Бабин зуб (биљка)
Babin zub (lat. Tribulus terrestris) jednogodišnja je zeljasta biljka iz familije Zygophyllaceae. Naziv roda potiče od grčke reči tris što znači tri i bolos što znači strela po oružju koje se u ratu upotrebljavalo protiv konjice, a sam plod ove biljke podseća na strelu. Pridev vrste terrestris znači zemljani i odnosi se na prizemni rast biljke.
| Babin zub | |
|---|---|
| |
| cvet i listovi | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| (nerangirano): | |
| Divizija: | |
| (nerangirano): | |
| Klasa: | |
| (nerangirano): | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | T. terrestris
|
| Binomno ime | |
| Tribulus terrestris | |
| Varieties | |
| |
Opis uredi
Jednogodišnja zelena ili sivo zelena biljka, pokrivena manje ili više čvrstim položenim dlakama. Koren je tanak, stabljika položena, uglavnom od do 10 do 30 centimetara visoka, ali može dostići i visiu do čak 50 centimetara, jednostavna ili razgranata. Listovi se nalaze na kratkim drškama, sa 5 do 8 pari listića. Liske po obliku eliptične ili izduženo jajaste, manje ili više tupe, srcaste osnove, na kratkim drškama. Brakteje male, lancetasto-končastog oblika. Cvetovi mali, na kratkim peteljkama, u pazuhu listova. Cvetovi dvopolni, aktinomorfni, pojedinačni. Čašica je građena u znaku broja 5, listići su opušteni, dužine od 2.5 do 3 milimetara, jajasti ili lancetasti, po obodu opnasti, na vrhu šiljati, koji otpadaju. Krunica je građena takođe u znaku broja 5 od žutih listića, koji su jajasto izduženi i dugački od 4 do 5 milimetara. Prašnika ukupno 10. Plodnik jajasto-loptast, izgrađen od 5 oplodnih listića (karpela). Stubić kratak, velik, sa žigom piramidalnog oblika. Plod je šizokarpijum, manje ili više loptast, obrastao bodljama i kratkim položenim dlakama, kojima se kače za krzno životinja i tako raznose. Biljka u godini može proizvesti i do čak 5700 semena. Cveta u periodu od juna do septembra. [1] [2]
Stanište uredi
Na suvim, naročito peskovitim terenima, u stepskim oblastima, pored puteva, na suvim padinama. [1]
Opšte raspotranjenje uredi
Rasprostranjena je u sušnim i suptropskim predelima južne Evrope (i na Balkanu), Azije i Severne Amerike. [1]
Varijabilnost vrste uredi
Tribulus terrestris var. terrestris - Vojvodina: Deliblatska peščara; Istočna Srbija: Prahovo (Radujevac), Burinci; Jugoistočna Srbija: Niš (okolina), Pirot (Staničenje, Sopot), Grdelica. Plodovi pokrivenim maljavim ili vunastim dlakama. [1]
Tribulus terrestris var. orientalis - Vojvodina: Banat. Plodovi goli ili sa proređenim čekinjama. [1]
Zanimljivosti uredi
U kineskoj i indijskoj tradicionalnoj medicini smatra se da hrani i neguje polno tkivo, te se koristi kod urogenitalnih problema. Od 1970-ih godina, sovjetski bodibilderi su promovisali upotrebu i na Zapadu.
U kontrolisanim eksperimentima potvrđeno je značajno dejstvo tinkture biljke na nivo testosterona kod malih životinja, ali samo zanemarljivo, potpuno u okviru standardnih vrednosti, povećanje hormonalnog nivoa kod ljudi.
