Bitka u Makasarskom prolazu
Bitka u Makasarskom prolazu (engl. First Battle of Balikpapan), vođena 24. januara 1942. godine, bila je deo rata na Pacifiku tokom Drugog svetskog rata. Malobrojna saveznička flota pokušala je da omete japansko iskrcavanje na Borneo tokom bitke za Holandsku Istočnu Indiju. Iako je bitka završena pobedom saveznika, ona nije uspela da spreči pad Bornea nekoliko dana kasnije.[1]
| Bitka u Makasarskom prolazu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Drugog svetskog rata | |||||||||
 Bitke u Holandskoj Istočnoj Indiji 1941–1942. | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Japansko carstvo |
 Holandija UK SAD Australija | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
|
admiral Takeo Takagi |
armiral Vilijam Glasvort | ||||||||
| Jačina | |||||||||
|
1 laka krstarica, 9 razarača, 3 patrolna čamca i 18 transportnih brodova |
4 razarača | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 1 patrolni brod, 4 transportna broda | neznatni | ||||||||
Pozadina uredi
Makasarski prolaz je tesnac između ostrva Borneo i Celebes, dugačak 600 a širok 80-230 nautičkih milja. Spaja Sulavesko sa Javanskim i Floreskim morem. Najvažnija ostrva u Makasarskom prolazu su Laut i Sebuku na jugoistočnoj obali Bornea, a najvažnije luke Balikpapan na Borneu i Makasar na Celebesu.[1]
Posle zauzimanja Tarakana 16. januara, Japanci su kao sledeću etapu u osvajanju Bornea izabrali luku Balikpapan i 21. januara uputili iz Tarakana desantni odred (18 transportnih brodova sa 2 razarača i 3 patrolna čamca u neposrednoj bliskoj i 1 lakom krstaricom i 7 razarača u neposrednoj daljoj zaštiti). Iskrcavanje trupa počelo je 23. januara u 21 čas i 30 minuta. Da bi bolje zaštitili transportne brodove, brodovi zaštite udaljili su se oko ponoći u sredinu Makasarskog prolaza.[1]
Bitka uredi
Obavešten o predstojećem napadu na Balikpapan, američki admiral Vilijam Glasford (engl. William Alexander Glassford), komandant savezničke flotile u Surabaji, uputio je 23. januara u Makasarski prolaz 4 razarača. Otkrivši 24. januara u 2 časa i 45 minuta na sidrištu u Balikpapanu japanske brodove čije su se siluete od požara na kopnu ocrtavale na pozadini, američki razarači su 10 minuta kasnije izvršili torpedni, a zatim artiljerijski napad. Iznenađeni Japanci su u početku smatrali da su ih napale podmornice torpedima, a na artiljerijsku vatru odgovorili su neprecizno. Za čitav sat, koliko je trajala artiljerijska borba, postigli su samo 1 pogodak. Jedno vreme su se gađali i međusobno. Potopljena su 4 japanska transportna i 1 patrolni brod, a nekoliko transportnih je oštećeno.[1]
Posledice uredi
Mada je ovaj uspeh Amerikanaca usporio osvajanje Bornea najviše za 24 časa, imao je moralno dejstvo na saveznike jer je to bio njihov prvi uspeh na moru u prvoj fazi japanske ekspanzije u jugoistočnoj Aziji.[1]
Reference uredi
- ^ a b v g d Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 5), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 216
Literatura uredi
- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 5), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 216