Boris ІІІ od Bugarske
Boris III, puno ime Boris Klemens Robert Marija Pius Ludvig Stanislaus Ksaver (Sofija, 30. januar 1894 — Sofija, 28. avgust 1943) bio je poslednji bugarski kralj (1918—1943), sin kralja Ferdinanda I koji je abdicirao u njegovu korist nakon poraza Bugarske u Prvom svetskom ratu.[1]
| Boris ІІІ od Bugarske | |
|---|---|
 Boris ІІІ | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 30. januar 1894. |
| Mesto rođenja | Sofija,  Kneževina Bugarska |
| Datum smrti | 28. avgust 1943. (49 god.) |
| Mesto smrti | Sofija, Kraljevina Bugarska |
| Grob | Rilski manastir |
| Porodica | |
| Supružnik | Đovana Savojska |
| Potomstvo | Marija Luiza, Simeon II od Bugarske |
| Roditelji | Ferdinand I od Bugarske Marija Luiza Burbon-Parmska |
| Dinastija |  Saks-Koburg |
| kralj Bugarske | |
| Period | 3. oktobar 1918 — 28. avgust 1943. |
| Prethodnik | Ferdinand I od Bugarske |
| Naslednik | Simeon II od Bugarske |
 Monogram Borisa III od Bugarske | |
Biografija
urediRođen je u Sofiji 30. januara 1894. Primio je pravoslavlje još kao dečak, a posle završene gimnazije dobio je diplomatsko-vojno obrazovanje.[1] Prvi put se sreo sa srpskim prestolonaslednikom Aleksandrom u Sofiji 1912, prilikom proslave svog punoletstva. Tokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata učestvovao je kao oficir za vezu na frontovima u vojsci; potpukovnik (1916), general-major (1918).
Stupio je na presto posle abdikacije svog oca Ferdinanda, što je bila posledica poraza Bugarske u Prvom svetskom ratu. Kao i njegov otac imao je dvostruku titulaciju. Na međunarodnom polju bio je priznat za kralja, a u bugarskoj državi za cara. Tokom vlada Aleksandra Stambolijskog i Bugarskog zemljoradničkog narodnog saveza trudio se da sačuva monarhističko uređenje bugarske države. Tokom tridesetih godina postepeno je uklanjao političare i oficirske organizacije sa političke scene i preuzimao punu kontrolu nad državnom politikom.[2][3][4]
Prvi put je pregovarao sa kraljem Aleksandrom o bugarsko-srpskom izmirenju i bugarsko-jugoslovenskoj saradnji tokom 1927. godine. Ova politika je obnovljena tokom 1933, i omogućila je paralelni razvoj jugoslovensko-bugarskih odnosa sa procesom formiranja Balkanske antante. Naglo je zamrla posle ubistva kralja Aleksandra u Marseju, koji je izvršio pripadnik VMRO mihajlovista Veličko Dimitrov Kerin. Politika je obnovljena od strane namesnika kneza Pavla Karađorđevića i Milana Stojadinovića, te prihvaćena od strane kralja Borisa i Georgi Ivanova Kjoseivanova.[5][6][7][8][9][10]
Porodično stablo
urediPorodica
urediSupružnik
uredi| ime | slika | datum rođenja | datum smrti |
|---|---|---|---|
| Đovana Savojska |  |
13. novembar 1907. | 26. februar 2000. |
Deca
uredi| ime | slika | datum rođenja | supružnik |
|---|---|---|---|
| Princeza Marija Lujza | 13. januar 1933. | Karl od Lajningena; Bronislav Hrobok | |
| Simeon II od Bugarske |  |
16. jun 1937. | Margarita Gomez-Asebo i Sehuela |
Reference
uredi- ^ a b „→ Борис III”. Српска породична енциклопедија. Књ. 4 (na jeziku: (jezik: srpski)). Народна књига & Политика НМ. 2006. str. 120. ISBN 978-86-331-2733-2. „Борис III пуно име Борис Клеменс Роберт Марија Пиус Лудвиг Станислаус Ксавер (1894-1943), последњи бугарски краљ (1918-43), син Фердинанда Кобурга...”
- ^ Nedev, Nedю (2009). Car Boris III. Dvorecъt i taйniяt kabinet. Plovdiv: IK "Hermes". ISBN 978-954-26-0749-6.
- ^ Gotje, Gi (2002). Orlovi i lavovi. Istorija balkanskih monarhija (1817-1974). Beograd: Paideia. ISBN 86-7448-161-2.
- ^ Popov, Dimitar Petrov; et al. (2008). Istorija Bugarske. Beograd: Clio. ISBN 978-86-7102-305-4. Arhivirano iz originala 09. 08. 2021. g. Pristupljeno 09. 08. 2021.
- ^ Gligorijević, dr Branislav (2010). Kralj Aleksandar Karađorđević u evropskoj politici (drugo izd.). Beograd: Zavod za udžbenike. ISBN 978-86-17-16566-4.
- ^ Ristić, Ivan (2017). Bugarska u politici Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca: (1919-1929). Doktorska disertacija. Beograd: Filozofski fakultet.
- ^ Skutunov, Kosta Georgiev (2004). Burni vremena: car Boris III otblizo. Sofiя: IK "Sineva". ISBN 9549983439.
- ^ Mićić, Srđan (2012). „Informal Diplomacy in Yugoslav-Bulgarian Relations between two World Wars”. Bъgariя i Balkanite v sferata na evropeйskite vliяniя prez XIX – XXI vek. Sbornik statii: 217—230.
- ^ Marković, Dušan; Mićić, Srđan (2017). „Susreti kralja Aleksandra i kralja Borisa od septembra do decembra 1933. godine”. Tokovi istorije. 1: 175—198.
- ^ Avramovski, Živko (1965). „Uticaj jugoslovensko-bugarskog pakta od 24. januara 1937. godine na odnose između članica Balkanskog sporazuma”. Jugoslovenski istorijski časopis. Organ Saveza društava istoričara Jugoslavije. 2: 3—21.
Literatura
uredi- „→ Boris III”. Srpska porodična enciklopedija. Knj. 4 (na jeziku: (jezik: srpski)). Narodna knjiga & Politika NM. 2006. str. 120. ISBN 978-86-331-2733-2.
