Glacijacija
Glacijacija ili glacijalni period označava poseban period određene ere, kao i proces visokoglacijalne aktivnosti, često nazivane i ledeno doba. To je geološki Fenomenon tokom kojega se formirao masovni ledeni pokrov na Arktiku i Antarktiku, i krenuo prema ekvatoru.
Izrazi interglacijal, interglacijalija ili Interglacijalni period, u kome smo mi danas, koriste se za označavanje odsustva masovne glacijacije na globalnom nivou - Ne-ledeno doba. Interglacijalne epohe su, po pravilu, kraće od glacijalnih.
Glacijalni poremećaji su u prošlosti često inicirali preseljenja stanovništva sa kontinenta na kontinent.
Tokom Zemljine geološke istorije bila su 4 velika i nekoliko manjih zahlađenja. Najstarija je Hjuronska glacijacija od pre 2,2-2,3 milijarde godina.
Danas prisutna glacijacija na Zemlji može se podeliti na regionalnu i planinsku. Regionalna glacijacija zahvata prostrane oblasti velikih geografskih širina u kojima je snežna granica u nivou mora ili u njegovoj neposrednoj blizini (Antarktik, Grenland). Morfološki tip lednika regionalne glacijacije naziva se inlandajs. Planinsku glacijaciju karakterišu brojni dolinski lednici koji se zapažaju na svim planinama čiji se vrhovi „penju” iznad visine snežne granice. Na Alpima ih ima preko 1 200, na Kavkazu oko 1 400, na Pamiru 1 085, na Aljasci 1 000 itd.[1]
| naziv | planina | dužina (km) |
|---|---|---|
| Nabesna | Aljaska | 90 |
| Ilinček | Tjan Šan | 80 |
| Fedčenko | Pamir | 77 |
| Siačen | Karakorum | 75 |
| Gangotri | Himalaji | 30 |
| Tasman | Novi Zeland | 29 |
| Aleč | Alpi | 27 |
| Dah su | Kavkaz | 15 |
Razlozi glacijacije uredi
- Pad temperature oko 4-5 °C na većem delu zemlje.
- Veće količine snega u blizini Arktika.
- Promene u Zemljinom aksijalnom nagibu.
Pleistocena glacijacija uredi
Pleistocena glacijacija je najmlađa glacijacija u geološkoj istoriji planete Zemlje. Ona je jedno od 4 velika zahlađenja tokom Zemljine geološke istorije. Nastupila je u periodu od pre 1,8-2 miliona godina. Prema podacima Flinta zahvatala je prostor površine 45,24 miliona km² odnosno 32% površine kopna. Prema Markovu, za vreme maksimalnog razvitka ove glacijacije, ledeni pokrivač dostizao je čak 100 miliona km², odnosno 20% celokupne površine planete.
Glacijacija je imala karakter regionalne glacijacije sa pojavom tipskih inlandajsa. Postojala su tri glavna inlandajsa: u Evroaziji, u Severnoj Americi i na Antarktiku.
Evroazijski inlandajs zahvatao je površinu od 9,5 miliona km². Na jugu se spuštao do 48°30’ severne geografske širine. Njegov obod dosezao je do današnjeg Londona na ostrvu odnosno Berlina u kontinentalnoj Evropi. Srednja debljina leda prelazila je 2000 m.
Severnoamerički (laurentijski) inlandajs imao je površinu od 13,7 miliona km². Spuštao se još južnije u odnosu na Evroazijski dopirući do 37° severne geografske širine. Glavni glacijalni centri bili su Labrador i Stenovite planine.
Antarktički inlandajs zahvatao je površinu veću od 4 miliona km².
Za vreme ove glacijacije sve visoke planine sredozemne i pacifičke zone venačnih planina bile su takođe pod prostranim i debelim ledenim pokrivačem. Snežna granica na ovim planinama bila je veoma nisko. Snežna granica na Pamiru, za vreme ove glacijacije, bila je na visini od 600 do 800 m. Današnja snežna granica na ovoj planini kreće se od 3800 do 5200 m, u zavisnosti od strane sveta. Glacijacija Alpa zahvatala je više od 4 puta veću površinu od današnje.[1]