Bagan (Mandalej region)
Bagan (burmanski: ပုဂံ; MLCTS: pu.gam, bivši Pagan, je drevni grad u regionu Mandalej u Burmi. Nekad se zvao Arimadanapura ili Arimadana (grad uniptavača neprijatelja) i Tambadipa (zemlja bakra) ili Tasadesa (Isušena zemlja) te bio prestolnica nekoliko drevnih kraljevstava u Burmi. Smešten je na suvim središnjim ravnicama zemlje, na istočnoj obali reke Ajejarvadi, 145 km jugozapadno od Mandaleja.
| Bagan ပုဂံ Pagan | |
|---|---|
 Hramovi u Baganu | |
  Bagan Lokacija Bagan, Burma | |
| Koordinate: 21° 10′ N 94° 52′ E / 21.167° S; 94.867° I | |
| Zemlja | Mjanmar |
| Region | Mandalejski region |
| Osnovan | sredina 9. veka |
| Površina | |
| • Ukupno | 104 km2 (40 sq mi) |
| Stanovništvo | |
| • Etnička pripadnost | Burmanci |
| • Regioni | Teravada |
| Vremenska zona | MST (UTC+6.30) |
Unesko je bez uspeha pokušao da označiti Bagan kao lokalitet Svetske baštine. Vojna hunta (Državni savjet mira i razvitka) je restaurirala drevne stupe, hramove i zgrade, ignorišući drevne arhitektonske stilove i koristeći savremene materijale koji nemaju veze s originalnim planovima. Takođe je sagrađeno i golf igralište, auto-put, te 61 m visok toranj u jugoistočnom predgrađu Minantu.[1]
Istorija
uredi9. do 13. veka
uredi
Prema Burmanskim hronikama, Bagan je osnovan u drugom veku, a utvrdio ga je 849. godine kralj Pjinbja, 34. naslednik osnivača ranog Bagana.[2] Isto tako je široko prihvaćeno i gledište da su Bagan sredinom do kraja 9. veka osnovali Mranmi (Burmanci), koji su nedavno ušli u dolinu Iravadija iz Najdžaškog kraljevstva. Oblast je imala nekoliko konkurentskih gradova-država do kasnog 10. veka, kad je ova burmanska naseobina stekla autoritet i raskoš.[3]
Od 1044 do 1287, Bagan je bio prestonica kao i politički, ekonomski i kulturni nervni centar Paganskog carstva. Tokom perioda od 250 godina, Baganski vladari i njihovi bogati podanici su konstruisali preko 10.000 religioznih monumenata (približno 1000 stupa, 10.000 malih hramova i 3000 manastira)[4] u oblasti od 104 km2 (40 sq mi) na Baganskoj ravnici. Prosperitetni grad je rastao u pogledu veličine i veličanstvenosti, i postao je kosmopolitski centar za religijske i sekularne studije, specijalizujući se u izučavanju palijske gramatike i filozofsko-psihološkim (abidarma) studijama, kao i u radovima na mnoštvu jezika u poljima prozodije, fonologije, gramatike, astrologije, alhemije, medicine, i pravnim studijama.[5] Grad je privlačio monahe i studente širom Indije, Šri Lanke i Kmerskog carstva.
Kultura Bagana je bila dominirana religijom. Baganska religija je bila tečna, sinkretička i po kasnijim standardima neortodoksna. Ona je u velikoj meri bila nastavak religioznih trendova ere Pju, pri čemu su teravadski budizam koegzistirao sa mahajanskim budizmom, tantrijskim budizmom, raznim hindu (šivaizam, i višnuizam) školama, kao i tradicijama prirodnog animizma. Dok je kraljevsko pokroviteljstvo teravadskog budizma od sredine 11. veka omogućilo toj budističkoj školi da postepeno zadobije preimućnost, druge tracije su nastavile da bujaju tokom paganskog perioda u stepenima koji kasnije nisu viđeni.[5]
Pagansko carstvo je kolapsiralo 1287. godine usled višestrukih mongolskih invazija (1277–1301). Nedavna istraživanja pokazuju da je moguće da mongolske armije nisu dosegle do samog Bagana, i da čak i ako jesu, naneta šteta je verovatno bila minimalna.[6] Međutim, sveukupna šteta je bila naneta. Grad, u kome je živeo 50.000 do 200.000 ljudi, bio je redukovan do malog grada, koji nikad više nije povratio svoju prevlast. Grad je formalno prestao da bude prestonica Burme u decembru 1297, kad je Mjinsajnško kraljevstvo postalo nova sila u Gornjoj Burmi.[7][8]
Geografija
urediArheološke zone Bagana, definisane kao 13 x 8 km oblast centrirana oko Starog Bagana, koje se sastoje od Njaunga U na severu i Novog Bagana na jugu,[9] leže na ogromnom ravničarskom prostranstvu Gornje Burme, na zavoju reke Iravadi. One su locirane 290 km (180 mi) jugozapadno od Mandaleja i 700 km (430 mi) severno od Ranguna. Njihove koordinate su 21°10' severno i 94°52' istočno.
Klima
urediBagan leži u središtu „suve zone” Burme, regiona grubo između Šveba na severz i Pjaja na jugu. Za razliku od obalskih regiona zemlje, koji dobijaju godišnje monsunske padavine od više od 2500 mm, suva zona dobija malo padovina, jer je zaštićena od kiše planinskim lancom Rakin Joma na zapadu.
Dostupni online klimatski izvori izveštavaju o Baganovoj klimi znatno različite podatke.
| Klima Bagana | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Maksimum, °C (°F) | 32 (90) |
35 (95) |
36 (97) |
37 (99) |
33 (91) |
30 (86) |
30 (86) |
30 (86) |
30 (86) |
32 (90) |
32 (90) |
32 (90) |
32,4 (90,5) |
| Minimum, °C (°F) | 18 (64) |
19 (66) |
22 (72) |
24 (75) |
25 (77) |
25 (77) |
24 (75) |
24 (75) |
24 (75) |
24 (75) |
22 (72) |
19 (66) |
22,5 (72,4) |
| Izvor: www.holidaycheck.com[10] | |||||||||||||
| Klima Bagana | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Maksimum, °C (°F) | 25 (77) |
27 (81) |
30 (86) |
30 (86) |
30 (86) |
27 (81) |
26 (79) |
26 (79) |
25 (77) |
25 (77) |
26 (79) |
25 (77) |
26,8 (80,4) |
| Minimum, °C (°F) | 13 (55) |
13 (55) |
15 (59) |
18 (64) |
20 (68) |
19 (66) |
18 (64) |
18 (64) |
18 (64) |
17 (63) |
16 (61) |
13 (55) |
16,5 (61,5) |
| Količina kiše, mm (in) | 0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
24 (0,94) |
18 (0,71) |
18 (0,71) |
18 (0,71) |
27 (1,06) |
18 (0,71) |
8 (0,31) |
0 (0) |
131 (5,15) |
| Dani sa kišom | 1 | 3 | 1 | 3 | 7 | 6 | 7 | 10 | 8 | 8 | 3 | 2 | 59 |
| Izvor: www.weatheronline.com[11] | |||||||||||||
Panorame
uredi
.jpg)
Gradovi pobratimi
uredi
Galerija
uredi-
Kapija pred ulazom u Hram Ananda -
Hram Tatbjinju -
-
-
-
-
-
-
Reference
uredi- ^ Tourtellot, Jonathan (3. 9. 2004). „Dictators "Defacing" Famed Burma Temples, Editor Says”. National Geographic Traveler. Pristupljeno 27. 5. 2006.
- ^ Harvey 1925, str. 18
- ^ Lieberman 2003, str. 90–91
- ^ Stadtner 2011, str. 216
- ^ a b Lieberman 2003, str. 115–116
- ^ Lieberman (2003), str. 119–120
- ^ Htin Aung. 1967. str. 74.
- ^ Than Tun 1959, str. 119–120
- ^ Unesco 1996
- ^ „Weather for Bagan”. www.holidaycheck.com. Arhivirano iz originala 25. 1. 2013. g. Pristupljeno 19. 2. 2012.
- ^ „Weather for Bagan”. www.worldweatheronline.com. Pristupljeno 13. 4. 2014.
Literatura
uredi- Aung-Thwin, Michael (1985). Pagan: The Origins of Modern Burma. Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-0960-7.
- Aung-Thwin, Michael (2005). The mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (illustrated izd.). Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-2886-8.
- Ministry of Culture, Union of Myanmar (2009). „Royal Palaces in Myanmar”. Ministry of Culture. Arhivirano iz originala 3. 8. 2012. g. Pristupljeno 19. 2. 2012.
- Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
- Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
- Ishizawa, Yoshiaki; Kono, Yasushi (1989). Study on Pagan: research report. Institute of Asian Cultures, Sophia University. str. 239.
- Kala, U (1724). Maha Yazawin (na jeziku: Burmese). 1—3 (2006, 4th printing izd.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- Köllner, Helmut; Bruns, Axel (1998). Myanmar (Burma) (illustrated izd.). Hunter Publishing. str. 255. ISBN 978-3-88618-415-6.
- Lieberman, Victor B. (2003). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80496-7.
- Star, Pan Eiswe; Linn, Soe Than (10. 2. 2010). „Archaeologists to assist with Cambodia excavations”. The Myanmar Times. 26 (509).
- Royal Historical Commission of Burma (1832). Hmannan Yazawin (na jeziku: Burmese). 1—3 (2003 izd.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.
- Rao, V.K. (2013). „The Terracotta Plaques of Pagan: Indian Influence and Burmese Innovations”. Ancient Asia. 4: 7. doi:10.5334/aa.12310.
- Rao, Vinay Kumar. “Buddhist Art of Pagan, 2 Vols.” Published by Agam Kala Publications, New Delhi. 2011. ISBN 978-81-7320-116-5..
- Rao, Vinay Kumar (2013). „The Terracotta Plaques of Pagan: Indian Influence and Burmese Innovations”. Ancient Asia. 4: 7. doi:10.5334/aa.12310.
- Stadtner, Donald M. (2011). Sacred Sites of Burma: Myth and Folklore in an Evolving Spiritual Realm. Bangkok: 2011. ISBN 978-974-9863-60-2.
- Tun, Than (decembar 1959). „History of Burma: A.D. 1300–1400”. Journal of Burma Research Society. XLII (II).
- Tun, Than (1964). Studies in Burmese History (na jeziku: Burmese). 1. Yangon: Maha Dagon.
- Tourtellot, Jonathan B. (3. 9. 2004). „Dictators "Defacing" Famed Burma Temples”. The National Geographic Traveler. National Geographic.
- UNESCO (1976). Unesco Courier. 28. Paris: UNESCO.
- UNESCO. „Bagan Archaeological Area and Monuments”. UNESCO. Pristupljeno 18. 2. 2012.
Spoljašnje veze
uredi
- Bagan Map. DPS Online Maps.
- Bagan Travel Guide
- All about Bagan (english version)
- Free travel images of Bagan
- The Life of the Buddha in 80 Scenes, Ananda Temple Архивирано на сајту Wayback Machine (19. децембар 2013)
- The Art and Culture of Burma - the Pagan Period Архивирано на сајту Wayback Machine (2. децембар 2013)
- Asian Historical Architecture: Bagan
- Buddhist Architecture at Bagan
- Photographs of temples and paintings of Bagan Part 1 Архивирано на сајту Wayback Machine (1. јул 2013) and Part 2 Архивирано на сајту Wayback Machine (1. јул 2013)