Klement Grinberg
Klement Grinberg, povremeno poznat pod pseudonimom K. Hardeš, (16. januara 1909. – 7. maja 1994) bio je američki esejista najpoznatiji kao uticajni likovni kritičar usko vezan uz američku modernu umetnost sredine 20. veka. Pamti ga se i po promoviranju pokreta apstraktnog ekspresionizma, a bio je među prvim objavljenim kritičarima koji je hvalio rad slikara Džeksona Poloka.
| Klement Grinberg | |
|---|---|
 Klement Grinberg | |
| Ime po rođenju | Clement Greenberg |
| Datum rođenja | 16 januar, 1909 |
| Mesto rođenja | Njujork Njujork, SAD |
| Datum smrti | 7. maj 1994. (85 god.) |
| Mesto smrti | Njujork Njujork, SAD |
| Prebivalište | SAD |
| Državljanstvo | Američko |
| Pokret | |
Detinjstvo i mladostУреди
Klement Grinberg je rođen u okrugu Bronks, Njujork Siti, 1909. godine. Roditelji su mu bili židovski imigranti iz srednje klase, a on je bio najstariji od njihovih troje sinova. Grinberg je od detinjstva do rane mladosti kompulzivno crtao, a zatim se koncentrirao na književnost. Pohađao je školu za dečake Markvand, srednju školu Erasmus Hol, a zatim Univerzitet u Sirakjusu gde je diplomirao 1930. godine cum laude.[1]
Nakon studija, tečan u jidišu od detinjstva kao u engleskom, Grinberg uz francuski i latinski samostalno uči italijanski i nemački. Tokom idućih par godina putuje po Sjedinjenim Državama radeći za svog oca, ali ga taj posao ne zadovoljava, te se okreće prevodilačkom poslu. Ženi se 1934. godine, sin mu se rađa iduće godine, a godinu kasnije se razvodi. Kasnije radi razne poslove u javnoj i carinskoj upravi. Upravo tada počinje se ozbiljno baviti pisanjem i uskoro počinje da objavljuje svoje radove u par malih magazina i literarnih žurnala.[2]
Avangarda i kičУреди
Iako se u prvim objavljenim esejima uglavnom bavi književnošću i teatrom, umetnost Grinberga još snažno privlači te se 1939. godine najednom prepoznaje kao kritičar vizualne umetnosti zahvaljujući svom najpoznatijem i često citiranom eseju „Avangarda i kič” koji je prvi put objavljen u žurnalu Partizanski pregled. U ovome radu pod očitim uticajem marksizma Grinberg tvrdi kako je prava avangardna umetnost produkat prosvetiteljske revolucije kritičkog razmišljanja i da se ona kao takva odbija i odupire degradaciji kulture u matici kapitalističkih i komunističkih društava, priznajući pritom paradoks da umetnik u isto vreme zavisi od tržišta ili države, i ostaje uz njih neumoljivo privezan „pupčanom vrpcom zlata”. Kič je s druge strane produkt industrijalizacije i urbanizacije radničke klase, materija stvorena za konzumaciju od strane radničke klase: populacije koja je gladna za kulturom, ali bez resursa i bez obrazovanja potrebnog da bi uživala najnoviju avangardnu kulturu.
Grinberg piše: „Kič, koristeći kao sirovi materijal srozane i akademizirane simulatore autentične kulture rado prihvaća i kultivira ovu neosećajnost. On je izvor svoga profita. Kič je mehanički i deluje prema formulama. Kič su indirektno iskustvo i lažni utisci. Kič se menja prema stilu, ali ostaje uvek isti. Kič je srž svega što je u životu našeg vremena izrađeno. Kič se pretvara da ne zahteva ništa od svojih kupaca osim njihovog novca - čak ni njihovo vreme.”[3]
Za Grinberga je avangardna umetnost previše „nevina” da bi bila efektivno uptrebljena kao propaganda nekoga cilja, dok je kič idealan za uzburkavanje lažnih osećaja.
Grinberg je prisvojio nemačku reč „kič” da bi opisao ovu nižu, veštački stvorenu mešovitu formu „kulture”, iako su se od onda njene konotacije počele upotrebljavati i kao pohvalno prihvaćanje nostalgične materijalne kulture kapitalističkih i komunističkih društava. „Avangarda i kič” jasno je politički motiviran esej, koji je delom odgovor na uništavanje i represiju nad modernom umetnošću u nacističkoj Nemačkoj i Sovjetskom Savezu, i predstavlja odricanje od rastućeg totalitarizma u Evropi i retrogresije fašizma.
Vidi jošУреди
ReferenceУреди
- ^ Alice Goldfarb Marquis, "Art Czar: The Rise and Fall of Clement Greenberg", MFA Publications, Boston, 2006, pp. 7–9, 12–13
- ^ Greenberg, Clement (1995). „Autobiographical Statement”. The Collected Essays and Criticism, Volume 3: Affirmations and Refusals, 1950–1956. Chicago: University of Chicago Press. стр. 195. ISBN 0226306232.
- ^ Greenberg, Clement. "Avant-Garde and Kitsch." Partisan Review. 6:5 (1939) 34–49
LiteraturaУреди
- Greenberg, Clement. Art and Culture, Beacon Press, 1961
- Greenberg, Clement. Late Writings, edited by Robert C. Morgan, St. Paul: University of Minnesota Press, 2003.
- Clement Greenberg: A Critic's Collection by Bruce Guenther, Karen Wilkin (Editor), Portland: Portland Art Museum, 2001. (ISBN 0-691-09049-1)
- Greenberg, Clement. Homemade Esthetics: Observations on Art and Taste. Oxford University Press, 1999.
- Jones, Caroline A. Eyesight Alone: Clement Greenberg's Modernism and the Bureaucratization of the Senses. University of Chicago Press, 2005. Архивирано на сајту Wayback Machine (31. октобар 2020)
- Kuspit, Donald. Clement Greenberg: Art Critic. University of Wisconsin, 1979.
- Marquis, Alice Goldfarb. Art Czar: The Rise and Fall of Clement Greenberg. Boston: MFA Publications, 2006.
- O'Brian, John. Clement Greenberg: The Collected Essays and Criticism. 4 vols. Chicago: University of Chicago Press, 1986 and 1993.
- Rubenfeld, Florence. Clement Greenberg: A Life. Scribner, 1997.
- Tekiner, Deniz. "Formalist Art Criticism and the Politics of Meaning." Архивирано на сајту Wayback Machine (3. фебруар 2011) Social Justice, Issue on Art, Power, and Social Change, 33:2 (2006).
- Anatoly Rykov. Clement Greenberg and American theory of contemporary art in the 1960s" in Art History, Journal of the Russian Institute of Art History. 2007, no. 1-2, pp. 538–563.
Spoljašnje vezeУреди
- - tekstovi Clementa Greenberga na engleskom jeziku}-
- Clement Greenberg – Art Critic on The Art Story Foundation website
- Clement Greenberg papers, 1928–1995 The Getty Research Institute, Los Angeles, California.