Glacijalno jezero
Glacijalno jezero, takođe i glečersko ili ledničko jezero, je tip jezera koji se javlja najčešće u visokoplaninskim predelima. Njihov nastanak je vezan prethodni erozioni ili akumulacioni rad lednika. Obrazuje se pregrađivanjem prirodnog vodotoka ledničkim jezikom ili samim lednikom. Ovakva jezera su karakteristična su za postglacijalne predele, doline lednika i visoke planine koje su bile ili su zahvaćeme glacijacijom.
Podela uredi
Glacijalna jezera prema mestu nastanka mogu biti:
Glacijalna ili lednička erozivna jezera leže u cirkovima tj. u udubljenjima iz kojih su polazili pleistoceni planinski lednici. Nazivaju se i cirknim jezerima (cirkna jezera). Ona se danas javljaju na planinama čiji su grebeni tokom pleistocena bili iznad donje klimatske snežne granice, te su na njima tada postojali manji ili veći lednici. U narodu su poznata pod nazivom „gorske oči” a u nekim krajevima i pod nazivom „morske oči” („morske oči” kod ostalih slovenskih naroda jer se verovalo da su u vezi sa obližnjim morem). U našem regionu takvih jezera ima na Šari, Durmitoru, Prokeltijama, Bjelasici i dr. Brojna cirkna jezera postoje na Alpima, Pirinejima, Kavkazu, Pamiru, Himalajima, Andima, Kordiljerima itd.
Lednička erozivna jezera mogu se formirati i na dnu valova nekadašnjeg lednika. Ona se nazivaju „valovska jezera”. Nastaju selektivnom erozijom lednika, u manje otpornim stenama, koje se brže erodiraju u odnosu na otpornije te se tu obrazuje sekundarno udubljenje. Primer ovakvih jezera jesu ona u Dolini sedam triglavskih jezera u Sloveniji.
Glacijalna ili lednička akumulaciona jezera obrazuju se u terminalnim basenima, sa unutrašnje strane čeone morene kojom je pregrađen valov iščezlog lednika. Primeri ovakvih jezera su Bledsko i Bohinjsko u Sloveniji, Plavsko i Biogradsko u Crnoj Gori i mnoga jezera u podgorini Alpa, Kavkaza i drugih visokih planina. Genetski ovim jezerima pripadaju i jezera u severnim, polarnim i borealnim oblastima, koja leže između morena koje su ostale nakon otapanja evroazijskog i severnoameričkog pleistocenog inlandajsa. Inlandajsom se naziva ledeni kontinentalni pokrivač sličan sadašnjim pokrivačima koji postoje na Grenlandu i Antarktiku.[1]
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Dukić, Dušan; Gavrilović, Ljiljana (2008). Hidrologija. Beograd: Zavod za udžbenike.
- Mastilo, Natalija (2005): Rečnik savremene srpske geografske terminologije, Geografski fakultet, Beograd
Reference uredi
- ^ Dukić, Dušan; Gavrilović, Ljiljana (2008). Hidrologija. Beograd: Zavod za udžbenike.
