Basarski kamen
Basarski kamen je najviši planinski vrh na Vidliču sa nadmorskom visinom od 1377 metara.
Lako je uočljiv gotovo iz svih delova pirotske kotline. Basarski kamen je viši od Crnog vrha 226 m, odnosno tvrđave koja se nalazi na njemu i obližnjeg postrojenja za televiziju. Od Kardašice, najvišeg vrha Belave, Basarski kamen je viši 231 m, a od Momčilovca na Sarlahu 815 metara.
Odlike i položaj uredi
Basarski kamen je u osnovi izgrađen od peščara, glinaca i škriljaca. Preko ovih stena leže debeli slojevi krečnjaka tamno sive boje.[1] Krečnjačka masa se prema Pirotu završava visokim i strmim odsekom, koji poput moćnog zida štiti selo Basaru od udara severnih vetrova. Ispod ovog odseka, u pracu sela Basare, teren je mnogo blaži. Preko osnove od peščara formirao se sloj crvenkasto smeđeg zemljišta. Na njemu raste bujna planinska trava. Na goletima je zastupljena niska žbunasta vegetacija. Samo je nedaleko od sela očuvana stara šuma. Ovde se nalazi voda jednog izvora, koji je kaptiran, te se koristi za piće i domaće potrebe.
Strana Basarskog kamena okrenuta Visoku, nije tako strma. Ali dok se ka Pirotu, odnosno Berilovcu i Izvoru, visina reljefa brzo smanjuje, dotle ka Visoku na znatnim prostranstvima ide iznad hiljadu metara. Ističu se i vrhovi Visoka stena (1.339 m), Skuvija (1.089 m) i Kolačasti tabor (1.036 m). Svi oni kao da čuvaju večnu stražu visokom Basarskom kamenu, preko koga vodi razvođe između Nišave, Visočice i Gradašničke reke, koja je u gornjem delu toka poznata i kao Dobrodolska reka.
Na ovaj vrh je najlakše popeti se od Planinarskog doma na putu Pirot - Visočka Ržana. Moguće je popeti se na vrh i preko sela Basare koje je udaljeno od vrha oko 2 km.
Područje istočno od sela Basare, tačnije dolina između Basarskog kamena i vrha Vučje, naziva se Umnište, a malo dalje, na istoku, nalazi se Čarapana. Ova nenastanjena mesta popularna su među pirotskim lovcima, jer su relativno blizu gradu i lako su pristupačna terenskim vozilima.[2]
Ispod Basarskog kamena se nalazi ,,Policijska česma’’, podignuta 1953. godine u spomen na policajce ubijene septembra 1951, u ,,borbi sa ubačenim banditima informbirovske Bugarske’’. Česma je prilično velika i lepa, mada iz nje voda ističe praktično u kapima.
