Википедија

Endotrahealna aspiracija

Endotrahealna aspiracija je jednostavna i jeftina metoda koja se svakodnevno rutinski sprovodi u jedinicama intenzivnog lečenja, kao komponenta bronhijalne i higijenske terapije ili sastavni deo mehaničke ventilacije, koja ima za cilj mehaničko uklanjanje sekreta iz pluća bolesnika.[1]

Endotrahealna aspiracija
ICD-9-CM96.0
MeSHD007440

Opšte informacije уреди

Bolesnici u teškom stanju u jedinicama intenzivne nege i oni kojima je neophodna mehanička ventilacija nisu u mogućnosti iskašljavati sekret iz disajnih puteva, čije nakupljanje može izazvati poremećaje disanja ili infekciju disajnog sistema, sa teškim komplikacijama uključujući i smrtni ishod.[2] U tom smislu aspiracija endotrahealnog tubusa/kanile je vrlo važna intervencija u prevenciji nastanka infekcija i atelektaza pluća koje mogu dovesti do neadekvatne ventilacije pluća sa svim posledicama koje nastaju zbog neadekvatne oksigenacije u organizmu.[3][4]

Indikacije уреди

 
Sukcija usne duplje

Uzastopna endotrahealna aspiracija, kao važna metode u higijeni i održavanju prohodnosti disajnog puta,[5] а sprovodi se u:

  • prevenciji opstrukcije plasiranog endotrahealnog tubusa,[6]
  • postupku koji se primjenjuje prilikom operativnih zahvata na plućnom sistemu,[7]
  • jedinicama intenzivnog lečenja, tokom mehaničke ventilacije, u cilju sprečavanja infekcije koja može zahvatiti respiratorni sistem, i izazvati ventilatorom uzrokovanu upalu pluća (koja se javlja u 47% svih infekcija) kod bolesnika u jedinicama intenzivnog liječenja.[8][9]
  • okviru bronhijalne higijene u jedinicama intenzivne terapije, kojom se uklanjanjem suvišnog sekreta redovno održavanju disajni putevi prohodni.
  • dijagnostiče svrhe.

Vrste уреди

 
Aparat za aspiraciju
 
Aparat za apiraciju u okviru službe hitne pomoći

Dugo godina aspiracija se izvodila otvorenim sistemima, dok se od početka 21. veka sve veći značaj pridaje zatvorenom sistemu za aspiraciju zbog:[10]

  • smanjenja kontaminacije bakterijama,
  • smanjenja rizika za nastanak infekcije pluća,[11]
  • smanjenja trajanja lečenja,
  • manjih troškova lečenja.

Otvorena metoda apiracije уреди

Aspiracija sekreta otvorenom metodom izvodi se sterilnim kateterom za aspiraciju spojenim na vakuum pumpu. U postupku moraju učestvovati dve medicinske sestre koje pre početka rada mehanički peru ruke, i koriste zaštitnu odeću tokom postupka.

Postupak mora trajati kratko, aspiracijski kateter se uvodi u pluća do kraja endotrahealnog tubusa, potom laganim pokretima zarotira, i odmah vadi. Kateter za aspiraciju ne sme biti presavijen pre umetanja kako bi se kontrolisao stvoreni vakuum, čiji pritisak treba da bude između -100 do -125 mmHg.[а]

Postupak se ne sme izvoditi grubo niti se kateter sme gurati duboko u disajne puteve jer može doči ne samo do oštećenja sluzokože već i do nastanka infekcije. Ako se postupak ponavlja uvek se menja trahealna kanila ili endotrahealni tubus, a aspiracijski kateter mora biti sterilan.

Zatvorena metoda apiracije уреди

Aspiracije pomoću zatvorenog aspiracionog sistema zasniva se na održavanju mehaničke veze sa ventilatorom tokom aspiracije trahealnog sadržaja, čime se izbegava gubitak plućnog volumena.

Zatvoreni aspiracioni sistem ima kateter neprekidno pozicioniran između endotrahealnog tubusa i „Y” nastavaka cevi respiratora. Prilikom aspiracije kateter se uvodi u dušnik bez odvajanja endotrahealnog tubusa od respiratora.

Zamena sistema vrši se svakih 48 sati, a ne pre svake apiracije kako je to slučaj kod otvorenog sistema.

Prednosti zatvorenog sistema aspiracije
  • Zatvoreni sistem aspiracije štiti pacijentov disajni put od patogena iz okoline i na taj način sprečava nepotrebno izlaganje medicinskog osoblja aerosolnim bakterijama, koje se mogu javiti u vazduhu tokom otvorene aspiracije.
  • Otvori oko vrha katetera stvaraju ravnomeran protok vazduha oko njegovog vrha i time smanjuju rizik od lezije sluzokože traheje.
  • Jednosmerna valvula u irigacionom otvoru sprečava povratak sekreta i time smanjuje rizik od kontaminacije.
  • Zatvoreni aspiracioni sistemi vreme potrebno za izvođenje sukcije svodi na minimum zbog kraćeg vremena postavljanja i zbog izbegavanja odvajanja.
  • Sistem je jednostavan za rukovanje jer omogućava postavljanje uz pomoć samo jedne osobe, što smanjuje broj angažovanih medicinskih radnika pri izvođenju postupka aspiracije.[12]

Komplikacije уреди

Endotrahealna aspiracija, kao invazivna terapijska i dijagnostička procedura povezana je sa brojnim komplikacijama i rizicima po bolesnika kao što su:[13]

  • krvarenje,
  • infekcija,
  • razvoj atelektaza,
  • hipoksemija,
  • kardiovaskularna nestabilnost,
  • skok intrakranijalnog pritiska,
  • moguća lezija trahealne mukoze.[14]

Ovu proceduru bolesnici opisuju kao bolna i neprijatnu jer rezultuje nadražajem na kašalj i uzrokuje neprijatan osećaj „usisavanja plućnog tkiva“, kroz kateter za sukciju.

Svaka endotrahealna aspiracija mora da se obavlja aseptičnom tehnikom uz upotrebu čistih (zatvorenih sistema sukcije) ili sterilnih rukavica (otvoreni sistem sukcije) uz obaveznu upotrebu maske za nos i usta kao sopstvene zaštite.

Primena u dijagnostici уреди

Pošto se endotrahealnom aspiracijom dobija aspirat iz gornjih disajnih puteva koji je obično kolonizovani bakterijama, on može poslužiti u dijagnostičke svrhe. Pa tako npr, potrebno je da broj bakterijskih kolonija u mikrobiološkom nalazu asprata bude veći od 106 u mililitru (CFU > 106 /ml) da bi se postavila dijagnoza VAP.

Kontraindikacije уреди

Imajući u vidu da je endotrahealna aspiracija neophodan postupak kod pacijente na veštačkom disanju, većina kontraindikacija odnosi se na rizik koji se može javiti kod pacijenta kao neželjene reakcije ili pogoršanje kliničkog stanja tokom postupka. Apsolutnih kontraindikacije za endotrahealnu aspiraciju praktično nema, jer odluka da se suzdrži od aspiracije kako bi se izbegla moguća neželjena reakcija može, u stvari, biti smrtonosna odluka.[15]

Mere prevencije уреди

Imajući u vidu moguće komplikacije i neprijatnosti koje aspiracija može da izazove kod pacijenta preporučuje se:[16]

  • Da se endotrahealna aspiracija obavlja samo kada je neophodna.[17]
  • Da je aspiracioni kateter sterilan.
  • Da se pri radu koriste sterilne rukavice.
  • Da aspiracioni kateter najbolje bude reda veličine pola unutrašnjeg lumena endotrahealnog tubusa, ili da maksimalno ispunjava do 2/3 lumena endotrahealnog tubusa.[18]
Preporučene veličina aspiracionih katetera
Veličina endotrahealnog tubusa Maksimalna veličina katetera
2,5 mm 6 French
3,0 mm 6 French
3,5 mm 6 French
4,0 mm 8 French
  • Da se koristi najmanji mogući pritisak tokom sukcije (obično 80 – 120 mmHg)
  • Da bi endotrahealna sukcija bila minimalno invazivna, da se aspiracioni kateter uvodi samo do dubine endotrahealnog tubusa.
  • Da aspiracija ne traje duže od 15 sec.
  • Da se ne preporučuje rutinska upotreba sterilnog fiziološkog rastvora neposredno pre aspiracije
  • Da se primeni hiperoksigenacija sa 100% kiseonikom 30 sec. pre i posle aspiracije kao prevencija pada saturacije kiseonika, hiperinflacija pre sukcije ne treba da se radi rutinski.[19]

Napomene уреди

  1. ^ Treba imati u vidu da negativni pritisak aspiracije može uzrokovati traheobronhalnu traumu.

Izvori уреди

  1. ^ American Thoracic Society: Guidelines for the management of adults with hospitalacquired, ventilatorassociated, and healthcare- associated pneumonia. Am J Respir Crit Care Med 2005; 171:388–416
  2. ^ Van de Leur JP, Zwaveling JH Loef BG, Van de Schans CP. Patiens recollection of airway suctioning in the ICU: routine versus a minimally invasive procedure. Intensive Care Med 2003b.
  3. ^ Pollak, Andrew N. (ed.) (2011). "Chapter 9: Airway Management". Emergency Care and Transportation of the Sick and Injured. Jones and Bartlett Publishers. p. 343. ISBN 978-0-7637-7828-6
  4. ^ Valadka AB (2004). "Injury to the cranium". In Moore EJ, Feliciano DV, Mattox KL (eds.). Trauma. New York: McGraw-Hill, Medical Pub. Division. pp. 385–406. ISBN 0-07-137069-2.
  5. ^ Felley RW, Brown M; The respiratory sistem. Postanesthesia care 1st ed Baltimore, Port city press 1997, Inc, 134
  6. ^ C. M. Pedersen et al. Endotrcheal suctioning of the adult intubated patient – What is the evidence? Intensive and critical Care Nursing.2009, 25:21-30.
  7. ^ Allen GS, Coates NE (November 1996). "Pulmonary contusion: A collective review". The American Surgeon. 62 (11): 895–900. . PMID 8895709.  Недостаје или је празан параметар |title= (помоћ)
  8. ^ Esteban A, AnzuetoA, Inmaculada A How is Mechanical Ventilation Employed in the intensive care Unit? Am. J resp Crit Care Med 2000; 161(5): 1450 -1458.
  9. ^ American Association of Respiratory Care. AARC clinical practice quidelines; endotracheal suctioning of mechanically ventilated adults and children with artifitial airways. Respiratory Care 1993.
  10. ^ Subirama M. et al. Closed tracheal suction systems versus open tracheal suction systems for mechanical ventilated adult patients (Review). Cochrane Database of Systematyc Reviews 2007, Issue 4 : 1-42.
  11. ^ Kollef M. Stanlay, Nasraway, Wunderink; Therapeutic Challenges in The Menagement of Nosocomial Pneumonia. 2004 Internet file
  12. ^ Jongred IP. Et al. Open and closed endotracheal suction systems in mehanical ventiladed intensive care patients: a meta-analysis. Crit Care Med 2007; 35(1):260 – 270.
  13. ^ Sackner MA, Landa JF, Greeneltch N, Robinson MJ. Pathogenesis and prevention of tracheobronchial damage with suction procedures. Chest 1973;64:284-290.
  14. ^ American Association of Respiratory Care. AARC clinical practice quidelines; endotracheal suctioning of mechanically ventilated adults and children with artifitial airways. Respiratory Care 1993.
  15. ^ Brown SE, Stansbury DW, Merrill EJ, Linden GS, Light RW. Prevention of suctioning-related arterial oxygen desaturation: comparison of off-ventilator and on-ventilator suctioning. Chest 1983;83:621-627.
  16. ^ Rudy EB, Turner BS, Baun M, Stone KS, Brucia J. Endotracheal suctioning in adults with head injury. Heart Lung 1991;20:667-674.
  17. ^ Van de Leur JP, Zwaveling JH Loef BG, Van de Schans CP. Patiens recollection of airway suctioning in the ICU: routine versus a minimally invasive procedure. Intensive Care Med 2003b.
  18. ^ Tiffin NH, Keim MR, Frewen TC. The effects of variations in flow through an insufflating catheter and endotracheal-tube and suction-catheter size on test-lung pressures. Respir Care 1990;35:889-897.
  19. ^ Stone KS, Vorst EC, Lanham B, Zahn S. Effects of lung hyperinflation on mean arterial pressure and postsuctioning hypoxemia. Heart Lung 1989;18:377-385.

Literatura уреди

  • Spence, K., Gillies, D., Waterworth, L. Deep versus shallow suction of endotracheal tubes in ventilated neonates and young infants. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue 3. Art No: CD003309. . doi:10.1002/14651858.CD003309.  Недостаје или је празан параметар |title= (помоћ).
  • Turner, B S., Loan, L, A. Tracheobronchial trauma associated with airway management in Neonates. Advanced Practice in Acute Critical Care 2000: 11(2): 283-299.
  • Ward-Larson, C., Horn, R, A., Gosnall, F. The efficacy of facilitated tucking for relieving procedural pain of endotracheal suctioning in very low birthweight infants. The American Journal of Maternal/Child Nursing 2004: 29 (3): 151-156.

Spoljašnje veze уреди

  Mediji vezani za članak Endotrahealna aspiracija na Vikimedijinoj ostavi

 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Endotrahealna_aspiracija&oldid=27448545”