Armija Republike Bosne i Hercegovine
Armija Republike Bosne i Hercegovine (skraćeno ARBiH) bila je oružana snaga tadašnje krnje vlade Republike Bosne i Hercegovine, sastavljene većinom od Muslimana (Bošnjaka), za vrijeme Rata u BiH. ARBiH je osnovana 15. aprila 1992. iz sastava nekih jedinica Teritorijalne odbrane BiH i paravojnih dobrovoljačkih grupa, koji se i danas u Federaciji BiH proslavlja kao Dan armije. ARBiH je nakon Dejtonskog sporazuma transformisana zajedno sa Hrvatskim vijećem odbrane u Vojsku Federacije Bosne i Hercegovine.
| Armija Republike Bosne i Hercegovine | |
|---|---|
 Amblem Armije Republike BiH | |
| Osnovana | 15. april 1992. god. |
| Raspuštena | 2005. god. (ušla u sastav Oružanih snaga BiH) |
| Vođstvo | |
| Glavnokomandujući | Alija Izetbegović |
Od sredine 1992. godine, u sastavu Armije RBiH borili su se i mudžahedini, djelimično organizovani u posebne jedinice. Mnogi od njih su bili pripadnici terorističke grupe El Muhadžirun, sa oko 200 Engleza pakistanskog porijekla, vojnički obučene u Pakistanu od strane pakistanske terorističke grupe Harkat el Anzar.[1] Neki od pripadnika te grupe (kao npr. Harun Rašid Asvat ili Šeik Ahmad Omar Seid), između ostalog, osumnjičeni su i za pripremu bombaških napada na londonski metro 2005, kao i vezu sa napadima na STC u Njujorku 2001. godine.[1][2]
Komandna struktura uredi
- Alija Izetbegović (komandant ARBiH)
- Sefer Halilović (prvi zapovjednik ARBiH, na fuknciji kao načelnik Glavnog štaba ARBiH)
- Jovan Divjak (zamjenik načelnika)
- Stjepan Šiber (zamjenik načelnika)
- Rasim Delić (komandant ARBiH, nakon osnivanja te funkcije)
- Mustafa Hajrulahović Talijan (prvi komandant 1. korpusa ARBiH)
- Željko Knez (prvi komandant 2. korpusa ARBiH)
- Ramiz Dreković (prvi komandant 4. korpusa ARBiH)
- Atif Dudaković (prvi komandant 5. korpusa ARBiH)
- Mehmed Alagić (prvi komandant 7. korpusa ARBiH)
Organizacija uredi
Armija je bila podijeljena u korpuse, od kojih je svaki bio stacioniran na određenoj teritoriji. 1993, većina brigada je dobila oznaku brdska jer je usljed nedostatka teškog naoružanja sa organizacione tačke gledišta bilo besmisleno zvati ih pješadijskim ili motorizovanim. Osim toga, bosanski teren je pogodovao lakoj pješadiji pre nego oklopnim ili mehanizovanim formacijama.
Sudske presude za ratne zločine uredi
U decembru 2014. godine, potpredsjednik Federacije Bosne i Hercegovine Mirsad Kebo predao je Tužilaštvu Bosne i Hercegovine dokumentaciju koja se odnosi na sumnju da su neki bošnjački zvaničnici na visokim položajima prećutali brutalne likvidacije odsjecanjem glava srpskih vojnika koje su počinili mudžahedini.[3]
Pripadnik odreda Zulfikar Dželvad Salčin osuđen je od strane apelacionog veća suda BiH zbog ratnog zločina nad srpskim zarobljenikom.[4]
General Mehmed Alagić je prema haškoj optužnici bio terećen za ubistvo, nasilje nad životom osoba, okrutno postupanje, bezobzirno razaranje gradova, naselja i sela koje nije opravdano vojnom nužnošću, pljačku javne ili privatne imovine te uništavanje ili nanošenje štete institucijama posvećenim religiji (kršenje zakona i običaja ratovanja), kao i namjerno ubijanje, namjerno nanošenje velike patnje ili ozbiljne povrede tijela ili zdravlja, nečovječno postupanje, nezakonito zatvaranje civila i ekstenzivno uništavanje imovine koja nije opravdana vojnom nuždom.[5][6] Proces u Hagu je stopiran pošto je Alagić preminuo 2003.
Upravnik vojnog zatvora u Hrasnici kod Sarajeva Husein Mujanović je 2020. osuđen na 10 godina zbog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva.[7]
Tokom 2019. je počelo suđenje komandantu 5. korpusa Atifu Dudakoviću i 16 njegovih saradnika.[8]
Oficir armije BiH Enver Buzu osuđen je na 8 godina zatvora zbog ratnog zločina tokom masakra u Uzdolu, kada je ubijeno 27 ljudi.[9][10]
Pripadnici teritorijalne odbrane Stela[11] Senad Džananović zvani Glavoguz i Edin Gadža zvani Kimun zajedno sa nadređenima Jusufom Jukom Prazinom i Samirom Kahvedžićem, osuđeni su zbog učešća u udruženom zločinačkom poduhvatu koji je za cilj imao nezakonito lišavanje slobode civila iz srpskog naroda sa području grada Sarajeva. Civili su podvrgnuti ubistvima, silovanjima, mučenju, nečovečnom postupanju, primorani na prinudni rad i bili su žrtve različitih vidova psihofizičkog zlostavljanja.[12]
Krajem aprila 2022. komandant Trećeg korpusa Armije RBiH Sakib Mahmuljin,[13][14][15] pod čijom komandom je tokom rata u BiH delovao i odred „El Mudžahedin”, pravosnažno je osuđen na osam godina zatvora za ratne zločine počinjene nad Srbima na području Vozuće i Zavidovića 1995. godine.[16]
Reference uredi
- ^ a b „Histori komons: Potpuna hronologija napada jedanaestog septembra”. Arhivirano iz originala 05. 07. 2010. g. Pristupljeno 25. 03. 2010.
- ^ Tajms onlajn: Ključni osumnjičeni za bombaški napad u Londonu uhapšen u Zambiji
- ^ „Šta sadrži dokumentacija koju je Kebo dostavio Tužilaštvu?”. Radio-televizija Republike Srpske.
- ^ „Novinska agencija Beta”. Novinska agencija Beta (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 01. 05. 2022. g. Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „The Prosecutor v. Enver Hadžihasanović and Amir Kubura. IT-01-47 - Case Information Sheet” (PDF). United Nation's ICTY. Pristupljeno 23. 1. 2019.
- ^ „Prošlo je 16 godina: General Mehmed Alagić nije umro od srca nego od nepravde”. Cazin.NET (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „Nekadašnji pripadnik Armije BiH u Beogradu osuđen na deset godina”. balkans.aljazeera.net (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „Počelo suđenje za ratne zločine Atifu Dudakoviću i saradnicima”. N1 (na jeziku: srpski). 2019-04-15. Arhivirano iz originala 28. 01. 2021. g. Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „Bivši oficir Armije BiH osuđen za ratni zločin nad Hrvatima”. B92.net (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „Zapovjednik Armije BiH osuđen na osam godina zatvora za ubojstvo 27 hrvatskih civila”. www.index.hr (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2021-06-05.
- ^ „Džananoviću i Gadži 16 godina zatvora za zločine nad srpskim civilima”. BHRT (na jeziku: srpski). 2021-06-11. Pristupljeno 2021-06-12.
- ^ „SILOVALI I MUČILI SRBE: Senadu Džananoviću i Edinu Gadži 16 godina zatvora”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-06-12.
- ^ „Prvostepenom presudom Mahmuljin osuđen na deset godina zatvora”. balkans.aljazeera.net (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „Sakib Mahmuljin osuđen na 10 godina za ratni zločin na području Vozuće i Zavidovića”. Radio Slobodna Evropa (na jeziku: srpskohrvatski). Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Sakib Mahmuljin za zločine nad Srbima dobio 10 godina zatvora”. www.rts.rs. Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ Stanišić, Dušanka. „Osam godina zatvora za zločine mudžahedina nad Srbima”. Politika Online. Pristupljeno 2022-04-28.
Literatura uredi
- Kohlmann, Evan (2004). Al-Qaida's Jihad in Europe: The Afghan-Bosnian Network. Berg. ISBN 978-1-85973-807-8.