Бојна Чавоглаве
„Bojna Čavoglave”, ponekad nazivana i samo „Čavoglave”,[1][2][3] jeste krajnje nacionalistička folk rok pesma hrvatskoga pevača Marka Perkovića i benda Tompson. Pesma je snimljena u toku rata u Hrvatskoj, ali je najpoznatija po upotrebi nacističko-ustaške simbolike koja je usmerena protiv Srba. Pesma počinje zabranjenim ustaškim pokličom „Za dom spremni”, dok se u daljim stihovima glorifikuje pogrom Srba iz Hrvatske koji se i desio krajem rata.
| Bojna Čavoglave | |
|---|---|
| Singl izvođača: Marka Perkovića i benda Tompson | |
| Izdat | 31. decembar 1991. |
| Snimljen | zima 1991. |
| Žanr | folk rok |
| Dužina | 3:42 |
| Jezik | srpskohrvatski |
| Izdavač | Croatia Records |
| Producent | Marko Perković |
Produkcija
urediMarko Perković je stupio u Zbor narodne garde kao dobrovoljac tokom rata između hrvatskih secesionista i Jugoslovenske narodne armije. Po stupanju je dobio automat „tompson”, odakle mu i potiče nadimak. „Bojna Čavoglave” je bila njegova prva pesma.[4]
U prvoj verziji pesme umesto stiha „čujte srpski dobrovoljci, bando četnici”, stojalo je: „čujte Baljci, Mirlovići, bando četnici.” Sela Baljci i Mirlovića Polje su susedna mesta Čavoglava, odakle je Perković,[5] i pre rata su bila pretežno naseljena Srbima. Perković je jednom prilikom izjavio da se tih dvoje sela plašio tokom detinjstva i za njega su oni predstavljali simbol srpskog otpora hrvatske secesije od SFRJ.[1]
Pesma je kasnije ponovo prerađena i objavljena kao pesma benda Tompson, kojeg je osnovao sam Marko Perković.[6] Ona je prvobitno objavljena u novogodišnjoj noći između 1991. i 1992.
Spot za pesmu snimljen je tokom trajanja rata u Hrvatskoj, na liniji fronta blizu samih Čavoglava.[7] Pesma je nastala u znak sećanja na vojnike koji su se borili protiv jugoslovenskih snaga kod Čavoglava.
Kontroverze
urediUvod u pesmu je ustaški pozdrav „Za dom spremni” koji je korišćen za vreme NDH i koji je zabranjen prema modernom hrvatskom zakonu. Visoki prekršajni sud Hrvatske je prvobitno utvrdio da je stih krivično delo, što je rizikovalo zabranu pesme,[8][9] ali je Tompson uložio žalbu na odluku.[10] Taj sud je uvažio njegovu žalbu, dozvolivši Tompsonu da koristi pozdrav u pesmi i na koncertima.[11][6][12]
Kontroverza jedodatno pojačana činjenicom da su navijači muške hrvatske seniorske reprezentacije u fudbalu uzvikivali poklič prilikom pevanja pesme „Bojna Čavoglave” pred finale Uefine Lige nacija 2023.[2] Godinu dana ranije, prilikom povratka hrvatskih navijača iz Katara, u kojem je Hrvatska osvojila bronzu, u avionu su korišćeni ustaški pokliči prilikom pevanja pesme.[13] Na zabavi u Zagrebu povodom osvajanja bronze u Kataru, pesmu su otpevali i igrači Dejan Lovren[14] i Marcelo Brozović.[15]
Tekst
uredi| srpskohrvatski |
|---|
Za dom — spremni! |
Izvori
uredi- ^ a b „Čavoglave u Zagrebu - Marko Perković Tompson, lik i nedelo - Nedeljnik Vreme”. www.vreme.com (na jeziku: srpski). 4. 6. 2008. Pristupljeno 8. 8. 2023.
- ^ a b „(VIDEO) Skandalozna atmosfera u Rotterdamu: Hrvati pjevaju "Čavoglave" i "Moju Hercegovinu"” (na jeziku: hrvatski).
- ^ „Video: Ukrajinci prepjevali Čavoglave: Nečete u Ukrajini dok smo živi mi”. Index.hr.
- ^ „'Čavoglave' – Pjesma koja je postala izraz otpora i odavno prešla granice Hrvatske” (na jeziku: hrvatski).
- ^ „Marko Perković Thompson: Čavoglavac - Društvo - Dnevni list Danas” (na jeziku: srpski). 20. 5. 2017. Pristupljeno 3. 9. 2023.
- ^ a b „Croatian court rules 'Thompson' song did not break law”. BalkanInsight.
- ^ „Trideset godina je prošlo: Pročitajte zanimljivu reportažu o Thompsonu i pjesmi 'Bojna Čavoglave'” (na jeziku: hrvatski).
- ^ „"Ovo je važno: Visoki prekršajni sud prvi je put pravomoćno osudio povik Za dom spremni u Čavoglavama"” (na jeziku: hrvatski).
- ^ „Thompson odgovorio što misli o zabranjivanju pjesme Bojna Čavoglave zbog pozdrava "Za dom spremni"” (na jeziku: hrvatski).
- ^ „Ovo je važno: Visoki prekršajni sud prvi je put pravomoćno osudio povik Za dom spremni u Čavoglavama” (na jeziku: hrvatski).
- ^ „Tompson oslobođen zbog parole ‘Za dom spremni’ - Svet - Dnevni list Danas” (na jeziku: srpski). 2018-05-02. Pristupljeno 2023-09-03.
- ^ „THOMPSON SMIJE VIKATI 'ZA DOM SPREMNI' NA POČETKU PJESME 'BOJNA ČAVOGLAVE' Visoki prekršajni sud donio odluku koja je obvezujuća za sve suce tog suda”. Jutarnji Premium (paid) (na jeziku: hrvatski).
- ^ „Croatian players celebrate World Cup success with nationalist song”.
- ^ Vujović, Aleksandar (2018-06-22). „Fudbaleri Hrvatske slavili pobedu uz antisrpske pesme (VIDEO)”. Novi Standard (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-09-03.
- ^ „Objavljena snimka iz kafića: Lovren i Brozović vikali ‘Za dom spremni‘” (na jeziku: hrvatski).
