz koju neguju i sprovode ideje toga vremena. Iste godine u selu se uz pomoć svih građana podiže nova skola i selo dobija prvog učitelja Milana Stančića. Koji kao iskusni komunista doprinosi naglom razvoju sela. Njegov rast se ogleda kroz sve vidove aktivnosti, sporta, čitaonica, razne priredbe, recitacije i dr. Osnivač je čitaonice koja se zvala “Kultirni preporod vojvođanskih naselja”, čije je sedište bilo u Novom Žedniku. 1939. god. podignut je zdravstveni dom kao jedini te vrste u kolonističkim mestima sa ambulantom, u to vreme komfornim stanom sa kupatilom i javnim tuševima za potrebe stanovnika. Okupacijom Jugoslavije u vreme Drugog svetskog rata, neprijateljska vojska upada u naše mesto 3. maja 1941. god. isteruje sve stanovnike i sprovodi u logor u Stari Bečej. Posle mesec dana boravka u logoru svi su prebačeni u Suboticu u tzv. Drugu kasarnu, gde su ostali našto manje od mesec dana. Odatle je određeni broj prebačen u stari deo Mađarske, u Nađkanjižu i Šarvar. Zbog epidemija i bolesti za 4 godine izvestan br. logoraša umire. U toku avgusta i septembra 1941. god. ostali deo stanovnika prebačen je u Srbiju pod nazivom Izbeglice. Većina je smeštena i raspoređena u sela u okolini Požarevca, Velikog Gradišta i Negotina. Prvi povratnici stižu u selo u oktobru 1941. god. i odmah organizuju sve snage da se što više zemlje obradi i obere kukuruz. Takođe ponovo dolazi do solidarnosti između Srba i Mađara sa okolnih salaša, koji su pritekli u pomoć sa svojim zapregama, da se što više uradi. U selo se doselilo 15 porodica Mađarske nacionalnosti sa tendencijom daljeg doseljavanja. U jesen 1991. god. u naše mesto stiglo je preko 490 izbeglica iz Istočne Slavonije, koji su se krajem 1992. god vratili. U aprilu 1992. god. dolaze nova raseljena lica iz Bosne i Hercegovine, a krajem avgusta 1995. god. iz Krajine je stiglo preko 100 lica. Danas u selu ima oko 100 raseljenih lica, svi su oni na određeni način bili smetšeni i zbrinuti. .2. Morfologija naselja Njegoševo je naselje panonskog tipa, sa planiranom, pravilnom uličnom mrežom. Ulice se seku pod pravim uglom i zatvaraju ulične blokove pravougaonog oblika veličine 250x150 m. Gruntovi su prostrani i nejednake veličine. U svim ulicama ima još neizgrađenih površina. U naselju ima ukupno 9 ulica - 4 paralelne sa asfaltnim putem B.Topola-Bečej, i 4 koje seku ove ulice. Naselje ima skoro kvadratni oblik seoske kuće su građene od tvrdog materijala i u većini su trodelne. Na oko pola kilometra jugozapadno od naselja počinje niz od oko 20 salaša zvani Seke-sor, koji se pruža duž zemljanog puta, a iza njih se šire obradive površine.

Karta 2 - Plan Njegoševa (razmer 1: 200 000 000) (izvor: www.google.com)

4.3. Privreda Naselje je uglavnom agrarno. Veći deo obradive površine je u privatnom vlasništvu. Socijalisticki sektor je zastupljen zemljiradničkom zadrugom. Prva organizovana institucija u selu bila je Agrarna zajednica koja je osnovana sa ciljem da snabdeva ljude potrebnim materijalom za izgradnju kuća. Prva Zemljoradnička zadruga osnovana je 1935. god., koja je odigrala pozitivnu ulogu, u smislu udruživanja ljudi da bi se odbranili od zelenaša i trgovaca. Već 1944. god. organizuje se oblik vlasti sa zadatkom uspostvljanja reda i sigurnosti građana, zatim prikupljanja hrane za front koji još traje i druge aktivnosti. Osnovana je Zemljoradnička zadruga kao najvažnija ekonomka baza sela, koja iz dana u dan okuplja sve više proizvođača radi unapređenja proizvodnje i snabdevanja građana. U ratarstvu su na vodećem mestu tradicionalne kulture: pšenica, kukuruz i šećerna repa. Od ukupnog broja domaćinstava 88% ima poljoprivredno gazdinstvo. Gajenje goveda i svinja je vodeća grana stočarstva. Povrtarstvo i voćarstvo su okućnickog karaktera.