Valeniji de Munte
Valeni de Munte (rum. Vălenii de Munte) grad je u u središnjem delu Rumunije, u istorijskoj pokrajini Muntenija. Ima status grada u okrugu Prahova.
| Valeni de Munte Vălenii de Munte | |
|---|---|
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rumunija |
| Okrug | Prahova |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 12.257[1][2] |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 11′ 08″ S; 26° 02′ 23″ I / 45.185556° S; 26.039722° I |
| Površina | 21,59 km2 |
  Valeni de Munte Valeni de Munte na karti Rumunije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Mirča Niču |
| Veb-sajt | |
| www.valeniidemunte.com.ro | |
Po popisu iz 2002. u gradu je živelo 13.309 stanovnika.
Geografija uredi
Valeni de Munte je Grad u Okrugu Prahova, smešten u severnom delu pokrajine Muntenije, Rumunija sa populacijom od 12.257 meštana. Nalazi se u dolini Valeni de Munte, dolinom Teleažeana na 98 km severno od Bukurešta, na 28 kilometara severno od Ploeštija i na 89 kilometara jugo istočno od Brašova. Prostire se dužinom od pet kilometara. U grad se stiže putem DN1A Bukurešt-Ploešti-Brašov. Valeni de Munte su bili rezidencija istoričara Nikolae Jorge, i tu se nalazi njegova memorijalna kuća koja je sad muzej. Dan grada je 9. maj. U zoni su nađeni arheološki ostaci čak iz doba paleolita.
Grad se obrazovao u oblasti Karpata, na približno 350 metara nadmorske visine. Kroz grad protiče reka Teleažen.
Istorija uredi
Valeni de Munte su tokom svog postojanja ispunili sve funkcije jednog grada: glavni grad okruga, carina, pijaca, rezidencija Teleažeana, politički i kulturni centar rejona . Mesto se spominje prvi put zvanično u jednoj poruci Dan-a drugog iz 1431. Prvog oktobra 1437, je žabeležena prisutnost Štefana Velikog kod "Tvrđave Teleažeana", gde seče glave Raduu Lepom, uzima u ropstvo žene i pali Tvrđavu. Godine 1537, Aleksandru drugi povećava imovinu sinova popa Neagoe "preko doline Valeni“. Godine 1580, Mihnea Turčitul povećava imanje Albina, koja je dostizala do granice sa Valeni de Munte. Godine 1581 isto Mihnea Turčitu spominje imanja u ataru Berevoješti danas jedan kvart u Valeni de Munte.
Godine 1608, Radu Šerban dodeljuje Černiki i njegovoj supruzi Kiažni sela Predeal, Sarari, Valeni i Berevoješti, koje deli napola sa manastirom iz Gradišta. Od 1645. godine datira prvo dokumentarno svedočanstvo o okrugu Sakueni sa sedištem u Valeni de Munte, odakle se seli u Bukov 1781. Godine 1648, Miron Kostin navodi u svojoj hronici Valeni de Munte između gradova Vlaške. Godine 1794, trgovci grada su u sudskom procesu sa igumanima manastira Škola iz Valeni de Munte, zbog regulisanja njihovog statusa. Spominje se 1794. godine u dokumentima "gospodska pijaca Valeni de Munte", i postojanje jednog plaćenog učitelja u Školi u Valeni de Munte.
Godine 1832, Valeni de Munte broje 518 domaćinstava (sa 2590 duša). Godine 1848, Nikolae Balčesku je iz redova meštana regrutovao komesare za propagandu David Almažanu, I. D. Petresku i Jon Gerasim Goržan. Na završetku dvadesetog veka, Valeni de Munte je bilo urbano mesto, formirano od katuna Valeni, Turburea, i Valea Gardului, sa preko 3000 meštana. Bilo je sedište zone Teleažean, sa apotekom, bolnicom, telegrafkskom stanicom i poštom. Škola na grčkom jeziku pored gradske katedrale je funkcionisala 1830, kao i redovna škola, predvođena 1839, od Davida Almašanua, i koja je imala 139 učenika. Još su postojale jedna muška i jedna ženska škola. U gradu je bilo šest crkava, od kojih su spomenute u Velikom Geografskom Rečniku Rumunije, crkva Berevoješti, Barčeni, katedrala grada (bivši manastir pod upravom Svete gore) i crkva Sveti Joan.[3]
Istoričar Nikolae Jorga se smestio ovde godine 1907, da bi u julu 1908. otvorio Narodni Univerzitet koji danas nosi njegovo ime "Nikolae Jorga". Univerzitet svake godine drži predavanja posvećena rumunskoj nacionalnoj kuturi, kao i kulturi Rumuna u rasejanju.[4]
Godine 1925, grad je imao 3723 meštana, budući i danje sediše regije Teleažean.[5] Godine 1950 postaje jedan od rejona regije Prahova i, naposletku, posle 1952, regije grada Ploešti. Godine 1968, gubi funkcije sekundarnog administrativnog centra, posle reforme administracije, postajući jedan od novih gradova Okruga Prahova.
Stanovništvo uredi
U odnosu na popis iz 2002., broj stanovnika na popisu iz 2011. se smanjio.
| 1966. | 1977. | 1992. | 2002. | 2011. |
|---|---|---|---|---|
| 7.380 | 10.508 | 13.689 | 13.898 | 12.257 |
Galerija uredi
-
Glavni gradski bulevar -
Panorama grada -
Stara gradska kuća -
Gradska sportska dvorana
.JPG)
Reference uredi
- ^ „Recensământul Populației și al Locuințelor 2002 - populația unităților administrative pe etnii”. Kulturális Innovációs Alapítvány (KIA.hu - Fundația Culturală pentru Inovație). Arhivirano iz originala 14. 10. 2013. g. Pristupljeno 6. 8. 2013.
- ^ „Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune”. Institutul Național de Statistică din România. jul 2013. Arhivirano iz originala 18. 01. 2016. g. Pristupljeno 05. 08. 2013.
- ^ Lahovari, George Ioan (1902). „Văleni-de-Munte”. Marele Dicționar Geografic al Romîniei. 5. București. str. 732—733.
- ^ „Nicolae Iorga, o viaţă de om la Vălenii de Munte”. jurnalul.ro (na jeziku: Romanian). Pristupljeno 2023-01-18.
- ^ Vălenii de Munte în Anuarul Socec al României-mari”. Biblioteca Congresului SUA. 2012.
- ^ Rezultatele finale ale Recensământului din 2011: „Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune”. Institutul Național de Statistică din România. 2011.
Spoljašnje veze uredi
