Jovan Skot Erijugena

Johan Skot Erijugena (lat. Johannes Scotus Eriugena 810877) ili Jovan Irac[1] je bio irski predstavnik hrišćanskog neoplatonizma, filozof i pesnik.

Jovan Skot Erijugena

Učenje

uredi

Jovan Erijugena je bio prvi veliki filozof srednjovekovne hrišćanske sholastike. Branio je slobodnu volju i ostao poznat po ustrajavanju na izmirenju razuma i hrišćanske dogme. Erijugena pretpostavlja saglasnost uma i vere i kaže:


Erijugena je jedan od retkih hrišćanskih filozofa koji filozofiju nije podredio teologiji. Smatra da ako bi došlo do razmimoilaženja vere i crkvenih dogmi, neophodno je izvršiti istraživanja zasnovana na razumu.[2] U raspravi oko problema univerzalija zastupao je realističko gledište.

Svoje teološko učenje temelji na mističko-neoplatonskim spisima Pseudo-Dionisija Areopagite, čije je spise sa grčkog preveo na latinski. Njegova filozofija se odlikuje noeplatonističkim shvatanjem Jednog i stepenovanjem prirode. Sve na kraju postaje Jedno, jer iz Boga sve proističe i u njega se sve vraća. Četiri su stepena prirode i to[2]:

  • Priroda koja stvara ali nije stvorena - Bog
  • Priroda koja je stvorena i koja stvara - realno postojeće ideje kao uzroci u Božjem umu
  • Priroda koja je stvorena, ali ne stvara - naš svet
  • Priroda koja nije ni stvorena, niti stvara, jer se u nju sve vraća

U svom glavnom delu „O podeli prirode“ (lat. De divisione naturæ) opisuje put od Boga (kao stvaranja) ka Bogu (kao poslednjem utočištu). U istom delu kaže:


Njegovo delo O podeli prirode je spaljeno zbog krivoverja 1225. godine. Iako je crkva njegovo delo osudila, Jovan Irac se smatra jednim od najznačajnijih filozofa rane sholastike.

Izvori

uredi
  1. ^ U srednjem veku se izraz Scotus davao i za Irce, a ne samo za Škote.
  2. ^ a b v g Fenomen zla u filozofiji od klasične patristike do Baruha de Spinoze

Vidi još

uredi

Spoljašnje veze

uredi